Τεχνολογία, Ορθολογισμός, Δημοκρατία, Γλώσσα και Γραφή

του Γιάννη Σαΐνη

Η κυριαρχία ανορθολογικών ρευμάτων, που επηρεάζουν σχεδόν κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας τις τελευταίες δεκαετίες, είναι δύσκολο να εξηγηθεί στα πλαίσια της «εποχής της πληροφορίας» όπου καθετί, από τις θέσεις του Πλάτωνα για την Ψυχή, τις απόψεις του Bill Gates για τον παγκόσμιο πληθυσμό, το περιεχόμενο των εμβολίων ή τις ακρότητες ενός πολέμου, μπορεί να διασταυρωθεί και να επιβεβαιωθεί κυριολεκτικά εν ριπή οφθαλμού.

Παραληρηματικά κείμενα χωρίς συνοχή, με αφετηρία μία, μερικώς ή ολικώς, κατασκευασμένη είδηση, κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η αντίφαση καθίσταται ακόμη πιο αξιοπρόσεκτη αν αναλογιστούμε πως στη Δύση, το ποσοστό των «μορφωμένων» – «εκπαιδευμένων» είναι το υψηλότερο από κάθε άλλη περίοδο στη μακραίωνη Ιστορία της.

Η επίκληση ιδιαιτεροτήτων Θρησκευτικών ή και Ιστορικών, οι διαφορές στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και η αντικειμενική δυσκολία να παρακολουθήσει η πλειοψηφία των πολιτών τις ραγδαίες εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας εξηγεί τα διαφορετικά ποσοστά των πολιτών που τέρπονται από ανορθολογικά ρεύματα σε διάφορες χώρες, υποβαθμίζει όμως το γεγονός πως τα ποσοστά αυτά είναι υψηλά, δυστυχώς, σε όλον τον Δυτικό Κόσμο. Υπάρχει συνεπώς ένα κοινό υπόβαθρο το οποίο τροφοδοτεί τον ανορθολογισμό και απλώς οι ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας βοηθούν, είτε αυτός να θεριέψει, είτε να περιορισθεί.

Δε μένει πια καιρός για να μένουμε αμέριμνοι...

 

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗΣ

Ο ΘΕΟΣ ΜΑΣ ΧΑΡΙΣΕ μια γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα και χαριτωμένη, που αντέχει ακόμη, μολονότι έχουμε εξαπολύσει όλα τα θεριά, για να τη φάνε. Έφαγαν όσο μπόρεσαν, αλλά απομένει μαγιά. Δεν ξέρω πόσο θα βαστάξει ακόμη αυτό. Εκείνο που ξέρω είναι ότι η μαγιά λιγοστεύει και δε μένει πια καιρός για να μένουμε αμέριμνοι. Δεν είναι καινούργια τα σημεία που δείχνουν ότι, αν συνεχίσουμε τον ίδιο δρόμο, θα αφεθούμε μοιρολατρικά στη δύναμη των πραγμάτων, θα βρεθούμε στο τέλος σε μια γλώσσα εξευτελισμένη, πολύσπερμη και ασπόνδυλη.

ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΕΦΕΡΗ, ''Η γλώσσα στην ποίησή μας'', 1964

Η συστηματική διάβρωση της Γλώσσας μας από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και πολλούς άλλους…

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΖΑΝΟΥ*

Ενώ γιορτάζουμε με μεγάλη υπερηφάνεια τα 200 χρόνια από  την επανάσταση του 1821 που έφερε την  “ανάσταση του Γένους” και την σύσταση του πρώτου Ελληνικού κράτους στη πολυχιλιετή  ιστορία του Ελληνισμού.

Ενώ η διατήρηση της γλώσσα μας είναι ο κύριος συντελεστής της  επιβίωσης της ταυτότητας του  “Γένους”  μετά την επικράτηση των Ρωμαίων στον αρχαίο κόσμο.

Ενώ η γλώσσα μας είναι μια από τις ελάχιστες ζώσες γλώσσες – μαζί με αυτές των Κινέζων, Ινδών και Εβραίων – που έχουν αντέξει να γράφονται αδιάλειπτα εδώ και τουλάχιστον 3.500 χρόνια.  Η UNESCO καταμετρά σήμερα περισσότερες από 6.000 ζώσες γλώσσες στο πλανήτη. [Μαρία Ευθυμίου, Ρίζες και Θεμέλια, Οδόσημα της Ιστορίας του Ελληνισμού, Εκδόσεις Πατάκη, Απρίλιος 2021]

«Ενώ το πιο κομβικό στοιχείο της ιστορίας του Ελληνισμού είναι η συνέχεια της γλώσσας του». [Μαρία Ευθυμίου, Ρίζες και Θεμέλια, Οδόσημα της Ιστορίας του Ελληνισμού, Εκδόσεις Πατάκη, Απρίλιος 2021]

Ενώ η γλώσσα μας είναι το αυθεντικό μέσο επικοινωνίας με και άντλησης δύναμης από τις ρίζες μας, που είναι και ρίζες του πολιτισμού του δυτικού κόσμου.

Και ενώ όπως είπε ο Ελύτης η γλώσσα μας «κουβαλάει την ψυχή του λαού μας κι όλη του την ιστορία και όλη του την ευγένεια».

Σήμερα τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης – τύπος, τηλεόραση, διαδίκτυο –  μέρος του επιχειρηματικού κόσμου, και πολλοί άλλοι συστηματικά διαβρώνουν την γλώσσα μας μετατρέποντας της  σε ένα άχαρο  κατασκεύασμα ελληνοαγγλισμού –  γκρίγγλις.

• Διαβάζουμε στο τύπο ή το διαδίκτυο

Η συνέχεια...
Η συστηματική διάβρωση της Γλώσσας μας από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και πολλούς άλλους…: Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΖΑΝΟΥ* Ενώ γιορτάζουμε με μεγάλη υπερηφάνεια τα 200 χρόνια από  την επανάσταση του 1821

Αρχαία Ελληνικά στα γαλλικά σχολεία – Ρατσιστής και ο Μακρόν!

Αρχαία Ελληνικά στα γαλλικά σχολεία – Ρατσιστής και ο Μακρόν!: Ποιος θα διαφωνούσε με την φράση του Γάλλου υπουργού Παιδείας Jean-Michel Blanquer ότι η κλασική (ελληνική και ρωμαϊκή)

Συνηγορία υπέρ της «ελληνικής γλωσσικής μοναδικότητας»

 

 

Hermann David Salomon Corrodi – Resting before the Temple of Karnak

Συνδιαμόρφωση κειμένου: Μιχάλης Θεοδοσιάδης και Γιώργος Κουτσαντώνης

Σε πολύ πρόσφατο άρθρο του στην «Καθημερινή» ο Παντελής Μπουκάλας (Π.Μ) προσπαθεί να ασκήσει κριτική στις «γλωσσικές μας εμμονές» που για τον ίδιο αναπαράγονται σε άρθρο της Πολυβίας Παραρά*, περί «ανθρωποκεντρική[ς] υποστασιοποίηση[ς] της ελληνικής γλώσσας». Το άρθρο παρακάμπτει τα επιχειρήματα της Παραρά στην οποία αποδίδει πράγματα που ουδέποτε έγραψε, ένα λογικό σφάλμα γνωστό και ως Πλάνη του Αχυρανθρώπου (Straw Man fallacy). Έτσι, κακοποιεί και διαστρεβλώνει μέρος του κειμένου της, διότι η καθηγήτρια ουδέποτε ισχυρίστηκε ότι «[η] ανθρώπινη ιστορία … ξεκίνησε στην αρχαία Ελλάδα» ή ότι δεν «υπήρξαν σπουδαίοι πολιτισμοί πολύ πριν από τον αρχαιοελληνικό» ή ακόμη ότι η αρχαία ελληνική γλώσσα έχει «μαγικές ιδιότητες». Έτσι, μετατοπίζει αυθαιρέτως τη συζήτηση σε θέματα τα οποία το κείμενο δεν είχε καμία πρόθεση να θίξει. Πρόκειται για ακραία περίπτωση στρεψοδικίας. Πράγματι, το άρθρο του Π.Μ. κατακλύζεται από έμμεσους αφορισμούς περί «εθνικών μύθων» και εμμονών». Είναι αδύνατο με τέτοιους γενικόλογους χαρακτηρισμούς να λάβει χώρα μια σοβαρή συζήτηση, δεδομένου ότι, υπό από αυτές τις συνθήκες, ο διάλογος παρεκτρέπεται σε απαξιώσεις οι οποίες οδηγούν σε κατηγορηματικά και απόλυτα συμπεράσματα περί «εμμονών», οι οποίες θα πρέπει να απορρίπτονται a-priori.

Στην πραγματικότητα, αν διαβάσει κανείς προσεκτικά το κείμενο της Παραρά μόνο «γλωσσικές εμμονές» δε θα βρει. Ο Π.Μ. ισχυρίζεται ότι η ελληνική γλώσσα δεν αποτελεί «μοναδικότητα» καθώς όλες έχουν μια κοινή ινδοευρωπαϊκή ρίζα. Με άλλα λόγια, όλοι οι πολιτισμοί συνδέονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Επομένως, ο ελληνικός γλωσσικός κόσμος δεν έχει τίποτα το μοναδικό να επιδείξει. Αυτή τη θέση συναντάμε στο ευρύτερο πολιτικό ρεύμα της «εθνοαποδόμησης», που ταυτίζει ή συνδέει κάθε αναφορά στην παράδοση, και στον ελληνισμό εν γένει, με τον κλειστοφοβικό εθνικισμό του μετεμφυλιακού νεοελληνικού κράτους της «επάρατης Δεξιάς» και της «οπισθοδρόμησης» (μάλιστα, μέσα στο άρθρο του Π.Μ. γίνεται λόγος και για κάποιους «χουνταίους»). Οτιδήποτε παραπέμπει στη ρίζα, στην ελληνικότητα καθώς και στα επιτεύγματα του ελληνισμού, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με καχυποψία, ως εμμονή με το παρελθόν, ως αταβισμός και τάση εγκλωβισμού στην ψευδή αίσθηση της δήθεν μοναδικότητάς μας. Η εθνοαποδομητική σχολή, κάθε άλλο παρά δημιουργική, εκφράζει την ελληνική εκδοχή της πολιτικής ορθότητας που κυριαρχεί στους ακαδημαϊκούς χώρους του δυτικού και ιδίως του αγγλοσαξονικού κόσμου. Είναι άλλωστε της μόδας σχεδόν όλα τα επιτεύγματα του δυτικού πολιτισμού να ταυτίζονται, έμμεσα ή άμεσα, με τη φρίκη της αποικιοκρατίας. Η πολιτική ορθότητα έχει πλέον εισέλθει για τα καλά στο ακαδημαϊκό και δημοσιογραφικό τοπίο σχεδόν κάθε δυτικής χώρας και η Ελλάδα δε στερείται εκπροσώπων. Αυτή η οπτική λειτουργεί κάθε φορά, ανάλογα με το ιστορικο-πολιτικό και κοινωνικό παρελθόν της κάθε κοινωνίας, πάνω στο οποίο η φιλελεύθερη Αριστερά επιχειρεί να χτίσει το αφήγημά της. Για παράδειγμα, η μάχη ενάντια στην αποικιοκρατία, το «κόκκινο πανί» για την Αριστερά της Βρετανίας, συνεπάγεται αφαίρεση σημαντικών Βρετανών φιλοσόφων και λογοτεχνών των προηγούμενων αιώνων από τη διδακτέα ύλη. Παρομοίως, για τις εγχώριες δυνάμεις του πολιτικά ορθού, κόκκινο πανί αποτελούν έννοιες όπως «παράδοση», «εθνική ταυτότητα» και γλώσσα, και αυτό επειδή κάποτε τις είχε επικαλεστεί το παλαιό κράτος της Δεξιάς (με στρεβλό τρόπο), το οποίο από τη δεκαετία του 1930 μέχρι και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης η Ελληνική Δεξιά έπαιζε δυναμικό ρόλο στο πολιτικό σκηνικό και στη διαμόρφωση ενός φοβικού κλίματος ανελευθερίας. Συνεπώς, κάθε αναφορά στον ελληνισμό, εν γένει, θα πρέπει να ταυτίζεται με την «ανελευθερία» και την εθνική κλειστότητα των «σκοτεινών» εκείνων χρόνων.

Η ομογενοποίηση της γλώσσας είναι η γλώσσα του άψυχου ρομπότ.

Δημήτρης Μπελαντής από fb

Συχνά σκέφτομαι ότι δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα με τις ολοκληρωτικές τάσεις του κράτους και του κεφαλαίου σήμερα όσο χάνεις τον έλεγχο πάνω στην γλώσσα, δηλαδή πάνω στο βασικό μέσο ορισμού αλλά και βίωσης της πραγματικότητας.

Η γλώσσα σταδιακά χάνεται και αυτό δεν είναι ένα ρομαντικό μελό αφήγημα αγκίστρωσης στο παρελθόν αλλά ένα τραγικό πρόβλημα του παρόντος καιρού.  Η ηλεκτρονική επικοινωνία, όσο και αν συμβάλλει σε πολλά πράγματα, ιδίως στην σμίκρυνση του χώρου και την ελαχιστοποίηση του χρόνου, αναδεικνύει μια πτωχευμένη και συρρικνωμένη μορφή της αγγλικής γλώσσας ως πλανητική κοσμογλώσσα  Οι νέοι άνθρωποι μιλούν συχνά με κώδικες λέξεις του υπολογιστή.  Οι αριθμοί αντικαθιστούν τις λέξεις : 4 u, 2u κ.λ.π.

 Όσοι γράφουν μεγάλες περιόδους και κείμενα, συχνά δεν διαβάζονται.  Η γλώσσα είναι ένα επείγον σήμα επικοινωνίας, τίποτε άλλο.  Η επικοινωνία αφορά μόνο τα στοιχειώδη και επείγοντα, και στην ουσία, παρά τις φιοριτούρες, θα καταλήξει σύντομα να είναι φτωχότερη και από την συμβολική του χιμπαντζή και του γορίλα, που είναι αξιόλογοι αλλά παραγνωρισμένοι συγγενείς μας.