Ο Άη Λαός

Έργο "Ο Άη Λαός" του Θέμη Τσιρώνη.

Ενός τίμιου καλλιτέχνη, ενός ακόμη αυτόχειρα της εποχής των μνημονίων.

ΠΗΓΗ:Αντώνης Ανδρουλιδάκης

Χρήστος Μποκόρος, Παράστασις ψυχών απόντων

Χρήστος Μποκόρος, Παράστασις ψυχών απόντων

Σήμερα, Ψυχοσάββατο, μνημονεύουμε τους κεκοιμημένους.

Γιώργος Κόρδης: Η ελληνική ζωγραφική παράδοση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα - Cognosco Αναζητήσεις

Καλεσμένος στην εκπομπή Cognosco Αναζητήσεις είναι ο ζωγράφος, εικονογράφος, συγγραφέας και πανεπιστημιακός καθηγητής, Γιώργος Κόρδης. Μαζί συζητάμε για τη ζωγραφική παράδοση των Ελλήνων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και κάνουμε αναφορά και στο έργο του κ. Κόρδη στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα την Οδύσσεια

Ο Ιστορικός Τέχνης κ. Μάνος Στεφανίδης, χρησιμοποιώντας την θεωρία που ανέπτυξε ο Αμερικανός φιλόσοφος και ψυχολόγος Τόμας Κούν για την "Αλλαγή Παραδείγματος" (paradigm shift) επιχειρεί μια παράλληλη ανάλυση εικαστικών έργων που προέρχονται από διαφορετικές εποχές με κοινή όμως τη θεματολογία. 

Παρακολουθήστε πώς τα διαφορετικά ρεύματα της τέχνης και η αλλαγή παραδειγμάτων σε αυτά, οδήγησαν στη ζωντανή εξέλιξη σπουδαίων έργων. 

Ο Μάνος Στεφανίδης γεννήθηκε στο Πειραιά το 1954. Σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στο Kunstmuseum του Dusseldorf και στο Smithsonian Institution της Washington DC. Σήμερα διδάσκει Ιστορία της Τέχνης στην Φιλοσοφική Αθηνών, τμήμα Θεατρικών Σπουδών. Το 1990 ήταν ο κομισάριος της Ελλάδας στη Biennale Βενετίας.

Ο Αλέκος Φασιανός με τα μάτια του Γιώργου Χαδούλη

Ο Αλέκος Φασιανός θεωρείται από πολλούς ως μέντορας του ζωγράφου Γιώργου Χαδούλη. Με αφορμή αυτή την εντύπωση του ζητήσαμε να μας μιλήσει για τον Φασιανό.

«Δεν ήταν μέντορας ο Φασιανός διότι δεν ήταν διδακτικός. Για μένα ήταν πατρική φιγούρα, η παρέα μαζί του ήταν περισσότερο μάθημα ζωής και όχι μάθημα ζωγραφικής» λέει ο Χαδούλης. «Προσωπικά με σημάδεψε, με επηρέασε πάρα πολύ. Ξεκίνησα να κάνω παρέα μαζί του όταν ήμουν 18 χρονών και σπούδαζα στο Παρίσι. Τότε ο Φασιανός ήταν 50 και ζούσε το μισό χρόνο στο Παρίσι, τον χειμώνα, και το καλοκαίρι στην Ελλάδα. Κάναμε καθημερινή παρέα, συναντιόμασταν κάθε απόγευμα σε ένα καφέ, στο Pre aux Clercs, περοκλέ το λέγαμε για πλάκα μεταξύ μας και εκεί περνούσαν και πολλοί άλλοι, Έλληνες και ξένοι από το χώρο της ζωγραφικής, των τεχνών, του πολιτισμού. Εγώ ήμουν κάθε μέρα μαζί του και αυτό που μου προσέφερε αυτή η επαφή ήταν ανεκτίμητο. Διότι όπως καταλαβαίνετε, όταν είσαι 18 ετών πρωτοετής φοιτητής, το να σε αποδέχεται ως καθημερινή παρέα, ως φίλο του, ένας ήδη πολύ πετυχημένος 50άρης ζωγράφος, αναγνωρισμένος στην Ελλάδα και διεθνώς, ήταν πάρα πολύ μεγάλη ένεση αυτοπεποίθησης. Και ιδιαίτερα επειδή η σχέση δεν ήταν σχέση δάσκαλου μαθητή, ο Φασιανός δεν δίδασκε, ούτε εμένα ούτε κανέναν άλλο. Προσέφερε στους νέους μια ισότιμη σχέση, συμμετείχες ισότιμα σε παρέες με κορυφαίους διανοούμενους. Αυτό που σου έλεγε ο Φασιανός, είναι να κάνεις αυτό που σου αρέσει στη ζωγραφική, ακόμη και αν δεν είναι της μόδας, ακόμη και αν δεν το βλέπουν οι άλλοι. Κάποια στιγμή θα το δούνε, έλεγε. Το ίδιο εξάλλου έκανε και ο ίδιος. Αυτά που ζωγράφιζε δεν ήταν της μόδας εκείνη την εποχή. Της μόδας ήταν η αφηρημένη τέχνη. Εκείνος έγινε αποδεκτός  με μια εντελώς προσωπική ζωγραφική. Και έκανε τεράστια καριέρα στο Παρίσι με αυτή την διαφορετική ζωγραφική».

Ένα μεγάλο παιδί που το έλεγαν Αλέξη ή, ο γενναίος των χρωμάτων

του Μάνου Στεφανίδη | Από την προσωπική σελίδα του στο Fb

Είναι πραγματικά εθνική απώλεια. Πέθανε ο Αλέκος Φασιανός (1935 – 2022).. Ένας μεγάλος της σύγχρονης, ελληνικής ζωγραφικής. Ένας απολογητής της νεοελληνικής ευαισθησίας. Ανάλογος του Γύζη, του Νικολάου Λύτρα, του Παρθένη, του Στέρη, του Παπαλουκά, του Σπυρόπουλου, του Τσαρούχη, του Διαμαντόπουλου. Με τεράστια προσφορά στο χώρο του βιβλίου και της χαρακτικής. Και εντός αλλά και στη Γαλλία.

Είναι πολύ νωρίς ακόμη να αποτιμήσει κανείς το πραγματικό μέγεθος Την τεράστια προσφορά στην νεοελληνική ευαισθησία και αισθητική του Αλέκου Φασιανού. Ενός ονειρικού της εικόνας και ενός λυρικού της ζωγραφικής πράξης που συνδύαζε μαγικά τον πρωτογονισμό και την παιδικότητα με μιαν ενστικτώδη σοφία η οποία μπορούσε να μεταμορφώσει το πιο απλό πράγμα σε μίαν υποβλητική, εικαστική αφήγηση… Ενός τολμηρού των χρωμάτων έως θανάτου! Υπήρξε εξάλλου ο αγαπημένος των ποιητών με κορυφαία παραδείγματα τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Νίκο Καρούζο. Όλοι αυτοί τον έλεγαν Αλέξη!

Ανήκε στους ελάχιστους δημιουργούς που η βαθύτατα Ελληνική τέχνη του μπορούσε να διαβαστεί σε οποιοδήποτε άλλο πολιτιστικό συμφραζόμενο. Μία ζωγραφική αληθινά κοσμοπολίτικη και συγχρόνως απόλυτα προσωπική. Μυθικοί καβαλάρηδες με άνθη στα χέρια, στεφανωμένοι έρωτες, ποιητικά ζευγάρια αγκαλιασμένα έρχονται συγχρόνως από τις αττικές λυκήθους, τις βυζαντινές τοιχογραφίες αλλά και την καρδιά του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Ισότιμα. Ένας Matisse στα καθ’ημάς που δεν αγναντεύει τη θάλασσα από τη Νίκαια αλλά από την Τζιά και που δεύτερο του σπίτι δεν είναι το Λούβρο αλλά το Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο. Αν ίσως ο Teriade και ο Ιόλας, ο Κρίστιαν Ζερβός ή ο Χρήστος Ιωακειμίδης, αν, σκέφτομαι, τον είχαν βοηθήσει λίγο περισσότερο, θα είχε τη διεθνή θέση που του αξίζει. Όμως στην ιστορία της τέχνης και στη μεγάλη δημιουργία ποτέ δεν είναι αργά…

Κυριάκος Κατζουράκης (1944 - 2021) - Οι τρυφερές κι οι άγριες νύχτες του κ. Κυριάκου Κατζουράκη

Κυριάκος Κατζουράκης (1944 - 2021)

Οι τρυφερές κι οι άγριες νύχτες του κ. Κυριάκου Κατζουράκη

Το ξέρουμε. Οι τρυφεροί θα σώσουν τον κόσμο επειδή είναι οι πιο δυνατοί. Το ξέρουμε. Η τρυφερότητα φτιάχνεται από ατσάλι...

Αχ Άκο μου τι ωραία που συνταίριαξες τα χοντροκόκκινα και τα βιολέ που μπλεδίζουν πάνω στην ψυχρή ώχρα σ' αυτό τον πίνακα. Κι έπειτα ο καθρέφτης που διπλασιάζει τον χώρο, το εύρημα του Las Meninas που το απογείωσες σε μια σειρά έργων και το έκανες δικό μας. Βάζοντας την ιθαγενή μας ζωγραφική, τους νεκρούς και τους βασανισμένους του Εμφυλίου, δίπλα στις ανάλογα τυραννισμένες φιγούρες του Kitaj και του Bacon. Ευρωπαίος επειδή Έλληνας.

Σωστά το είπε η Κάτια ότι γύρευες την ομορφιά παντού. Και πάντως εκεί που δεν την ψάχνουμε συνήθως οι υπόλοιποι και που διαφέρει από την εύκολη, την πρόστυχη ομορφιά των πολλών. Στις γωνιές του εργαστηρίου σου στην οδό Βατάτζη, εμπρός σε μια κούπα μαύρου καφέ ή ένα ποτήρι ρακή, την ψηλαφούσα την ομορφιά σου ... συχνά περίτρομη, ανήσυχη, έτοιμη να φωλιάσει στους δυστοπικούς καμβάδες σου. Επειδή μόνο εκεί ένιωθε καλά.

Ξέρω φίλε μου ακριβέ, Κυριάκο μας, πως κι απόψε θα 'ρθεις στο ατελιέ, θα κατέβεις με το εσωτερικό ασανσέρ που διευκόλυνε τη μέση σου, από το ρετιρέ του ουρανού στο υπόγειο, θα ανάψεις τη λάμπα με το έντονο, ψυχρό φως, θα βγάλεις τα πινέλα από το νέφτι και θα ψάξεις πάλι εκείνο το γυμνό κορίτσι που κρυώνει και που κάποτε μάς είχε αγαπήσει. Ή, ίσως, τον πεινασμένο άντρα με τα δεμένα μάτια που βασανίζουν ακόμη σε κάποια από τις φυλακές του κόσμου. Κι ενώ εσύ, Άκο, ήθελες μόνο να ζωγραφίζεις τον έρωτα και την επιθυμία και την αγάπη και το φως της αγάπης, η φωνή της συνείδησης σου επέμενε πως έπρεπε να ανοιχτείς και στη νύχτα και στο σκοτάδι και στα φαντάσματα τους. Στο σκότος του ερέβους αν πρέπει να πεις την αλήθεια με την τίμια, τη σιγανή φωνή σου.

Έπρεπε, επίσης, δίπλα στα εγκαταλειμμένα κορίτσια να βάζεις πάντα κι ένα σκυλί που λουφάζει. Άλλοτε σαν απειλή κι άλλοτε σαν φόβος. Κι αυτό έκανες πάντα. Συνδύαζες αυτά που όλοι οι άλλοι αδυνατούσαν να συμφιλιώσουν. Γι' αυτό κι η τέχνη σου είναι τόσο γλυκόπικρη. Επειδή είναι τόσο αληθινή. Ώστε να μην χωράει στις εφήμερες πολιτικές και τα νιτερέσα των εκάστοτε αχθοφόρων της εξουσίας.

Σκέφτομαι, αλήθεια, πόσο σινεμά κρύβουν οι ζωγραφισμένες ιστορίες σου και πόση, ανάλογα, ζωγραφική τα εξαντλητικά σχεδιασμένα καρέ των ταινιών σου. Πόση έντεχνη παιδικότητα. Αφού πάντα ήσουν ένα μεγάλο παιδί. Κι αυτό αγάπησε περισσότερο επάνω σου η Κάτια.

Αλήθεια Κυριάκο δεν σ' έχω ακούσει ποτέ να φωνάζεις! Δεν είναι περίεργο; Ποτέ να υψώνεις τη φωνή σου. Αυτή τη φωνή που την έχω τώρα μέσα στ' αυτιά μου. Γλυκιά, σιγαλή, υποβλητική. Πάντα λίγο παραπονεμένη. Μια φωνή στην οποία κανείς δεν μπορούσε να αρνηθεί τίποτα!

Κυριάκο μου...

Περί κινηματογράφου και περί Ταρκόφσκυ

Eικονολογική Θεώρηση του Κινηματογράφου

από

 π. Σταμάτης Σκλήρης

 -

24 Οκτωβρίου 2021

0

Ποια νομίζετε ότι είναι η θέση του Ταρκόφσκυ στην ιστορία του σύγχρονου κινηματογράφου;

Αν και δεν είμαι ειδικός, νομίζω ότι ο Ταρκόφσκυ κατέχει μια ιδιάζουσα θέση. Μέσα στο σύγχρονο κινηματογράφο, όπου το υπαρξιακό πρόβλημα του ανθρώπου και τα ψυχολογικά προβλήματα και όλη η ψυχολογία του βάθους τίθενται με οξύτητα, ο Ταρκόφσκυ, ο οποίος έχει και τα δύο αυτά στοιχεία (και την ψυχολογία του βάθους και τον υπαρξισμό), προσφέρει ένα ιδιαίτερο στοιχείο. Το ότι δεν τα αφήνει όλα αυτά αυτόνομα αλλά, μέσα από μια σουρρεαλιστική, υπερπραγματική διάσταση που διαπνέει το έργο του, τα χρησιμοποιεί σαν μέσα για να μεταφερθούμε σε μιαν άλλη αντίληψη των πραγμάτων, σε έναν άλλο τρόπο να καταλάβουμε τα πράγματα, σε μιαν άλλη θεώρηση.

Άπ’ αυτή την άποψη νομίζω ότι έχει κάτι πολύ σπουδαίο να πεί, και αυτό κάνει τη θέση του Ταρκόφσκυ στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου ιδιαίτερη και μοναδική. Το ότι δηλαδή μας κατευθύνει σε «υπερπραγματικές» σχέσεις αγάπης και τρόπους ζωής, παρ’ όλο που ξέρει καλά την ψυχολογία και είναι πολύ επηρεασμένος απ’ αυτή. Μάλιστα ξαναγυρνάει συνέχεια σ’ αυτή τη σχέση του ήρωά του με τη μητέρα του και τη γυναίκα του, τις οποίες, πολλές φορές, στον ψυχικό του κόσμο ο ήρωας τις ταυτίζει, ενώ άλλοτε πάλι ζεί συχνά το δράμα μιας λανθασμένης σχέσης προς τη μητέρα ή τη γυναίκα.

Μήπως είναι αυτοβιογραφικά στοιχεία;

Υποθέτουμε ότι μπορεί να είναι και αυτοβιογραφικά, για να τον απασχολούν τόσο πολύ και σε τόσα πολλά έργα. Το βλέπουμε στο «Σολάρις», στον «Καθρέφτη», στο «Στάλκερ» κτλ. Έτσι ο Ταρκόφσκυ έχει πολλά ψυχολογικά στοιχεία, όπως επίσης έχει και τον υπαρξιακό προβληματισμό. Αυτά όλα έχει έναν τρόπο πάντα να τα αναφέρει σε ένα επίπεδο υπερπραγματικό. Δηλαδή έχει την πραγματικότητα με την ψυχολογία την κανονική, αλλά τη στιγμή που κάνει ψυχολογία και δείχνει εσωτερικά προβλήματα, αβύσσους και χάη του ανθρώπου, πετάει και κάποια συμβολικά στοιχεία. Π.χ. στο «Στάλκερ», το κοριτσάκι του «Στάλκερ» («Στάλκερ» σημαίνει ξεναγός, και είναι ο ξεναγος που θα τους οδηγήσει σε μια ζώνη απαγορευμένη, όπου κάτι παράξενο συμβαίνει), το κοριτσάκι αυτού του ανθρώπου είναι κι αυτό ένα σημαδιακό πρόσωπο, το οποίο εισάγει στο έργο ένα στοιχείο σουρρεαλιστικό, κοιτάζει στο τραπέζι ένα ποτήρι και το ποτήρι αρχίζει και κινείται μόνο του. Έτσι χρησιμοποιεί το ποτήρι σαν ένα σύμβολο, ότι υπάρχει και ένας άλλος κόσμος, όπου συμβαίνουν πράγματα που δεν τα εξηγεί η λογική μας. Μέσω του συμβόλου αυτού μας μεταφέρει σε μια ατμόσφαιρα σουρρεαλιστική. Παρόμοια μέσα χρησιμοποιεί και στον «Ρουμπλιώφ», στο διάλογο του ήρωα με το νεκρό Θεοφάνη. Και στο «Σολάρις» με τις εμφανίσεις της νεκρής γυναίκας του ήρωα, και στον τρελό με το κερί στη «Νοσταλγία», και στη Μαρία της «Θυσίας». Αυτός είναι ένας δρόμος για ν’ ανεβάσει τα ψυχολογικά μας προβλήματα σε μια σφαίρα άλλη, ανώτερη, όπου οι προβληματικές σχέσεις μας με τους ανθρώπους τείνουν να γίνουν αιώνιες σχέσεις αγάπης. Έτσι εκφράζει με το βαθύτατο αυτό ανθρώπινο πόθο τη θέληση του ανθρώπου ν’ απελευθερωθεί από δεσμεύσεις που του επιβάλλει ο ντετερμινισμός των ψυχολογικών νόμων.

Ζητήματα Αισθητικής εν μέσω Κρίσεων στην εποχή της Πανδημίας

Ο Δημοσθένης Δαββέτας, Διδάκτωρ Αισθητικής στο Πανεπιστήμιο Paris VII και Πανεπιστημιακός δάσκαλος σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Ελλάδας , πάνω στη Φιλοσοφία της Τέχνης, σε μια ανατρεπτική συζήτηση στην εποχή της διαφαινόμενης δυστοπίας στη καθημερινότητα μας, αλλά και στην μεγάλη εικόνα των κοινωνιών, εν μέσω πολλαπλών κρίσεων. -Ο ρόλος της Αισθητικής εν μέσω Κρίσεων και στην εποχή της Πανδημίας - Πόσο η απώλεια της Αισθητικής συμβάλλει στην ένταση των κρίσεων - Μπορεί η Αισθητική στη κοινωνική ζωή και την συλλογικότητα , να παίξει το ρόλο του «όπλου» αντίστασης και αντεπίθεσης στις πολλαπλές Κρίσεις ; - Mπορεί να υπάρξει δημιουργική φαντασία ως κοινωνική προώθηση έναντι του ατομικισμού και του απόλυτα περιχαρακωμένου «δικαιωματισμού» με όρους κατανάλωσης ;

ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ και ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ του ΚΑΡΛ ΚΡΑΤΣΑΪΖΕΝ

Θεόδωρου Βρυζάκη: «Το εν Πειραιεί ευρισκόμενον στρατόπεδον του Καραϊσκάκη, έτος 1827», το 1855, πίνακα στον οποίο απεικονίζει και τον Γερμανό φιλέλληνα στρατιωτικό και ερασιτέχνη ζωγράφο Καρλ Κράτσαϊζεν, που φιλοτέχνησε τα πορτραίτα των σημαντικότερων αγωνιστών της Ελληνικής Εθνεγερσίας του 1821

O Κρατσάιζεν όπως απεικονίζεται στον πίνακα του Βρυζάκη.

Καρλ ΚΡΑΤΣΑΪΖΕΝ

Πέτρος Δημητρίου

ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ και ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ
ΚΑΡΛ ΚΡΑΤΣΑΪΖΕΝ

Προλεγόμενα ΠΑΝΤΕΛΗ ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ

Απόσπασμα πρώτο: «Σταθείτε Περσιάνοι να πολεμήσουμε!»

...«Τα εικονιζόμενα πρόσωπα τα συνδέει μεταξύ τους κοινό ήθος. Σε τούτο οφείλουμε να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή. Οι αγωνιστές του '21 θεωρούν την εθνεγερσία ως «αγώνα υπέρ πάντων». Στα χείλη τους επανέρχεται υπό νέα γλωσσική μορφή, αλλά με αναλλοίωτο νόημα, η «πολλή βοή» των Ελλήνων που ο Aισχύλος βάνει στο στόμα του Αγγέλου στους Πέρσες του (στίχ. 402 κε΄.):

Ω παίδες Ελλήνων, ίτε,
ελευθερούτε πατρίδ', ελευθερούτε δε
παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη,
θήκας τε προγόνων· νυν υπέρ πάντων αγών.

Ο Σηκωμός του '21 λαμβάνει εξαρχής χαρακτήρα αρχετύπου γεγονότος, που η φαντασία των αγωνιστών το ανάγει αυθορμήτως στην πολεμική αναμέτρηση των Ελλήνων και των Περσών. Πώς αλλιώς να ερμηνεύσουμε την κραυγή του Νικηταρά προς τους υποχωρούντες Τούρκους στη μάχη στα Δολιανά (1821): «Σταθείτε Περσιάνοι να πολεμήσουμε!». 

Το Έθνος είχε διατηρήσει, ας ήταν και θολωμένη, την ανάμνηση της ευγενείας του. «Όσο βαρύτερα ήταν πληγωμένο, τόσο εβαθύνετο το αυτόνομο ελληνικό πνεύμα», κατά τον Ιάκωβο Πολυλά, στα σολωμικά του 

Προλεγόμενα.

Προς τον αρχαίο αγώνα ομοιάζει ο νέος και κατά τούτο:

 τόσο οι αρχαίοι όσο και οι νεώτεροι Έλληνες είχαν πιστέψει στο δίκιο τους και επομένως στη θεϊκή προστασία. Η ύβρις των Περσών επιδρομέων είχε επισύρει την Άτην. Το ίδιο και η αδικία των Τούρκων κατακτητών, που είχαν εκδιώξει από την αρχαία γη τις θυγατέρες της Θέμιδας, την Ευνομία, τη Δίκη και την Ειρήνη. Όσοι από τους αδικητές δεν είχαν υπερφρονήσει έβλεπαν να επέρχεται στα κεφάλια τους η θεϊκή τιμωρία...»

Απόσπασμα δεύτερο: «Ελάτε να ασπασθείτε την Ελευθερία!»

ΕΙΚΟΝΟΚΛΑΣΤΕΣ ΕΝΑΝΤΙ ΕΙΚΟΝΟΔΟΥΛΩΝ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ!

ΕΙΚΟΝΟΚΛΑΣΤΕΣ ΕΝΑΝΤΙ ΕΙΚΟΝΟΔΟΥΛΩΝ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ!

Του Γιώργου Τασιόπουλου

Να θυμίσουμε ότι ο όρος βανδαλισμός προήλθε από το μάχιμο γερμανικό φύλο των Βανδάλων, οι οποίοι συνήθιζαν κατά τις εκστρατείες τους να καταστρέφουν έργα τέχνης από τους τόπους των κατακτήσεών τους. Κατέστρεφαν κυρίως αγάλματα, αφαιρώντας συνήθως τις μύτες και τα αυτιά των προσώπων κι αυτό με αφορμή μια προκατάληψη που έλεγε πως τα αγάλματα διαθέτουν ψυχή και έτσι, καταστρέφοντάς τα, αφαιρούσαν τη δυνατότητα να εισέρχεται και να εξέρχεται η ψυχή μέσα στο άγαλμα.

Δυστυχώς, στα μάτια και ο βανδαλισμός των ηρώων του '21 στην Αργυρούπολη.

 

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ

Ουδείς διανοήθηκε, εκδικούμενος για τις πολικές ιδέες τους, να καταστρέψει το έργο καλλιτεχνών.
Χαρακτηριστικά τα παραδείγματα του Νταλί και του Καζαντζάκη.

Ο Νταλί έχει χαρακτηριστεί ως υποστηρικτής του φασιστικού καθεστώτος του Φράνκο στην Ισπανία. Οι πολιτικές του απόψεις ήταν άλλωστε και η αιτία της διαμάχης του με πολλά από τα μέλη του υπερρεαλιστικού κινήματος. Αν και στα νεανικά του χρόνια, ο Νταλί είναι γνωστό πως συνδέθηκε πιο στενά με τον χώρο του αναρχισμού και του κομμουνισμού στη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου, αρνήθηκε να κάνει αντίσταση ή να επιλέξει στρατόπεδο. Συνδέθηκε ωστόσο περισσότερο με το καθεστώς του Φράνκο, ιδιαίτερα κατά την επιστροφή του από την Αμερική στην Ισπανία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ίδιος ο Νταλί ζωγράφισε και ένα πορτραίτο της κόρης του Ισπανού δικτάτορα.
Ο Νταλί έχει δηλώσει ο ίδιος ότι δεν έχει πολιτική θέση. Είναι αναρχικός, αλλά και μοναρχικός, και τα δύο όμως σε μεταφυσικό επίπεδο και όχι σε πολιτικό.

Τί γίνεται πατριώτες; Γενέθλια έχουμε ή γιορτή;

Του Χρήστου Μπόκορου

Τί γίνεται πατριώτες; Γενέθλια έχουμε ή γιορτή; Γιορτάζουμε 200 χρόνια εμείς ή τιμούμε 200 χρόνια μετά, αυτό που έκαναν εκείνοι; Οι πρόγονοι μας πέφτουνε λειψοί, δεν ήταν, λέει, σωστοί, δεν ήταν καθώς πρέπει, σαν κι εμάς. Να τους ξεγράψουμε; Τι λένε αυτοί οι σοφοί, οι γραμματικοί με τα πτυχία, οι μορφωμένοι, οι πολιτισμικοί επίτροποι, οι εκ Δυσμών ανατέλλοντες πεφωτισμένοι; Ότι γιορτάζουμε κράτος και συντάγματα, και μέλλον κι ευτυχία; ή τον αγώνα και τον θάνατο για την ελευθερία; Κρύβεται τόσο αίμα με λόγια, με χαρές και πανηγύρια;

Δεν ήτανε ιδέες οι πρόγονοί μας και θεωρίες, άνθρωποι ήταν ζωντανοί, είχανε σώμα και ψυχή κι αφήσαν κόκαλα παντού σπαρμένα, αίμα χυμένο, θαμμένον πόνο, σφαγές και σκοτωμούς είχε ο ξεσηκωμός, θρήνους κι οδύνες και χαμούς και βιασμούς και μοιρολόγια. Απ’ όλα δώσανε! Και το έχειν και το είναι τους.Μην ντρέπεστε που είχαν κι ελαττώματα και πάθη σαν κι εμάς, είχανε κι άλλα που δεν έχουμε, είχαν ανδρεία, αποκοτιά, και στη μαυρίλα της σκλαβιάς είχανε τόση λαχτάρα λευτεριάς που ξεπεράσαν και τον φόβο του θανάτου, αυτά που λείπουνε σ’ εμάς. Τόλμα να πεις ελευθερία ή θάνατος και να το εννοείς! και να’ναι πράξη!

Να ’στε περήφανοι γι αυτούς! Γι αυτούς που βάλαν το κεφάλι τους σε βόλια και μαχαίρια και σπαθιά και πήραν τα βουνά κι αντισταθήκαν στα δεσμά, γι’ αυτούς που χαραμίσανε το αίμα τους για μας, κι ας χάσαν τη ζωή τους και το μέλλον τους –τι μέλλον;- κι ας φαγωθήκαν μεταξύ τους, κι ας ήταν ξεροκέφαλοι και θρήσκοι και φτωχοί κι αμόρφωτοι οι πολλοί, είχαν άλλα προσόντα, σπάνια, σκύψτε και προσκυνήστε να τα δείτε στα κόκαλά τους τα ιερά και μη τους κρύβετε στα σκοτεινά κι αζήτητα.

Να ’στε περήφανοι που τους τιμάτε και μη τους κρίνετε άκαιρα, εκ των υστέρων, άκαπνοι βολεμένοι μ’ αγορασμένα αγαθά που επικερδώς και επ’αμοιβή μας προμηθεύουν με χαμόγελα εργασίας προστάτες τοκογλύφοι, ακόμα ξεπληρώνουμε τα δάνεια, τουλάχιστο ας μη γίνουμε τσογλάνια. Ντροπή να τους ζητάμε να αλλαξοπιστήσουν! Ιδέα δεν έχουμε τί πέρασαν και τί μας περιμένει.

Δεν είμαστε απόγονοι μονάχα συγκυριών και επιδομάτων βοηθείας εξ Εσπερίας, κυρίως είμαστε γεννήματα πάθους κι επιθυμίας, μη το ξεχνάμε!

Ο Ελύτης γράφει για τον ζωγράφο Θεόφιλο

Ο Οδυσσέας Ελύτης (2 Νοεμβρίου 1911 - 18 Μαρτίου 1996), ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του '30. Βραβεύτηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ο δεύτερος και τελευταίος μέχρι σήμερα Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ. Περισσότερα εδώ

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη

«Ο ζωγράφος Θεόφιλος» Εκδόσεις Γνώση

«Ναι, υπήρχε δικαιοσύνη σ’ αυτό τον κόσμο»

Την άνοιξη του 1935, ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος κι εγώ αποβιβαζόμασταν στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Μια πρόσκληση να περάσουμε τις ημέρες του Πάσχα σε σπίτι φιλικό ήταν η αφορμή. Αλλά η αιτία η βαθύτερη ήταν να βαδίσουμε πάνω στα ίχνη που δεν μπορεί παρά να είχε αφήσει, πεθαίνοντας εκεί ένα χρόνο πριν, ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος. 

(…) Έπρεπε, ρωτώντας δεξιά κι αριστερά, να φτάσουμε ως τους πιο στενούς συγγενείς του ζωγράφου, να μάθουμε όσο γίνεται περισσότερα πράγματα γι’ αυτόν και, θυμάμαι, ότι με το χτυποκάρδι, που δίνει σε κάθε συλλέκτη το προαίσθημα ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο κινούσαμε κάθε πρωί για την αποστολή μας. Από δρόμους άφτιαχτους, κακοτράχαλους, μισοπατημένους απ’ το βλαστομάνημα του Μαγιού, προωθηθήκαμε ως τις πιο ξεμοναχιασμένες άκριες του νησιού, ως τα πιο λιγοσύχναστα χωριά και δεν αφήσαμε καφενείο για καφενείο που να μη σταματήσουμε. Όσο που να ‘ρθει ο καφές ή η λεμονάδα, το μάτι μας είχε κιόλας φέρει βόλτα εκατό φορές τους τέσσερις τοίχους του μαγαζιού. Κι όταν, όπως μας έλαχε μερικές φορές, σπάνιες είναι η αλήθεια, επισημαίναμε αναρτημένο έργο του Θεόφιλου, με τρόπο φέρναμε την κουβέντα, ζητούσαμε πληροφορίες, αρχινούσαμε τα παζάρια, τέλος, φορτώναμε στο αυτοκίνητό μας το λάφυρο και φεύγαμε. Δε θυμάμαι πια καθόλου πώς έγινε κι ένα απογεματάκι, στην έπαυλη που μας φιλοξενούσε, παρουσιάστηκε ο Παναγιώτης Κεφάλας. Ήταν ο αδερφός του Θεόφιλου. Ένας φτωχός, κακογερασμένος μαραγκός, με πέντε παιδιά, που δεν ήξερε αν άνοιξε η τύχη του ή αν οι δυο Αθηναίοι που έδειχναν τόσο πολύ να ενδιαφέρονται για τα καμώματα του «αχμάκη», του αδερφού του, τον κοροϊδεύανε. 

(…) Στο τέλος, κουβάλησε όλα τα προσωπικά αντικείμενα του αδερφού του, τα πινέλα του, τα τεφτέρια του, τα πιο ασήμαντα μικροπράγματά του. Ήθελε, βέβαια, να μας ευχαριστήσει. Αλλά είχε σχεδόν αρχίσει, θα ‘λεγες, να συγκινείται κι ο ίδιος από την περίπτωση του “αχμάκη” που, σίγουρα, σ’ όλη την ως τότε ζωή του θα ελεεινολογούσε. Η φωνή του έτρεμε, θυμάμαι, το βράδυ που τον παρακαλέσαμε να μας μιλήσει για τη φαμίλια του, για τη ζωή του κοντά στο Θεόφιλο, για τα περιστατικά των παιδικών τους χρόνων.