ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ - ΣΑΒΒΑΤΟ 30/01/2021

Τρεις Ιεράρχες

Τάσος Χατζηαναστασίου

Των Τριών Ιεραρχών σήμερα, γιορτή της Παιδείας και των Γραμμάτων. Φαίνεται πως ενοχλεί ο σχετικός εορτασμός και τείνει να μετατραπεί σε "δίωρο" αφιέρωμα στα σχολεία, λες και είναι ενημερωτική εκδήλωση για το κάπνισμα ή τα τροχαία ατυχήματα.

 Ίσως γιατί επαναφέρει επίμονα τη σχέση της Παιδείας και της Εκκλησίας σε μία χώρα που δεν γνώρισε την απόλυτη διάσταση μεταξύ Διαφωτισμού και Εκκλησίας, όπως στη Δύση. 

Ίσως γιατί δεν ταιριάζει με το σύγχρονο πρότυπο του μοναχικού, εγωπαθούς, απαλλαγμένου δήθεν από κάθε στοιχείο συλλογικής ταυτότητας, ατόμου, που δεν είναι πια ούτε καν άτομο παρά ένα αυτόματο υποταγμένο σε ποικίλους μηχανισμούς χειραγώγησης.

Εγώ θαυμάζω και τιμώ τους Τρεις Ιεράρχες γιατί ενσαρκώνουν με τη ζωή και το έργο τους τα τρία διαχρονικά πρότυπα της ελληνικής παράδοσης: του Αγίου, του Σοφού και του Ήρωα, με το τεράστιο φιλανθρωπικό τους έργο, την ευρύτατη μόρφωση και το ανοιχτό πνεύμα (μόνο να σκεφτούμε πως τον 4ομ.Χ. αιώνα μετά τη λήξη των διωγμών, υπερασπίστηκαν τα κλασικά γράμματα και την αρχαία ελληνική σκέψη) και τέλος, την αντίστασή τους απέναντι στην εξουσία, πολιτική, εκκλησιαστική και οικονομική. 

(Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος πέθανε στην εξορία, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος παραιτήθηκε από το ιερατικό του αξίωμα ενώ ο Μέγας Βασίλειος ξόδεψε την περιουσία του για την στήριξη των ασθενών, νόσησε και πέθανε κι ο ίδιος σε ηλικία 50 ετών).

Αν σκεφτούμε τι πνευματικούς ανθρώπους διαθέτουμε σήμερα, μόνο θλίψη μάς πιάνει και μελαγχολία...

Χρόνια μας πολλά συνάδελφοι! (Η εικόνα του 14ου αιώνα βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο)

Γιώργος Τσιτσιμπής: "Τρεις Ιεράρχες, η γιορτή των Γραμμάτων"

Γιώργος Ηλ. Τσιτσιμπής

Σημείο των καιρών μας η μεγάλη έλλειψη της ζωντανής επικοινωνίας. Αυτό που στερούμαστε όλο αυτό το διάστημα, είναι η ζεστή σχέση με τον Άλλο.

Εδώ, ο Μέγας Βασίλειος είναι καταλυτικός. Όπως αναφέρει ο Σέρβος επίσκοπος Ερζεγοβίνης, π. Αθανάσιος Γιέφτιτς, βαθύς γνώστης των Πατέρων του 4ου αιώνα και ιδίως του Μ. Βασιλείου (σε μια συνέντευξη του 1987, στην εκπομπή «Σήμερα είναι Κυριακή»), κατά τον Μέγα Βασίλειο, η Θεία Ουσία είναι η Κοινωνία (κοινωνώ, κάνω κάτι από κοινού με άλλον, συμμετέχω, προσφέρω, μοιράζομαι). Γι’ αυτό και χαρακτηρίζει τον άνθρωπο ως «κοινοτικό όν», ξεπερνώντας το αριστοτελικό «πολιτικό όν». Συγχρόνως, όλο το Ευαγγέλιο, κατά τον Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα, είναι μια δέσμη βασικών σχέσεων μεταξύ των προσώπων της Αγίας Τριάδος, μεταξύ Θεού και ανθρώπων, καθώς και των ανθρώπων μεταξύ τους. Αυτές τις σχέσεις διερεύνησαν αλλά και υπηρέτησαν οι Άγιοί μας. Δόθηκαν ολοκληρωτικά στο Θείο αλλά και στο ανθρώπινο. Διδάσκοντας, συγγράφοντας, υλοποιώντας. Ο π. Γιέφτιτς, συνοψίζει, πως η ορθόδοξη πίστη είναι η δυνατότητα του ανθρώπου να επικοινωνεί σε όλες τις διαστάσεις. Πόσο επίκαιρο!

Σύντομο ιστορικό της γιορτής

Οι Τρεις Ιεράρχες καθιερώθηκαν σε κοινή εορτή τον 11ο αιώνα, σε μια περίοδο «διανοητικού» αναβρασμού, για να κοπάσει η έντονη διαμάχη των «μορφωμένων οπαδών» τους που είχαν χωριστεί σε Ιωαννίτες, Βασιλείτες και Γρηγορίτες και που η κάθε μια ομάδα υποστήριζε φανατικά τον «δικό» της ως σπουδαιότερο. Εύστοχο εγχείρημα του επισκόπου Ευχαϊτών, Ιωάννη Μαυρόποδα, που θα μπορούσαμε να πούμε πως αποτελεί μια συμπύκνωση των Τριών σε μια γιορτή (πέραν από τις κατά μόνας αγιοκατατάξεις τους) καταδεικνύοντας το μεγαλείο των λόγων και κυρίως των έργων τους. Μια τριλογία σε απόλυτη σύμπνοια και σύζευξη μεταξύ τους. Και οι Τρεις τους, δραστήριοι και κυρίως δημιουργικοί, δεν περιορίζονταν μόνο στην ατομική προσευχή, αλλά προσπαθούσαν κοπιαστικά να επαληθεύσουν τα λόγια με πράξεις.

Το 1841 το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, συνέδεσε την γιορτή τους με τα Ελληνικά Γράμματα, κάτι που αργότερα, το 1911, θεσμοθετήθηκε επίσημα.

Σημερινά ατοπήματα

Ως ημέρα εορτασμού των Γραμμάτων συνεπώς, θα άξιζε να δούμε, έστω και επιφανειακά, κάποιες ιδέες για τα τωρινά «Γράμματα».

“Ὁ τιμουλκῶν σῖτον δημοκατάρατος”

“Ὁ τιμουλκῶν σῖτον δημοκατάρατος”

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου

Παραθέτω απόσπασμα από τον Μέγα Βασίλειο, μιας και είναι των τριών Ιεραρχών. Σαν γράμμα προς φαρμακευτικές εταιρίες του 2021 και τα τσαλίμια τους για την μεγιστοποίηση του κέρδους σε καιρό λοιμού. Τσαλίμια, όχι ως κάτι τάχα αδιανόητο που αίφνης το σκαρφίστηκαν κάποιοι κακοί, αλλά ως κανονικότατα σκέρτσα στον κανονικότατο χορό του αδηφάγου καπιταλισμού.

«Μην αυξάνεις τις τιμές ανεβάζοντάς τες μόλις ο κόσμος πέσει σε ανάγκη. Μην περιμένεις να λείψει το σιτάρι για να ανοίξεις τις σιταποθήκες σου. Όποιος ακριβαίνει το σιτάρι, έχει την κατάρα του κόσμου. Μην περνάς τον λιμό για χρυσάφι, και τις στερήσεις της κοινωνίας για δική σου καλοπέραση. Μην καπηλεύεσαι τις συμφορές των ανθρώπων, μην κάνεις την οργή του Θεού ευκαιρία να πλουτίσεις. Αποβλέπεις στον χρυσό και δεν βλέπεις τον αδερφό. Ξέρεις καλά να διακρίνεις τα γνήσια από τα πλαστά χρήματα, αγνοείς όμως τον αδερφό σου, παρόλο που βρίσκεται σε ανάγκη. Η ομορφιά του χρυσαφιού σε υπερευχαριστεί, δεν λογαριάζεις όμως πόσοι στεναγμοί φτωχών σε ακολουθούν».

Τι φοβερό το «δημοκατάρατος» - αυτός που επισύρει «την κατάρα του κόσμου»! Ε, όχι με ξόρκια και βογγητά! Η κατάρα / η αποδοκιμασία του «δήμου» αφορά την πράξη. Κάτι πρέπει να γίνει μ’ αυτό τον χορό!

Θ.Ν.Π. / 29-1-2021

ΥΓ 1: Το έγραφα και στο κείμενό μου στην πρόσφατη «Σύναξη». Η δεσποτεία εταιριών (των οποίων τη σκόνη τρώνε οι εκλεγμένες κυβερνήσεις σε κάθε επίπεδο – διαχείρισης του κυβερνοχώρου, της έρευνας, της υγείας κλπ) είναι ο χάρτης του σήμερα. Η κατάρα / αποδοκιμασία του «δήμου» αφορά και την απόκτηση διαυγούς ματιάς. Πράξη είναι κι ο κόπος γι’ αυτή την απόκτηση.

ΥΓ 2: Έλεος! Μη σκοντάψουμε στη φράση περί οργής του Θεού! Είναι ζητήματα χιλιοεξηγημένα. Οι ανθρωποπαθείς εκφράσεις (ο Θεός «οργίζεται», «λυπάται», «ξεχνάει», «μισεί» κλπ) είναι τρόπος (κατά τη γνώμη μου, τρόπος πολύ ζωντανός, κι όχι απόβλητος) για να καταδειχτεί ποιοι τρόποι ζωής αντιβαίνουν βάναυσα στο θέλημα του Θεού. Κι από το να κολλήσει κανείς σε ερωτήματα που είναι ανοιχτά (σαν ερωτήματα περί του δρόμου σε κάποιον που ακόμη είναι καθ’ οδόν), θεωρώ σημαντικότερο το να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει. Λακωνική υπενθύμιση: ο Μέγας Βασίλειος έχει γράψει την πραγματεία «ότι δεν είναι ο Θεός αίτιος των κακών».

ΥΓ 3: Το απόσπασμα, απόδοση από το πρωτότυπο στην Patrologia Graeca 31:265.

YΓ 4: Η ζωγραφιά: Carl Schleicher (1825-1903), “O τοκογλύφος”, http://www.artnet.com/.../the-pawnbroker...

Η γονιμότητα της συνάντησης πολιτισμών

Σπύρος Βασιλείου (1936-39)

Το κήρυγμα του απ. Παύλου στον Άρειο Πάγο

Ναός Αγ. Διονυσίου, Αθήνα

Με αφορμή τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών

Η γονιμότητα της συνάντησης πολιτισμών

Του Μιλτιάδη Κωνσταντίνου

Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα στο ερώτημα τι θα συνέβαινε αν το “φως του Απόλλωνα” δεν συναντιόταν με το “φως του Θαβώρ”. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τα ιστορικά δεδομένα, κανείς δεν μπορεί να υποθέσει ποια θα ήταν η εξέλιξη του ελληνικού πνεύματος αν δεν το προσλάμβανε ο χριστιανισμός, ούτε μπορεί να φανταστεί ποια θα ήταν η τύχη εκείνης της μικρής ιουδαϊκής αίρεσης αν δεν αξιοποιούσε τις δυνατότητες που της προσέφερε ο ελληνισμός. 

Το βέβαιο, από τα ιστορικά πάντοτε δεδομένα, είναι ότι η συνάντηση των δύο πολιτισμικών παραδόσεων στους αιώνες που προηγήθηκαν της γέννησης του Χριστού δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη γέννηση ενός πολιτισμού που καταύγασε την ανθρωπότητα ολόκληρη.

Βλ https://free.openeclass.org/.../announcements/index.php...

ΠΩΣ ΝΑ ΤΑΙΡΙΑΞΕΙ ΣΤΗΝ "ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ" "ΚΟΙΝΩΝΙΑ" ΜΑΣ Η ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ;

Γιώργος Τασιόπουλος (από αναρτηση στο fb)

ΠΩΣ ΝΑ ΤΑΙΡΙΑΞΕΙ ΣΤΗΝ "ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ" "ΚΟΙΝΩΝΙΑ" ΜΑΣ Η ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ;

Η εορτή των Τριών Ιεραρχών εισήχθη στην εκκλησία στα μέσα του 11ο αιώνα.

Στα σχολεία εορτάζονταν και πριν την απελευθέρωση, αναφορά υπάρχει για την Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης και τον εορτασμό κατά την 30η Ιανουαρίου της Μνήμης των ευεργετών και συνδρομητών του σχολείου από το 1812-1813. Στην Ιόνιο Ακαδημία οι Τρεις Ιεράρχες θεωρούνται και τιμώνται ως οι προστάτες της από τη σύστασή της (1824-1826). Στην οθωμανοκρατούμενη Μυτιλήνη έχουμε πανηγυρικούς από το 1859 τουλάχιστον.

Πριν 150 χρόνια περίπου η κοινή εορτή των Τριών Ιεραρχών της 30ης Ιανουαρίου ορίσθηκε και ως σχολική. 

Τότε το πρώτο απελευθερωμένο έθνος στη Δύση ζούσε με κοντινές τις μνήμες των αγώνων και των ηρώων του και έψαχνε γερά θεμέλια για να αναστήσει το όραμα των Κοινών όλων των Ελλήνων.

Οι Τρεις Ιεράρχες ήταν φάροι ιδανικοί ως πρότυπα, εκτός από την υπόλοιπη προσφορά τους στη θεολογική, κοινωνική ζωή. Έτσι, αποφάσισαν να αποτελούσαν και τους προστάτες των Γραμμάτων και της Παιδείας.

Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά και η λοβοτομημένη μνήμη μας από τη μια, η πολιτισμική παρακμή από την άλλη και η αλλαγή συλλογικου οράματος καθιστά ξεπερασμένο πια ως πρότυπο για την "προοδευτική" κοινωνία μας το παράδειγμα των τριών Αγίων μας για το σημερινό σχολείο.

Σιγά - σιγά λοιπόν απαξιώθηκε η γιορτή αυτή από το υπουργείο και τους εκπαιδευτικούς και από πέρσι η Κεραμέως με δήλωση συμπαράστασης μάλιστα του αρχιεπίσκοπου έκαναν το "θαύμα". Αρκούμαστε, όσοι "συντηρητικοί" εκπαιδευτικοί το επιθυμούν σε δίωρη αναφορά στα πρόσωπα των Αγίων και μάθημα κανονικά.

Είναι λοιπόν, ξεπερασμένος ο λόγος των Αγίων σε μια κοινωνία άπληστων καταναλωτών που υποκατέστησε τη μόρφωση και την αγωγή στους νέους τους με δεξιότητες όπως επαναλαμβάνουν οι πολιτειακοί μας άρχοντες.

Πώς να ακουστεί στην προοδευτική κοινωνία μας ο λόγος του Χρυσοστόμου;

"Πρόσεξε λοιπόν, ότι οι άνθρωποι δεν μαλώνουν για τα κοινά πράγματα, αλλ’ αντίθετα ζουν ειρηνικά. Όταν, όμως, κάποιος επιχειρήσει ν’ αρπάξει κάτι και να το κάνει δικό του, αρχίζει ο τσακωμός, σαν και η ίδια η φύση να αγανακτεί. Γιατί, ενώ ο Θεός με κάθε τρόπο μας αδελφώνει, εμείς, εν τούτοις, τσακωνόμαστε και χωριζόμαστε και αρπάζουμε για ιδιοκτησία και λέμε “το δικό μου” και “το δικό σου”, αυτές τις ψυχρές λέξεις. Έτσι ξεσπούν οι πόλεμοι, έτσι γεννιέται η αδικία στους ανθρώπους...» (Ομιλία 12 στην προς Τιμόθεον Α’, PG 62, 563’562).

Ο Μ. Βασίλειος θεωρεί απαράδεκτο τα αγαθά της ειρήνης να χαίρονται ελάχιστοι άνθρωποι, ενώ χιλιάδες να αποκλείονται από αυτά (ΒΕΠ 55, 309). Σε άλλο σημείο, ο ίδιος ρωτάει: 

«Μέχρι πότε θα υπάρχει πλούτος, που είναι η αφορμή του πολέμου: Οι εξοπλισμοί γίνονται για την απόκτηση του πλούτου» (ΒΕΠ 54, 74, 6).

Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, συμπληρώνοτας τον προβληματισμό του Μ. Βασιλείου λέει: 

«Μητέρα των πολέμων είναι η πλεονεξία, οι πόλεμοι με τη σειρά τους γεννούν την υψηλή φορολογία, που είναι η αυστηρότητα καταδίκη των πολιτών» (ΒΕΠ 59, 141).

Για τον Χρυσόστομο, αιτία της καταστροφής της ειρήνης και της ενότητας των πιστών, είναι «ο έρωτας για τα χρήματα, την εξουσία και τη δόξα». 

«Τίποτε δεν συμβάλλει τόσο πολύ σε μάχη και σε πόλεμο, όσο ο έρωτας για τα παρόντα, όσο δηλαδή η επιθυμία για δόξα, χρήματα ή για καλοπέραση» ( Ι. Χρυσόστομος PG. 55,343).

Μα είπαμε, οι φωταδιστές της εποχής μας θεωρούν ξεπερασμένο το Λόγο τους και στην μετανεωτερική εποχή μας δεν έχουν θέση!

Ξανά στην εξορία οι Άγιοι... 

*Τα σοφά λόγια των Τριών Ιεραρχών από την ιστοσελίδα

http://e-theologia.blogspot.com/.../%CE%A4%CE%A1%CE%95%CE...

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ

Παλαιότρες και νέες αναρτήσεις για τους Τρεις Ιεράρχες από το ιστολόγιό μας ΕΔΩ

Τρεις Ιεράρχες και παιδεία

Ἡ παιδεία τῶν τριῶν Ἱεραρχῶν τῆς ἑλληνικῆς καὶ τῆς ὀρθόδοξης κληρονομιᾶς, εἶναι ἡ παιδεία ποὺ χρειάζεται ἡ Εὐρώπη σήμερα, γιὰ νὰ ξαναβρεῖ τὰ ὑπαρκτικὰ καὶ πνευματικὰ θεμέλιά της

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Μεταλληνοῦ,

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

Ο καλός δάσκαλος κατά το Χρυσόστομο

Οι φθονεροί άνθρωποι.

Ο ουρανοφάντωρ θεμελιωτής του χριστιανικού ήθους

Σε μια παιδεία που έχει χάσει τον προσανατολισμό της γιορτάζουμε μια αχτίδα φωτός... τους τρεις Ιεράρχες!!!

1. 

της Σοφίας Ντρέκου

Σε μια παιδεία που έχει χάσει τον προσανατολισμό της, που βηματίζει ανακυκλώνοντας σκόρπια δάνεια χωρίς να ξέρει το γιατί και το πως, που αναπαράγει άριστα τις κοινωνικές ανισότητες, που δε νοηματοδοτεί τις ζωές των παιδιών, γιορτάζουμε μια αχτίδα φωτός!

Μια αχτίδα μεστής και περιεκτικής πρότασης ΖΩΗΣ. Ζωή που επικοινωνεί στην ουσία της ύπαρξης. Ζωή με ελπίδα, με νόημα, με αγάπη, με συγκατάβαση, με υπομονή, με μετάνοια, με χαρμολύπη, με πρόνοια θεού.

Οι τρεις Ιεράρχες δεν είναι μια ιστορική υπόμνηση στους μαθητές και ...πάμε παρακάτω. Άλλη προοπτική μας δίνουν! Προοπτική μίμησης, ενεργής και ουσιαστικής.

Των Τριών Ιεραρχών είναι και μία προτροπή για ενότητα των Ελλήνων που συνήθως διαχωρίζονται σε αντίπαλες ομάδες με ασήμαντες διαφορές! χωρίς λόγο και ουσία!

Εύχομαι να τους μιμηθούμε όλοι. Δάσκαλοι και μαθητές.

Χρόνια πολλά και ευλογημένα. www.sophia-ntrekou.gr

Δείτε:Οι Τρεις Ιεράρχες και πως καθιερώθηκε η εορτή τους (Αφιέρωμα)

Η έριδα που χώρισαν τα πλήθη σε τρεις ομάδες, 

τους Βασιλείτες, Γρηγορίτες και Ιωαννίτες

Στα χρόνια της βασιλείας του Αλέξιου Κομνηνού ξέσπασε μία έριδα, η οποία προς στιγμήν απείλησε την ενότητα της Χριστιανοσύνης. Η άρτια θεολογική κατάρτιση, οι αρετές, το ήθος, η μεγαλοφυΐα, τα ποιμαντικά και διοικητικά χαρίσματα, η βαθιά και ζέουσα πίστη καθώς και το πολύπλευρο και τεράστιο συγγραφικό έργο των Τριών Ιεραρχών, Μεγάλου Βασιλείου, Γρηγορίου Θεολόγου και Ιωάννου Χρυσοστόμου, έγιναν η αιτία φιλονικίας των χριστιανών για το ποιος εκ των τριών αγίων είναι σημαντικότερος.