Ψηλαφίσεις στην πολιτική Θεολογία (Δ. Αρκάδας – Β. Ξυδιάς) 

από

 Δημήτρης Αρκάδας

 -

7 Μαΐου 2022

1Συζητούν οι θεολόγοι-εκπαιδευτικοί Δημήτρης Αρκάδας και Βασίλης Ξυδιάς.

Τι είναι «πολιτική θεολογία» (από τον Καρλ Σμιτ στον Ντίτριχ Μπονχέφερ και στη Θεολογία της Απελευθέρωσης);  Ποια είναι η στάση των ορθοδόξων θεολόγων (Χριστιανική Δημοκρατία, π. Γ. Πυρουνάκης, π. Γ. Μεταλληνός, Χρ. Γιανναράς, βιβλική  θεολογία);  Ποια είναι η σχέση της πολιτικής θεολογίας με την υπαρξιακή θεολογία και τη θεολογία του προσώπου;  Είναι εκκοσμίκευση της εκκλησίας ή επιστροφή σε μια πιο αυθεντική σχέση της με το χριστιανικό ευαγγέλιο;

Σειρά συζητήσεων του Αντίφωνου για τη θεολογία στη σημερινή Ελλάδα: 

• Η θεολογία στην Ενορία (π. Μιλτ. Ζέρβας – Β. Ξυδιάς)
• Ψηλαφίσεις στην πολιτική Θεολογία (Δ. Αρκάδας – Β. Ξυδιάς)

Η Ημικρανία…

Έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν στην πολύπλευρη δραστηριότητα της Αντιπροεδρίας του Πολυεθνικού Κράτους της Βολιβίας, που ξεπερνά κατά πολύ τα σύνορα αυτής της λατινοαμερικανικής χώρας. Με επικεφαλής τον αντιπρόεδρο Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα, αυτός ο οργανισμός λίγο θυμίζει έναν κλασικό κρατικό θεσμό. Μάλλον είναι ένα σπάνιο εργαστήρι σκέψης, από αυτά που λείπουν στον σύγχρονο κόσμο, αφού δεν περιορίζεται σε θεωρητικές αναζητήσεις για τους δρόμους μετάβασης σε μια διαφορετική κοινωνία. Αντίθετα, χρωματίζει άμεσα και την κρατική πολιτική στη Βολιβία, ενώ ταυτόχρονα βαθαίνει τη συζήτηση για την Αριστερά του 21ου αιώνα στη Λατινική Αμερική και ακόμη πιο πέρα.

Ένα από τα εργαλεία της Αντιπροεδρίας είναι το πολιτικό περιοδικό που εκδίδει με την κάθε άλλο παρά συμβατική ονομασία Η Ημικρανία, συνοδευόμενη από τον προσδιορισμό «επιθεώρηση πολιτικής ανάλυσης», το οποίο διαβάζεται σε όλη τη Λατινική Αμερική. Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε το 15ο τεύχος, στο εξώφυλλο του οποίου δεσπόζει το σύμβολο της λατινοαμερικανικής Θεολογίας της Απελευθέρωσης: ένα γλυπτό σύμπλεγμα που συνδυάζει το χριστιανικό σταυρό με το σφυροδρέπανο. Αντίγραφο του γλυπτού δώρισε ο πρόεδρος της Βολιβίας Έβο Μοράλες στον Πάπα, όταν αυτός επισκέφθηκε πριν από λίγους μήνες τη Βολιβία.

Ο Ιούδας προδίδει με φιλί, γιατί ποτέ δεν κατάλαβε τι σημαίνει αγάπη.

π. Λίβυος

Ο Ιούδας προδίδει με φιλί, γιατί ποτέ δεν κατάλαβε τι σημαίνει αγάπη. Φιλάει προδοτικά γιατί ποτέ η καρδιά του δεν σαρκώθηκε στα χείλη του.

 
Είχε μπερδέψει μέσα του, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι από εμάς, την αγάπη με την ανάγκη, τον πόθο με το πάθος και τον έρωτα με την συνδιαλλαγή.

 
Όταν φιλάς κοινωνάς την ζωή σου με την ζωή κάποιου άλλου που επέλεξες να ακολουθήσεις και να παραδοθείς δίχως κρατούμενα και βερεσέδια.

 
Ο Ιούδας δεν μπορεί να το πράξει γιατί για εκείνον η αγάπη είναι ανάγκη. Η σχέση στόχος και η μαθητεία ρόλος. Όλα μετρήσιμα και υπολογίσιμα, δηλαδή άοσμα και νεκρά.

 
Τις περισσότερες φορές δεν αγαπάμε τον άλλο γι αυτό που είναι, μα για εκείνο που εμείς θα θέλαμε να είναι.

 
Γι αυτό ο Ιούδας όταν νιώθει ότι δεν ικανοποιούνται οι εγωτικές επιδιώξεις και ναρκισσιστικές επιθυμίες του, προδίδει τον Χριστό με ένα φιλί.

 
Έτσι για να θυμόμαστε ότι ο προδότης φιλάει «υπέροχα». Αχ και να ξέραμε πόσοι μας πρόδωσαν με ένα φιλί. Πόσοι την ώρα που μας φιλούσαν μας χρησιμοποιούσαν και την ώρα που μας αγκάλιαζαν μας φυλάκιζαν.

ΠΗΓΗ:π. Λίβυος
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Η Θεολογία της Απελευθέρωσης στη Λατινική Αμερική

Τοιχογραφία του Cerrero Barredo (του κατεξοχήν ζωγράφου της θεολογίας της απελευθέρωσης), στον καθεδρικό ναό της πόλης Sao Felix do Araguaia (Βραζιλία)

Ένα παράδειγμα γόνιμης συνάντησης Αριστεράς και χριστιανισμού  – Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας στα ελληνικά της «Θεολογία της Απελευθέρωσης» του Γκ. Γκουτιέρες.

Του Μικαέλ Λεβί και του Κώστα Αθανασίου

Το τελευταίο διάστημα έχει επανέλθει στο προσκήνιο η συζήτηση για τη σχέση ανάμεσα στην Αριστερά και τη θεολογία ή την Εκκλησία. Ωστόσο, από τα πολύ ενδιαφέροντα κείμενα που δημοσιεύονται, απουσιάζει συνήθως η αναφορά στην εμπειρία της πιο σημαντικής και γόνιμης συνάντησης μεταξύ Αριστεράς και χριστιανισμού, όπως εκφράστηκε στο ρεύμα της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, ειδικά στη Λατινική Αμερική, και η οποία προήλθε από μια πραγματική ριζοσπαστικοποίηση μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων και ανθρώπων πιστών στον χριστιανισμό και από τη μετακίνησή τους προς το χώρο της Αριστεράς.

Η Θεολογία της Απελευθέρωσης είναι ένα σώμα κειμένων που αποτελεί τη θεωρητική έκφραση ενός ευρύτατου κινήματος το οποίο εμφανίζεται στις αρχές της δεκαετίας του 1960, πολύ πριν γραφτούν τα βασικά κείμενα της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, και το οποίο θα μπορούσε να ονομαστεί Χριστιανισμός της Απελευθέρωσης — ένα κίνημα που περιλαμβάνει κοινότητες βάσης, λαϊκές (αγροτικές, εργατικές, ιθαγενικές) θρησκευτικές ομάδες, κινήματα γειτονιάς και ακτημόνων κ.λπ.

Αν θέλαμε να επιλέξουμε ένα χαρακτηριστικό της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, αυτό θα ήταν η ταξική επιλογή, η ταξική μεροληψία υπέρ των φτωχών. Η κρίσιμη διαφορά με τη φιλεύσπλαχνη φιλανθρωπία της επίσημης Εκκλησίας είναι ότι για τη Θεολογία της Απελευθέρωσης οι φτωχοί δεν νοούνται ως αντικείμενα (βοήθειας, συμπόνιας, ελεημοσύνης) αλλά ως δρώντα υποκείμενα της ιστορίας τους, ως δρώντα υποκείμενα της απελευθέρωσής τους.

Ο επαναστατημένος Χριστός - Δ. Θ. Φραγκόπουλος

Δ. Θ. Φραγκόπουλος

Ο επαναστατημένος Χριστός

Ἀπὸ Σπύρου Κοκκίνη 6η ἔκδ,
«Ἀνθολογία Νεοελληνικῆς Ποίησης»
Ἔκδ. Ι.Δ. ΚΟΛΛΑΡΟΥ & ΣΙΑΣ Α.Ε., Ἀθῆναι 2000.


Τὰ βράδια, τὴν ὥρα ποὺ ξυπνᾶνε τὰ παράθυρα
καὶ βγαίνουν στὶς κορφὲς τῶν σπιτιῶν
τὰ φῶτα τῆς προσμονῆς,
σὲ συνοικίες λαϊκές,
τοῦ κουρασμένου πατέρα ποὺ πλένει ἀπ' τὰ χέρια του
τὸν κάματο καὶ τὴν πονηριὰ τῆς μέρας,
καὶ μπαίνει στὸ δωμάτιο μὲ τὰ κοιμισμένα παιδιὰ
καὶ τὸ τρεμάμενο χαμόγελο τῆς μάνας τους,
κείνη τὴν ὥρα, γλυστρώντας ἀπὸ τὶς χρυσωμένες τους ἐκκλησιὲς
ποὺ τὸν βαστοῦσαν φυλακισμένο,
κατεβαίνει ὁ Χριστὸς
μὲ ἕνα τσιγάρο στὸ ἀφτί,
μὲ τραγιάσκα ψαρά,
καὶ νύχια γεμάτα λάδι τῆς μηχανῆς,
καὶ κοιτάει τὰ σπίτια τούτων ἐδῶ τῶν φτωχῶν
χαμογελώντας.

II
Οἱ συνοικίες συχνὰ ἐπαναστατοῦνε.
Θυμωμένες μανάδες χτυπᾶνε τὰ στεγνὰ στήθια τους
καὶ τὰ παλικάρια ἀνάβουν τσιγάρο,
ἢ παρακολουθοῦν αὐτοὺς ποὺ παίζουν τρίλιζα
μὲ τ' ὅπλο ἀνάμεσα στὰ δυό τους πόδια
σὲ μιά γωνιὰ τοῦ ὁδοφράγματος.

Δὲν εἶναι ὄμορφες οἱ συνοικίες.
Δὲν εἶναι ὄμορφη ἡ ἐπανάσταση,
Κι ὅταν νικᾶνε, γίνονται κι αὐτοὶ ἀντιπαθεῖς
σὰν ὅλους τους ἄλλους.

Ὅμως
ὅταν, τὴν τελευταία νύχτα τῆς ἀνυποταγῆς,
ἀνάψουν ὁλοῦθε οἱ φωτιές,
καὶ δοῦν οἱ μαχητὲς πὼς τὸ τέρμα τους
εἶναι ἐδῶ, καὶ τοὺς προσμένει
μὲ τὴν ἑπόμενη ἔφοδο τῆς ἐννόμου τάξεως
ποὺ ἀναγγέλλουν κιόλας τὰ μεγάφωνα•
σὰν μοιραστεῖ κ' ἡ τελευταία ματιὰ
μαζὶ μὲ τὰ λιγοστά τους βόλια,
κ' ἐπισημάνουν τὶς θέσεις τους,
ἀποδεκατισμένοι ἐπαναστάτες χωρὶς αὔριο -

τότε
μὲς ἀπ' τὸ σκοτάδι, ξεγλυστράει φτωχοντυμένος,
ὁπλισμένος μ' ἕνα μακρύκαννο,
καὶ παίρνει τὴ θέση του ἀνάμεσά τους, σιωπηλά,
κι ἀρχίζει νὰ ντουφεκάει μαζί τους τοὺς σταυρωτῆδες του,
ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς τοῦ Ἰωσὴφ καὶ τῆς Μαρίας, ξυλουργός,
κλάσεως 1944.

Θάνατος ο μελλοθάνατος

Μια προσπάθεια χριστιανικής ματιάς

στον Θάνατο την Ανάσταση και την Ελπίδα

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου «Θάνατος ο μελλοθάνατος» του Θανάση Ν. Παπαθανασίου που μόλις κυκλοφόρησε

Ο θάνατος είναι πραγματικότητα αναπόφευκτη. Κι όμως ο σύγχρονος άνθρωπος πανικοβάλλεται στη σκέψη του και αυταπατάται ότι τον αποφεύγει… αποφεύγοντας να στοχάζεται για αυτόν.

Αντίθετα, η χριστιανική πίστη εμπεριέχει ερμηνεία του θανάτου και εμπνέει στάση ζωής απέναντί του. Το βιβλίο επιχειρεί να συνοψίσει τη πίστη αυτή, η οποία στην πραγματικότητα καλεί τον άνθρωπο να αναμετρηθεί με ένα αβυσσαλέο μυστήριο. Στην χριστιανική οπτική λοιπόν ο θάνατος είναι μελλοθάνατος, και την κατάργησή του θα φέρει η ανάσταση. Κι όλα αυτά, όχι ως αδάπανες μεγαλοστομίες, αλλά ως ελπίδα η οποία (μακάρι να) δονεί την καθημερινότητά μας και (να) προσφέρει προσανατολισμό στις επιλογές και στις πράξεις μας. Γιατί θάνατος δεν είναι μόνο η αποσύνθεση της ανθρώπινης υπόστασης, είναι και η αποσύνθεση των σχέσεων και του δίκιου.

Η προσευχή του βατράχου με τον άγιο Παΐσιο

«Ετοίμασε ο Γέρων Παΐσιος το φαγητό ρύζι, ντοματούλες που είχε στον κήπο του και ψωμί, το οποίο ξήραινε ο ίδιος. Γέμισε το δικό μου πιάτο, ενώ στο δικό του έβαλε πολύ λίγο φαγητό. Διαμαρτυρήθηκα, λέγοντας του ότι δεν ήταν σωστό αυτό εκείνος να φάει ως ασκητής κι εγώ ως καλοφαγάς. Μου είπε τότε:

-Δεν είσαι μοναχός; Θα κάνεις, λοιπόν, υπακοή. Τόσο ανυπάκουος Μαυροβούνιος είσαι; Εδώ ο Μπαγιούμ μου είναι πιο υπάκουος από εσένα.

Τον ρώτησα με έκπληξη ποιος ήταν ο Μπαγιούμ, διότι ήξερα ότι δεν είχε κανένα υποτακτικό. Μου έδειξε τότε μια τριανταφυλλιά, την οποία είχε φυτέψει εκεί. Πήγε, στάθηκε μπροστά στην τριανταφυλλιά και είπε:

-Έλα, Μπαγιούμ, να καταλάβει αυτός ο άπιστος ο Αμφιλόχιος τι είναι η πραγματική υπακοή!

Όπως ήταν νωπό το χώμα εκεί γύρω από την τριανταφυλλιά, άρχισε τότε να σηκώνεται και βγήκε έξω ένας βάτραχος. Σας λέω αυτό, που είδα με τα μάτια μου. Στη συνέχεια είπε στο βάτραχο:

-Γύρνα τώρα, Μπαγιούμ, πίσω στη θέση σου και το βράδυ να πας να κάνεις την προσευχή σου !

Εξεπλάγην και τον ρώτησα τι είδους προσευχή έκαμνε ο Μπαγιούμ.

Μου εξήγησε ότι ο βάτραχος το βράδυ πήγαινε μπροστά σ’ ένα μεγάλο ξύλινο σταυρό, που ο Γέρων είχε εκεί κι έλεγε την «ψαλμωδία» του.

Παραξενεύτηκα και είπα μέσα μου:

Αργολίδος Νεκτάριος: Η καλωσύνη των Αγίων

Του Μητροπολίτου Αργολίδος Νεκταρίου

---

Επισκέφθηκε πριν από χρόνια τον Άγιο Παΐσιο ένας νέος σε άθλια κατάσταση και του είπε.

-Γέροντα, εμένα δεν με αγαπάει κανείς, δεν με έχει ακούσει κανείς. Θέλω να με ακούσεις.

Ο Άγιος Παΐσιος συμφώνησε. Κάθισαν στο πεζούλι και ο νεαρός άρχισε να μιλάει ακατάπαυστα. Είχε φτάσει σε μεγάλη απελπισία.

Ο Γέροντας είχε μουδιάσει στο πεζούλι, είχε παγώσει, αλλά προτίμησε να μην τον διακόψει ούτε λεπτό, ούτε να σηκωθεί, για να μην του δείξει ότι κουράστηκε ή ότι βαρέθηκε και δεν τον ακούει. Για την εύθραυστη υγεία του ήταν πραγματικά ένα μαρτύριο, μια θυσία. Διηγείτο ο ίδιος:

-Όταν πέρασε η ώρα, προσπαθούσα να μην κουνηθώ ούτε απ’ εδώ ούτε από κει, για να μην του δώσω την εντύπωση ότι βαρέθηκα. Επί εννιάμισι ώρες καθόμουν και τον άκουγα. Ήμουν από αγρυπνία, είχα προβλήματα με τα έντερά μου και καθόμουν σε μια πλάκα και κρύωνα. Αφού τον δέχτηκα, έπρεπε να τελειώσω. Αν π.χ. τον κρατούσα οκτώμισι ώρες και μετά τον έδιωχνα, άδικος και ο κόπος των οκτώμισι ωρών.

Ο νέος έφυγε αναπαυμένος και θεραπευμένος. Ο Θεός, βλέποντας αυτή τη θυσιαστική αγάπη του Γέροντα, θεράπευσε τον ταλαίπωρο αυτό άνθρωπο. Και ο γέροντας κατέληξε:

-Την άλλη μέρα ήρθε ο αδερφός του να μ’ ευχαριστήσει. «Τι μ’ ευχαριστείς; Τι έκανα; Αυτός υπέφερε οκτώ χρόνια κι εγώ που τον άκουσα εννιάμισι ώρες έκανα τίποτα;» Ο άνθρωπος τακτοποιήθηκε, τώρα είναι καθηγητής και οικογενειάρχης πιστός, έρχεται και με βλέπει.

Όταν άκουσα αυτό το περιστατικό για πρώτη φορά έμεινα έκπληκτος. Όχι βέβαια για το θαύμα, αν έγινε ή δεν έγινε, αλλά γιατί δείχνει μια μεγάλη αλήθεια. Ότι ο άγιος Παΐσιος, όπως και όλοι οι Άγιοι, ήταν άνθρωποι αγάπης και καλοσύνης. Ποιος θα καθόταν να ακούσει έναν προβληματικό άνθρωπο επί εννιάμισι ώρες, χωρίς σταματημό; Ούτε πέντε λεπτά δεν αντέχουμε να ακούμε τον άλλον. Και αυτά τα πέντε λεπτά, δεν ακούμε τι λέει, αλλά αδημονούμε πώς θα τον διακόψουμε για να συνεχίσουμε εμείς.

Όταν πολλοί του έλεγαν. Γέροντα πρόσεχε τον εαυτό σου, την υγεία σου, αυτός απαντούσε.

-Όταν έρχονται οι άνθρωποι με τόσα προβλήματα τι να κάνω; Τον εαυτό μου θα κοιτάξω; Δεν ορίζω τον εαυτό μου. Έχω γίνει πρόγραμμα των ανθρώπων. Παλαιά ο νους μου βυθιζόταν στην προσευχή. Τώρα ζω τα προβλήματα των ανθρώπων. Πολλές φορές πετιέμαι στον ύπνο! Η καρδιά μου γίνεται κιμάς.

Περί έρωτος

πεερί έρωτος

Τρόπος Ζωής-Σχέσεις

Η χαρά του έρωτα

π. Βαρνάβας Γιάγκου13 Φεβρουαρίου 20214

Tην Kυριακή 26 Mαΐου 2013 μεταδόθηκε από την...

Θεολογία

Ἡ διαλεκτική τοῦ ἀνθρώπινου καί τοῦ θείου ἔρωτα

Δημήτρης Μαυρόπουλος17 Φεβρουαρίου 20180

Ὁ ὅρος «ἔρωτας» χαρακτηρίζει τὶς ἀνθρώπινες σχέσεις σὲ...

Φιλοσοφία

Χρ. Γιανναράς: Ο Έρωτας και η Πίστη

Χρήστος Γιανναράς28 Ιουλίου 20164

Για την πίστη ως εμπιστοσύνη και τον έρωτα...

περί Τέχνης

Η πλέον ερωτική ζωή είναι η ασκητική

Μάρω Βαμβουνάκη16 Απριλίου 20150

Μιά συνέντευξη στον Θεόδωρο Παντούλα Τη Μάρω Βαμβουνάκη υποθέτω...

Web Radio

Θεωρήσεις του έρωτα. Από τον Πλάτωνα στον Απόστολο Παύλο

Βασίλης Ξυδιάς4 Αυγούστου 20134

Ο Βασίλης Ξυδιάς, συζητώντας με τον Πορφύριο Ν

Ἔρως καί Ψυχή. Τό αἴνιγμα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης.

από

 Κατερίνα Αθηνιώτη-Παπαδάκη

 -

12 Φεβρουαρίου 2022

0

458

Βαθιά πολύ εἶναι ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου.

Ἐκεῖ στά βάθη της βρίσκεται ἡ λύση στό αἴνιγμα τῆς ὕπαρξης.

Γιά αὐτό ἀγαπᾶ νά καταδύεται. Γίνεται γοργόνα. Πάντοτε ὁ νόστος τοῦ βάθους ἀποτυπωμένος  στό βλέμμα της. Ἡ προσοικείωση τοῦ βάθους  εἶναι πόθος ἀστείρευτος.

Ὅμως γιά νά μπορέσει νά καταδυθεῖ ἡ ψυχή πρέπει νά ἀποκτήσει σῶμα. Πρέπει νά ἐνδυθεῖ ὅλον τόν κόσμο, κόσμο ὁρατό καί κόσμο ἀόρατο, νά πραγματώσει τήν  ἀντάμωση σέ ὅλα τά ἐπίπεδα, νά ὑποστασιάσει καθετί πού στόν κόσμο αὐτόν τῆς δόθηκε σάν μυστικό κλειδί Παραδείσου. Νά ἐνδυθεῖ, κατά πῶς λέν τά παραμύθια, τόν κάμπο μέ τά λούλουδα, τή θάλασσα μέ τά ψάρια, τόν οὐρανό μέ τ’ ἄστρα γιά νά μπορέσει νά μπεῖ στόν νυμφώνα  ὥστε νά ἐνστερνηθεῖ καί τόν ἄνθρωπο σ’ ὅλο τό μέγεθος  τοῦ πόνου, τοῦ  καημοῦ καί τοῦ νόστου, γιά νά καταδυθεῖ μέ πληρότητα ν’ ἀγγίξει στό βάθος  φῶς λυτρωτικό , Θεό Παντοδύναμο.

Ἀλλά ἀπό μόνη της ἡ κυρά-Ψυχή δέν μπορεῖ νά ἐπιτύχει τοῦτον τόν ἐνστερνισμό , τούτη τήν ἕνωση. Γι αὐτό ἔστειλε ὁ Θεός τόν «Ἀρχάγγελο» τοῦ Ἔρωτα. Ἔρωτας εἶναι ὁ νόστος τοῦ ὕψους. Ὁ νόστος γιά τό φῶς πού νοηματοδοτεῖ τό βάθος. Ἔτσι κατερχόμενη, νά ἀνέρχεται πληρέστερη καί καθολικότερη ἀπό τή νηπτική ζέση πρός τό  μυστήριο τῆς ἕνωσης. Ἡ κατάδυση νά σηματοδοτεῖ ἀνάδυση καί νά’ναι Φῶς, Ἔρωτας, Σιωπή ὥς θά ’λεγαν Σῶμα, Ψυχή, Πνεῦμα.

«Παπα-Ανυπόμονος» – Ο αντάρτης καλόγερος στο πλευρό του Άρη

Ο π. Γερμανός Δημάκος (1912 – 9 Ιούνη 2004), ηγούμενος της Μονής Αγάθωνος, που βρίσκεται κοντά στην Υπάτη (ν. Φθιώτιδας) υπήρξε ένας από τους ιερείς που πήραν ενεργά μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ζώστηκε τ’ άρματα και πολέμησε κατά των ναζί καταχτητών από τις γραμμές του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, δίπλα στον Άρη Βελουχιώτη, με το ψευδώνυμο «παπα-Ανυπόμονος».

Ο Γερμανός Δημάκος γεννήθηκε στο Αγριδάκι Γορτυνίας το 1912.  Το κοσμικό του όνομα ήταν Γεώργιος και όταν χειροτονήθηκε έλαβε το Γερμανός. Το 1940 ήταν ηγούμενος στο μοναστήρι Δαδιού – Αμφίκλειας Φθιώτιδας. Οργανώθηκε στο ΕΑΜ στο Δαδί και διορίστηκε πρόεδρος της κοινότητας, με έγκριση της οργάνωσης του ΕΑΜ.

Ο παπα-Ανυπόμονος μπροστά στο φακό του Σπύρου Μελετζή

Με τον Άρη συναντήθηκαν στο χωριό Κουκουβίστα της Γκιώνας, στις 14 του Μάη 1943. Ο αντάρτης καλόγερος εντάχτηκε στον ΕΛΑΣ, παίρνοντας το ψευδώνυμο «παπα-Ανυπόμονος» από τον ίδιο τον πρωτοκαπετάνιο. Από τότε, στάθηκε πάντα στο πλευρό του Άρη, ακολουθώντας τον στην Ήπειρο, στη Ρούμελη, στη Θεσσαλία και στην Πελοπόννησο.

ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ…

 

ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ…

Του Ανδρέα Μoράτου

Κάποτε συναντήθηκαν ο Αη-Βασίλης με τον Άγιο Βασίλειο. Χρειάστηκε να συστηθούν, γιατί ο ένας δεν αναγνώρισε τον άλλον…

«Με συγχωρείς, αγαπητέ μου», είπε ο Αη-Βασίλης, «αλλά δεν έχω καθόλου χρόνο. Πάντα τρέχω να προλάβω – έχω καταντήσει κάτι σα ντελιβεράς. Δυσκολεύομαι πια να μπω στα σπίτια, αφού καταργήθηκαν οι καμινάδες, κι ούτε μου ανοίγουν την πόρτα, γιατί φοβούνται. Μα έχω βρει τη λύση: μπαίνω από τις τηλεοράσεις, που είναι πάντα ανοιχτές!».

«Εγώ έχω πάντα χρόνο», έκανε ο Άγιος Βασίλειος, «και, παρότι πεζός, προλαβαίνω να πηγαίνω όπου με καλούν. Συνήθως με ζητούν άνθρωποι πεινασμένοι, πονεμένοι, παγωμένοι, απελπισμένοι. Γίνομαι γι’ αυτούς ψωμί, κουβέρτα, βάλσαμο, παρηγοριά».

«Δεν τους έχω δει ποτέ στον δρόμο μου», είπε απορημένος ο άλλος.

«Δεν είναι στο δρομολόγιό σου, γι’ αυτό», απάντησε ήρεμα ο Άγιος Βασίλειος.

«Πάντως, τα παιδιά χαίρονται με τα δώρα μου», απάντησε ο πρώτος.

«Είναι γιατί κάποιος τα πρόσεξε. Αλλά και πάλι χαίρονται μόνο για τον εαυτό τους και μόνο για λίγο! Το δικό μου δώρο, η βασιλόπιτα, είναι για πολλούς και είναι για να μοιράζεται. Δώρο που δεν μοιράζεται είναι δώρο άδωρο…».

Ο Αη-Βασίλης μαστίγωσε βιαστικά τα ελάφια του και πρόλαβε να πει ξεκινώντας: «Με συγχωρείς που δεν σου δίνω δώρο, αλλά είναι μετρημένα!».

«Δεν πειράζει, πάρε από τα δικά μου, που είναι αμέτρητα», είπε ο Άγιος Βασίλειος και άπλωσε το χέρι να του δώσει βασιλόπιτα, αλλά ο άλλος είχε ήδη γίνει καπνός…

Α.Μορ.

* Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2006, στο «Μηνιαίο [τότε] Έντυπο Εκκλησιαστικής Κοινότητας Αγ. Φιλίππου [Αθηνών]», με υπεύθυνο τον π. Δημ. Μαρούλη, τον οποίο ευχαριστούμε και από τη θέση αυτή.



ΠΗΓΗ: Andreas Moratos fb
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Το παράλογο του πόνου των αθώων.

Το παράλογο του πόνου των αθώων.

Του ΘΑΝΑΣΗ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

Στις 29 Δεκεμβρίου οι Χριστιανοί εορτάζουν τα αθώα θύματα της ιστορίας, αυτά που βιώνουν την ασύλληπτη οδύνη: το αδιανόητο άδικο και το παράλογο. Γιατί το κακό είναι εξ ορισμού παράλογο, αβυσσαλέα και απάνθρωπα παράλογο. Δεν ρωτά, δεν παίρνει την άδεια κανενός, δεν νοιάζεται για το δίκιο...

Στις 29 Δεκεμβρίου, μέσα στην ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων, το εκκλησιαστικό εορτολόγιο ζητά από τους πιστούς να μην αράξουν σε ψευδοΧριστούγεννα, να μην αράξουν δηλαδή σε έναν εορτασμό απονευρωμένο από τη ρήξη με το κακό και τ’ άδικο.

Στις 29 Δεκεμβρίου τιμώνται τα βρέφη, τα οποία, σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Ματθαίου, σφάχτηκαν με εντολή του βασιλιά Ηρώδη στην προσπάθειά του να εξοντώσει τον Ιησού. Η Εκκλησία έχει δεχτεί τα βρέφη αυτά ως τους πρώτους μάρτυρες, ως άγιούς της. Δεν θα μπω στη συζήτηση για τη ιστορικότητα της αφήγησης. Θα κοντοσταθώ σε συγκλονιστικά νοήματά της:

Τα βρέφη δεν επιλέγουν ιδεολογικό προσανατολισμό. Τα βρέφη είναι ο κορυφαίος συμβολισμός ΤΟΥ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΦΤΑΙΧΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΦΗΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ. Τα βρέφη του Ευαγγελίου δεν είναι άγια επειδή δήλωσαν Χριστιανοί. ΕΙΝΑΙ ΑΓΙΑ ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΝΑΙ ΑΘΩΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑΣ. Ανοίγει γενναία μια ευρεία προοπτική για τους αθώους, πέρα από κάθε θρησκευτικό, εθνικό, ιδεολογικό προσανατολισμό...

Ο Ματθαίος δίνει δραματικό τόνο, επικαλούμενος μια παλιά προφητεία:

 
«Ακούστηκε στη Ραμά κραυγή, θρήνος, κλάματα και στεναγμός βαρύς. Για τα παιδιά της κλαίει η Ραχήλ και πουθενά δε βρίσκει παρηγοριά, γιατί δεν υπάρχουν πια στη ζωή» (Ιερεμίας 31:15).

Η ασύλληπτη οδύνη και το αδιανόητο άδικο δεν αντέχονται. Ναι, ο ταλαίπωρος που θα επιβιώσει, «πουθενά δε βρίσκει παρηγοριά». Δεν χρειάζονται θεολογικά τερτίπια που βγάζουν λάδι το κακό και το άδικο. Ο Χριστός – βρέφος ήταν από τους πρόσφυγες εκείνους που σε εκείνη τη συγκυρία πέρασαν τα κύματα και τους φράχτες και διέφυγαν εκείνη τη σφαγή. Αλλά όχι τη ρήξη με το κακό και τ' άδικο. Η προσφυγιά του ολοκληρώθηκε στον Γολγοθά, όταν τη θυσία των αθώων την έκανε –στο πρόσωπό του– θυσία ηθελημένη, ώστε να πάψει ο θάνατος και το άδικο να είναι το τέρμα των πάντων. Για την Εκκλησία, τα νήπια ήδη «συμβασιλεύουν με τον Χριστό».

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Ή ΤΟ ΒΡΕΦΟΣ ΙΗΣΟΥΣ;

Του  Βαγγέλη Χωραφά από fb

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Ή ΤΟ ΒΡΕΦΟΣ ΙΗΣΟΥΣ;

Η Θεολογία της Απελευθέρωσης είναι ένα σώμα κειμένων που αποτελεί την θεωρητική έκφραση ενός κινήματος που εμφανίστηκε στην δεκαετία του ΄60 και κάποιοι ανιχνεύουν σε αυτό τον Χριστιανισμό της Απελευθέρωσης.

Ο Γκουστάβο Γκουτιέρεζ, που θεωρείται ο πατέρας της Θεολογίας Απελευθέρωσης, θεωρεί ότι «σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, είναι σημαντικό να είμαστε με το μέρος εκείνων που αντιστέκονται, που αγωνίζονται, που πιστεύουν και που ελπίζουν». Αλλά σύμφωνα με τους θεολόγους της απελευθέρωσης, αυτό είναι δυνατό μόνο με «την επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης μέσω βαθιών διαρθρωτικών μεταμορφώσεων της κοινωνίας».

Με αφορμή τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, παραθέτουμε ένα κείμενο του Λεονάρντο Μποφ, μιας ηγετικής φυσιογνωμίας της Θεολογίας της Απελευθέρωσης.

_____***_____

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Ή ΤΟ ΒΡΕΦΟΣ ΙΗΣΟΥΣ;

Leonardo Boff

Λόγω του ότι έχω μια μακριά γενειάδα και άσπρα μαλλιά, πολλά παιδιά, όταν με βλέπουν, με φωνάζουν Άγιο Βασίλη. Προσπαθώ ανεπιτυχώς να τους εξηγήσω ότι είμαι ο αδελφός του Άγιου Βασίλη και ότι η δουλειά μου είναι να επιβλέπω τα παιδιά, να παρατηρώ αν είναι καλοί μαθητές, αν φέρονται καλά στους συμμαθητές τους και αν ακούν τις συμβουλές των γονιών τους. Τους λέω ότι, μετά, θα αναφέρω τα πάντα στον Άγιο Βασίλη και εκείνος θα τους φέρει όμορφα δώρα τα Χριστούγεννα.

Μια τέτοια ημέρα, κάποιο από τα παιδιά με ακολούθησε με απορία και όταν με είδε να μπαίνω σε ένα αυτοκίνητο, γύρισε στον πατέρα του και του είπε: «Μπαμπά, ο Άγιος Βασίλης δεν ήλθε με έλκηθρο, ήλθε με ένα αυτοκίνητο».

Αυτή είναι μια μορφή των Χριστουγέννων, με τις εικόνες που της αντιστοιχούν. Ο Άγιος Βασίλης είναι μια φιγούρα της αγοράς. Είναι ο παχουλός γηραιός άνδρας ο οποίος προσπαθεί να σαγηνεύσει τα παιδιά, έτσι ώστε να αναγκασθούν οι γονείς τους να τους αγοράσουν δώρα. Η μνήμη την οποία αντανακλά είναι του Αγίου Νικολάου, ο οποίος επίσης έφερνε δώρα, αλλά σήμερα έχει εξαφανισθεί παραχωρώντας τη θέση του στην παιδική φιγούρα ενός καλοπροαίρετου, αγαθού γηραιού άνδρα ο οποίος βγάζει εκπλήξεις από το σάκο του – προαγορασμένα αντικείμενα, τοποθετημένα στο σάκο.

Μια κακόκεφη μέρα...

π. Χαράλαμπος Λίβυος Παπαδόπουλος

Τις προάλλες αισθανόμουν μια κακοκεφιά. Με είδε ένας φίλος και με ρώτησε. «Δεν είσαι καλά;». «Μια χαρά είμαι», του απάντησα, «απλά τώρα που μιλάμε δεν αισθάνομαι καλά. Αλλά σε λίγο θα περάσει, δόξα τω Θεώ…». «Και τι θα κάνεις τώρα;» με ρώτησε. «Τίποτα…δεν χρειάζεται να κάνω κάτι, όπως ο ουρανός δεν κάνει κάτι όταν έχει συννεφιά. Απλά τα σύννεφα μετα από κάποια ώρα φεύγουν μόνα τους…». 

Θυμάμαι έναν μοναχό που έλεγε διαρκώς και σε ότι κι εάν του συνέβαινε «δόξα σοι ο Θεός..». Μια ημέρα δεν ήταν καλά. Τον ρώτησε ένας αδελφός της μονής που τον είδαν ότι ήταν κάπως, «πάτερ μου τι κάνεις σήμερα; Δόξα τω Θεώ χάλια..», απάντησε και πήγε παρακάτω στο διακόνημα του. 

Αυτή η χαριτωμένη απάντηση του μοναχού, κρύβει όλη την ουσία της πνευματικής ζωής. Να δοξάζεις τον Θεό, να τον ευχαριστείς για όλα, γι’ αυτά που καταλαβαίνεις κι αυτά που αγνοείς, γι' αυτά που ονομάζεις "καλά" κι αυτά που λες ότι είναι "κακά", για όλα να δοξάζεις τον Θεό, και να μην μένεις στα φαινόμενα που είναι παροδικά. 

Πότε και πως θα εξαφανιστούν; Όταν δεν τους δώσεις σημασία. Όταν δεν πιάσεις μαζί τους κουβέντα, όταν δεν τρομάξεις και το κάνεις θέμα.Όσο θες να διώξεις τον πειρασμό τόσο εκείνος θα σε αγκαλιάζει πιο πολύ και όσο λες γιατί να συμβαίνει τόσο θα εισέρχεται πιο βαθιά στην ζωή σου, γιατί απλά τον μεγέθυνες και τον έκανες θέμα. Μείνε στο κέντρο σου προσευχόμενος και μην ταράζεσαι, προσευχήσου απλά και ήσυχα, δίχως ταραχή, επέτρεψε στο σύννεφο απλά να περάσει από το ουρανό σου. Θα φύγει πίστεψε με. 

Είσαι ουρανός, είσαι φως, είσαι εικόνα Θεού. Μέσα σου ζει ο ίδιος ο Θεός. Λάμπει μέσα σου. Τι κάνει ο ουρανός όταν έρχονται σύννεφα, όταν περνάνε πουλιά και μαυρίζουν τον ορίζοντα του, όταν θορυβώδεις αεροπλάνα σχίζουν την ησυχία του; Τίποτε απολύτως. Απλά παραμένει ουρανός και αυτά όλα χάνονται. Έτσι θα συμβεί με τις σκέψεις, τους λογισμούς και τα συναισθήματα που χαλάνε την ηρεμία της ψυχής μας, εάν καταλάβουμε ότι δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι για να φύγουν, απλά να παραμείνουμε εστιασμένη στο κέντρο μας, να λέμε την ευχή του Ιησού, να συνεχίζουμε τις δουλειές μας, να μην ασχολούμαστε ή πιάνουμε μαζί τους κουβέντα. 

Σάρκα ή σαρκοφάγος;

Πολυμορφία και ιεραποστολική φύση της Εκκλησίας

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Εισήγηση στη συνάντηση εργασίας του Συνδέσμου Ιεροψαλτών Αττικής «Ρωμανός ο Μελωδός & Ιωάννης ο Δαμασκηνός» και της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας, Τετάρτη 24-11-2021, στον χώρο της ΑΕΑΑ.

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με την ψηλάφηση τριών ορισμών.

Πρώτον: Τι είναι σάρκα.

Η σάρκα είναι εαυτός μας. Δεν είναι περιτύλιγμα,  δεν είναι τσόφλι, δεν είναι φυλακή. Είναι εαυτός μας. Ασώματος άνθρωπος δεν υπάρχει, και γι’ αυτό δεν θα υπάρξει ασώματη ανάσταση. Κι όταν λέμε ότι ο Χριστός σαρκώθηκε, δεν εννοούμε ότι η θεότητά του φώλιασε μέσα σε ένα σάρκινο περιτύλιγμα, τσόφλι ή φυλακή. Σάρκα του Χριστού έγινε ο πλήρης άνθρωπος. Και πλήρης άνθρωπος σημαίνει και σώμα και ψυχή και νου και πράξη και δημιουργικότητα. Επαναλαμβάνω: Η σάρκα είναι εαυτός μας. Δεν είναι περιτύλιγμα,  δεν είναι τσόφλι, δεν είναι φυλακή.

Δεύτερος ορισμός: Τι είναι σαρκοφάγος.

Φίλιππος Sherrard: O δικός μας ξένος (English subs)

 

Η ταινία τεκμηρίωσης "Φίλιππος Sherrard: O δικός μας ξένος" προσπαθεί να δεί την πορεία ενός Άγγλου καθηγητή τῆς Ὀξφόρδης που διετέλεσε και βοηθός Διευθυντῆ στή Βρετανική Ἀρχαιολογική Σχολή Ἀθηνῶν στην προσπαθειά του νά διεισδύσει στήν οὐσία τῆς Βυζαντινῆς καί νεο-Ἑλληνικῆς πνευματικότητας καί νά ἀποσαφηνίσει τούς ὅρους τῆς ἀληθινῆς σχέσης τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν ἄνθρωπο, τή φύση καί τόν Θεό.

ΠΗΓΗ:Antifono.gr

Νηστεία είναι η τέχνη να πεινάς και να διψάς

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου από το fb

Στις 15 Νοεμβρίου για τους πιστούς ξεκινά η πορεία προς τα Χριστούγεννα. Κι επειδή "πορεία προς" σημαίνει πως δεν είσαι φτασμένος, αλλά κινείσαι προς τον αγαπημένο σου, γλέντι δεν θα κάνεις μέχρι να σμίξετε. Άρα, μέχρι τότε νηστεία!

Και κάτι ακόμη, που κάνει τη νηστεία εξαιρετικά επίκαιρη σήμερα (πνευματικά και κοινωνικά και πολιτικά, ή μάλλον: πνευματικά και γι' αυτό και κοινωνικά και πολιτικά):

«Νηστεία είναι η τέχνη να πεινάς και να διψάς. Η πείνα και η δίψα είναι πάντα τα σημάδια ότι μια ζώσα ύπαρξη έχει αρχίσει να φθείρεται και δεν θα επιβιώσει αν δεν λάβει απ’ έξω ενίσχυση υπό τη μορφή της τροφής.

Στη χριστιανική οπτική, όμως, η πείνα και η δίψα θα μεταμορφωθούν σε αναζήτηση του ουσιώδους για τους ανθρώπους, δηλαδή της τροφής που δεν χάνεται (Ιω. 6:27). Το Ευαγγέλιο λέει ότι ο Χριστός ήρθε αντιμέτωπος με τον διάβολο στην έρημο αφού πρώτα πείνασε (Ματθ. 4:2-3, Λουκ.4:2-3). Ήταν ένας πεινασμένος και διψασμένος Θεάνθρωπος αυτός που έδειξε μια νέα έξοδο από τους τρεις μείζονες θρησκευτικοπολιτικούς πειρασμούς του ανθρώπου: το θαύμα που σκλαβώνει την ελευθερία, το μυστήριο της αυτοεπιβεβαίωσης και την εξουσία που υποτάσσει.

Το να είσαι Χριστιανός συμπίπτει με το να πεινάς και να διψάς, δηλαδή με το να είσαι μια ανολοκλήρωτη ύπαρξη, μια ύπαρξη εν τω γίγνεσθαι, καθ’ οδόν μέχρι να στηθεί το τελικό συμπόσιο, σε εμπόλεμη κατάσταση μέχρι την Ανάσταση, πεινασμένος και διψασμένος για δικαιοσύνη. Αν δεν είμαστε σε θέση να μαρτυρήσουμε αυτή την προφητική οπτική, ό,τι θα απομείνει από τον χριστιανικό βίο θα είναι μια υπόθεση διαιτολόγων και μαγείρων. Και σε τέτοια περίπτωση, ας τ’ αφήσουμε σ’ αυτούς».

Θανάσης Ν. Παπαθανασίου,

επίλογος στο μελέτημά μου: «Η χριστιανική νηστεία στη μετανεωτερική κοινωνία. Ψηλάφηση των κριτηρίων», Σύναξη 133 (2015), σσ. 81-97.

Θ.Ν.Π. / 14-11-2020

ΥΓ: Η ζωγραφιά είναι της Lily Yakupova ( Ufa, Ρωσία), https://www.artmajeur.com/.../yaku.../artworks/11435816/city

Nτοστογιέφσκυ: ένας άγνωστος γνωστός μου

Νίκος Τουλαντάς

Είναι πολύ όμορφο να μην έχει το γραπτό σου happy end (ούτε καν «happy story»), αλλά να λάμπει, εν όλω, η πίστη σε ένα τέτοιο. Η πίστη του Ντοστογιέφσκυ δεν αστιεύεται όμως, δεν λογοτεχνεί, δεν βρίσκεται εντός του γραπτού κόσμου, αλλά του αληθινού (του αληθινού…) και, παρεμπιπτόντως, δεν απουσιάζει και στο έργο. Πρωτίστως οδηγεί στην ύμνηση της ελευθερίας, της ταπείνωσης και της αγάπης. Δεν οδηγεί, το φωτίζει· πως έτσι υπάρχουν, είναι και θα είναι πάντα τα πάντα, αν όχι στην κόλαση.

Γράφει και πληρώνεται «με το κιλό», τα τελευταία του χρόνια. Νιώθεις το είναι του να τρέμει από την ανάγκη να αποκατασταθεί κάπως, να μη ζει με δανεικά, να μπορέσει να παντρευτεί αυτή με την οποία είναι σφόδρα ερωτευμένος (το λέει και το ξαναλέει), νιώθεις την ανθρωπιά του. Ο μεγαλύτερος συγγραφέας του 19ου αιώνα, στις επιστολές του, μεταξύ άλλων, επαναλαμβάνει τρεις-τέσσερεις φορές πως «πιστεύει πως έχει ταλέντο» και μπορεί να τα καταφέρει – κλασικό οξύμωρο στον χώρο της τέχνης. Αυτό το διαρκές αναστενάζων τρεχαντήρι του ήταν η συνέχεια του κατέργου όπου πέρασε και, τα δυο τους, είναι υπεύθυνα για μία «διαπαιδαγώγηση», που προετοιμάζει μία συνάντηση, της οποίας οι καρποί είναι και τα γραπτά του έργα. Το «ταξίδι» ξεκινάει μετά από οκτώ μήνες απομόνωσης, με το να μην φάει μια σφαίρα, που νόμιζε ότι θα φάει, σε μια δημόσια εκτέλεση που μετατράπηκε σε ποινή, πριν από τα τέσσερα χρόνια καταναγκαστικής εργασίας στα οποία αναφερόταν αυτή.

Τον Ντοστογιέφσκυ τον αφορά το εξής: «Δεν εισέρχεται κανείς στην αλήθεια χωρίς να περάσει μέσα από τη δική του εκμηδένιση· χωρίς να παραμείνει για πολύ σε κατάσταση άκρας και πλήρους ταπείνωσης». Κι εφόσον εισέλθει, παρουσιάζεται έτσι: «η αγάπη για την αλήθεια συνοδεύεται πάντοτε από την ταπεινότητα. Το αληθινό πνεύμα δεν είναι τίποτε άλλο από την υπερφυσική αρετή της ταπεινότητας στην περιοχή της σκέψης» (Σιμόν Βέιλ/Το Πρόσωπο και το Ιερό).

Ἀπό τὸν Ἀββᾶ Ἰσαάκ στόν Ντοστογιέφσκυ

π. Βασίλειος Γοντικάκης

-

Πᾶν μέτρον ἄριστον. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι τὸ μέτρο, ὁ ἅγιος ἄνθρωπος. Κι ὁ Ἀββᾶς Ἰσαὰκ εἶναι ἕνα μέτρο γιὰ τὸν ἄνθρωπο, τὴ ζωὴ καὶ τὴν τέχνη καὶ τὴ δρᾶσι.

Ποῦ βρίσκεται! Πῶς ζῆ! Πῶς γράφει! Τί ποίησι, τί φιλοσοφία, τί ψυχολογία κάνει! Πῶς δρᾶ, ἡσυχάζει, κινεῖται καὶ ἀκινητεῖ!

Μποροῦμε δι’ αὐτοῦ νὰ κρίνωμε τοὺς ἀνθρώπους; Δὲν εἶναι μεγάλος, μέγιστος, μοναδικός; Δὲν εἶναι ἀδικία ἢ αὐθάδεια νὰ συγκρίνωμε μὲ τέτοια μεγέθη ὅλους τοὺς ἄλλους, ἐμᾶς, τοὺς κοινούς;

Θὰ ἀπαντοῦσα ἀδίσταχτα: Ὄχι. Ἂν ἦταν κάποιος ποὺ ἀνέπτυξε μία δρᾶσι ἢ κάποιος ποὺ εἶχε μερικὰ ὅλως ἐξαιρετικὰ φυσικὰ χαρίσματα καὶ δι’ αὐτῶν κατέπληξε τὴν ἀνθρωπότητα, δὲν θὰ ἦταν σωστὸ νὰ τὸν πάρωμε σὰν μέτρο κρίσεως καὶ συγκρίσεως τῶν ἀνθρώπων. Ἐδῶ ὅμως συμβαίνει κάτι ἄλλο: τοῦτος ὁ Ἀββᾶς εἶναι μέγιστος καὶ ἀνθρωπινότατος. Εἶναι μεγάλος καὶ προσηνής. Κοντά του οἱ μεγάλοι νοιώθουν ἐλάχιστοι καὶ οἱ μικροὶ παίρνουν θάρρος, μποροῦν νὰ κινηθοῦν.

Δὲν κολακεύει τὸν ἕνα, οὔτε περιφρονεῖ τὸν ἄλλο. Δὲν ἀγνοεῖ τοὺς πόνους, τὶς κλίσεις καὶ τοὺς καημοὺς κανενός. Αὐτὸς εἶναι ἕνα ἄρτιο σύνολο. Ἕνας ὥριμος καρπὸς τοῦ Πνεύματος, ποὺ τὴν ὡριμότητά του φανερώνει μὲ τὸ χρῶμα, τὸ ἄρωμα, τὴν ἁπαλότητα, τὴ γεῦσι.

Εἶναι ἀνθρώπινος, ταπεινός· καταλαβαίνει, γνωρίζει βαθιὰ τὶς ἀδυναμίες τοῦ ταλαίπωρου κόσμου. Δὲν εἶναι κανεὶς κριτὴς ἄτεγκτος ἢ ἱεροεξεταστὴς ἀνίλεως. Εἶναι γνώστης τῶν ἀδυναμιῶν καὶ τῆς πτωχείας μας, μέτοχος τῆς φύσεώς μας καὶ –ταυτόχρονα– κοινωνὸς τῆς χαρᾶς καὶ τῆς παρακλήσεως τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.

Δὲν διαπληκτίζεται μὲ κανένα. Δίδει ἀφορμὲς καὶ περιμένει. Λέει τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν ἀφήνει νὰ δράση μέσα μας.

Καὶ γιὰ τὴ λογοτεχνία καὶ ἐξομολόγησι τῶν λογοτεχνῶν: Τὶς ξέρει, τὶς καταλαβαίνει, τὶς γνωρίζει, τὶς δέχεται. Εἶναι καὶ ὁ ἴδιος λογοτέχνης. Καὶ τόσο πολὺ λογοτέχνης, ποὺ φτάνει στὸ σημεῖο νὰ μὴν εἶναι. Ἔχει ξεπεράσει τὴ λογοτεχνία καὶ βρίσκεται στὸν ἐπέκεινα χῶρο, ὅπου ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο ὁ ἀληθινὸς πόνος καὶ ὁ καημὸς τῆς λογοτεχνίας.