ΕΛΛΑΔΑ, βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους
Mετάφραση Μενέλαος Αστερίου, σελ. 574,εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2020
Του Σπύρου Κουτρούλη
Ο Άγγλος ελληνιστής επιχειρεί να μας παρουσιάσει την ιστορία του ελληνικού κράτους. Ένα τέτοιο εγχείρημα για να χωρέσει στα πλαίσια ενός βιβλίου, αναγκαστικά θα πρέπει να παραλείψει ένα μέρος των γεγονότων, των ερμηνειών ή των πνευματικών συγκρούσεων με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει να αποσιωπήσει ,σε αρκετές περιπτώσεις, τα ουσιώδη και κρίσιμα.
Ο Roderick Beaton φαίνεται από μια πρώτη ανάγνωση να γέρνει προς την μεταμοντέρνα ερμηνεία, που στανικά προσπαθούν τις τελευταίες δεκαετίες να μας επιβάλλουν, ότι το ελληνικό κράτος δημιουργεί το ελληνικό έθνος, ενώ πριν από αυτό δεν υπήρχαν παρά ελληνόφωνοι κάτοικοι. Όμως τελικά, όπως προκύπτει από το ίδιο το έργο και την συνέντευξη που έδωσε με την ευκαιρία της έκδοσης στο περιοδικό «Φρέαρ» δεν συμμερίζεται κάτι τέτοιο.
Η προβληματική πλευρά του έργου προέρχεται από το ότι στηρίχτηκε σε ένα μέρος της ελληνικής βιβλιογραφίας και παρέλειψε ένα σημαντικό μέρος αυτής που απαρτίζεται από τον Ν. Σβορώνο, τον Ν. Πανταζόπουλο, τον Κ. Καραβίδα, τον Δ. Χατζή, Γ. Δερτιλή, τον Γ. Κοντογιώργη, τον Γ. Καραμπελιά. Αν η προσέγγιση βιβλιογραφικά ήταν πιο σύνθετη ανάλογο θα ήταν και το αποτέλεσμα που θα είχαμε.
Στην εισαγωγή του, ο R. Beaton, ξεκαθαρίζει ότι υπάρχει το σύγχρονο έθνος του Διαφωτισμού που προϋποθέτει το κράτος, τους διοικητικούς μηχανισμούς του και την κυριαρχία σε μια προσδιορισμένη εδαφικά περιοχή. Όμως εκτός από αυτή την αντίληψη υπάρχει αυτή που θεωρεί ότι οι κοινότητες με εθνικές παραμέτρους προϋπήρχαν του εθνικού κράτους. Για να συμπληρώσει: «η ελληνική γλώσσα έχει μια συνεχή καταγραμμένη ιστορία στη γεωγραφική περιοχή της σημερινής Ελλάδας για πάνω από 3.000 χρόνια. Δεν είναι λοιπόν από κάθε άποψη και η ιστορία του ελληνικού έθνους εξίσου παλιά; Και οι δύο αντιλήψεις είναι έγκυρες. Όμως η ιστορία την οποία αφηγούμαι σε αυτό το βιβλίο είναι η ιστορία της Ελλάδας ως σύγχρονου έθνους»[1].
