T H E K I L L E R. Q U E E N

T H E K I L L E R. Q U E E N

Στις 2 Ιουνίου 1953, η Ελισάβετ ήταν 25 ετών. Στέφθηκε Νεότατη βασίλισσα. Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, πάλι, μόλις μόλις 15.

Η καρδιές των νέων Κυπρίων παλλόταν για Ένωση με την Ελλάδα.

Στις αποικίες, όπως και στην Κύπρο, γινόταν εορτές για τη στέψης της νέας βασίλισσας.

Η αγγλική σημαία στήθηκε στο σχολείο του Ευαγόρα και ο μικρός ανέβηκε επάνω και την έσκισε.

Στην Πάφο, όπου ήταν το σχολείο, γιορτές δεν έγιναν. Η αστυνομία ενεπλάκη, αλλά η στέψη δεν έπρεπε να συνδεθεί με αίμα.

Το αίμα έπρεπε να περιμένει τρία χρόνια. Ήταν 14 Μαρτίου του 1957 όταν οι Αγγλοι κρέμασαν τον Ευαγόρα, που μόλις είχε κλείσει τα 19 του χρόνια.

Διανοούμενοι από όλο τον κόσμο, ακόμη και

Βρετανοί βουλευτές, ζητούσαν επίμονα να δοθεί χάρη για τον νεαρό Βαγόρα.

Η Ελισσάβετ όμως ήταν ανένδοτη. Και έτσι ο Βαγόρας έγινε ο νεότερος αγωνιστής που εκτελέστηκε από τους Άγγλους, χωρίς ουσιαστικό κατηγορητήριο...

Γερομοριάς

«Να πιάσει τα κατουρημένα της και να φύγει»*

Αλέκος Μιχαηλίδης

Η ιστορία έπαιξε περίεργο παιχνίδι το βράδυ της Πέμπτης στην περιοχή του Κουρίου και στα εδάφη που κατέχουν οι βρετανικές βάσεις. Η μνήμη έδωσε τα ρέστα της και επικράτησε, εις βάρος όσων αοριστολογούν για το παρελθόν και μας καλούν να κοιτάξουμε το μέλλον. Ο βρυχηθμός των μοτοσικλετών της Πρωτοβουλία Μνήμης Ισαάκ-Σολωμού επεσήμανε την ιστορική συνέχεια του κυπριακού Ελληνισμού και απάλειψε τα πανηγύρια για την 70χρονη μοναρχία. Οι μοτοσικλετιστές γύρισαν την πλάτη στο «χάπι βάλεϊ» και κάρφωσαν το βλέμμα στους απαγχονισθέντες, στην ΕΟΚΑ, στην ομορφιά που θα σώσει τον κόσμο.

Οι μεν κρύφτηκαν σε κάποια «χαρούμενη κοιλάδα» και γιόρτασαν μαζί με Κύπριες σοπράνο, άλλους στην ορχήστρα, μα και «βρακάδες» του δικοινοτικού (φευ) μουσικοχορευτικού ομίλου, οι δε ακολούθησαν τη τη μνήμη. Οι μεν φόρεσαν -σαν παλιάτσοι- τη λεγόμενη «union jack», αισθανόμενοι κάποια σύζευξη με τη βασίλισσα και τα χρυσά της λούσα, οι δε βάδισαν σε δρόμους γνώριμους, ανηφορικούς και ανώμαλους, μακριά και διακριτά από τα μπλόκα της αστυνομίας των βάσεων. Οι μεν απήλαυσαν τις χορωδίες του αγγλικού στρατού, τις φολκλόρ μελωδίες, βασάνισαν τη νύχτα με το μεσαιωνικό «god save the queen», οι δε πήραν άλλον δρόμο, τον δρόμο της αρετής.

Ευαγόρας Παλληκαρίδης - Μεσάνυχτα...στις 13 προς 14 Μάρτη 1957

Μουσικη-Μαριος Τοκας

Στιχοι-Ευαγορας Παλληκαριδης

Ερμηνεια-Κωστας Χατζηχριστοδουλου

Την Ελλάδα Αγαπώ Αλλά Και Εσένα

O 18χρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης που περιφρόνησε την αγχόνη των Άγγλων: 

«Ξέρω ότι θα με κρεμάσετε, ζητώ την ελευθερία και τίποτα άλλο» 

 Ο 18χρονος ήρωας Ευαγόρας Παλληκαρίδης, όπως πολλά παιδιά της ηλικίας του, μπολιάστηκαν με τα ιδανικά των μεγαλυτέρων που αγωνίζονταν για την Ελευθερία και την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο νεανικός ενθουσιασμός, τους έκανε να μην υπολογίζουν ακόμα και τη ζωή τους. Και αυτό το βλέπουμε στο πρόσωπο του Βαγορή (Ευαγόρα), όταν πάσχιζαν οι δικηγόροι στη δίκη του να τον αθωώσουν κι εκείνος δεν τους άφηνε περιθώρια υπεράσπισης!

Κατηγορήθηκε, ότι στις 18-12-1956 συνελήφθη να μεταφέρει οπλοπολυβόλο μπρέν και τρεις γεμιστήρες από την Λυσό στη Λευκωσία.

Στη δίκη του τον ρώτησε ο δικαστής:

« Έχεις να είπης τι, διατί να μην σου επιβληθεί ποινή;». 

Ο Βαγορής παραδέχτηκε την ενοχή του λέγοντας:

« Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα, το έκαμα ως Ελλην Κύπριος, όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο.» 

Αυτές τις γενναίες, παλικαρίσιες κουβέντες είπε στους δικαστές, οι οποίοι ασυγκίνητοι, στυγνοί, έβγαλαν, χωρίς το ελαφρυντικό της εφηβικής λεβεντιάς, την ετυμηγορία τους : Εις θάνατον!

Εννέα δευτερόλεπτα μέχρι τον θάνατο. Τόσος χρόνος χρειάστηκε μέχρι να ξεψυχήσει στην αγχόνη ο ηρωικός Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Το κυνικό ντοκουμέντο του Άγγλου δημίου


 Μάταιες προσπάθειες να αποτραπεί η εκτέλεση Την επομένη της καταδίκης του Παλληκαρίδη, οι μαθητές του Γυμνασίου Πάφου απείχαν από τα μαθήματά σε ένδειξη διαμαρτυρίας και έστειλαν τηλεγράφημα στον στρατηγό Χάρντινγκ, που του ζητούσαν να απονείμει χάρη στο συμμαθητή τους. Τότε αρχίζει ένας τεράστιος αγώνας για να αποτραπεί η εκτέλεση. Διαδηλώσεις διαμαρτυρίας παντού! Η κυπριακή αδελφότητα Αθηνών ζητεί την παρέμβαση του βασιλιά Παύλου, η ελληνική κυβέρνηση και η Βουλή, βομβαρδίζουν με τηλεγραφήματα την αγγλική κυβέρνηση και τον ΟΗΕ. Αρχιεπίσκοποι και μητροπολίτες, συντεχνίες, διανοούμενοι, απλοί πολίτες ακόμα και Άγγλοι βουλευτές προσπαθούν να ματαιώσουν την εκτέλεση, αλλά ο σκληρός δήμιος της Κύπρου σερ Χάρντινγκ και η αγγλική διπλωματία, απορρίπτουν το αίτημα απονομής χάριτος. Παρηγορούσε τη μητέρα του με αστεία

Το απόγευμα της 13-3-1957, ο Ευαγόρας, γράφει σ’ ένα κομμάτι χαρτί:

 « Θ΄ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί». 

Ακριβώς τα μεσάνυχτα, αφού μεταλάβει, καλούν την μητέρα του να τον αντικρίσει για τελευταία φορά και αυτός την παρηγορεί:

« Μη θρηνείς μάνα, πεθαίνω για την Ελλάδα». Η μητέρα του είπε αργότερα: «μου έλεγε αστεία και προσπαθούσε να με παρηγορήσει…» 

Σε μεγάλη απόσταση ακούγονταν οι φωνές διαδηλωτών για την ΕΟΚΑ και την Ένωση με την Ελλάδα. Ο νεαρότερος αλλά και ο τελευταίος αγωνιστής της ΕΟΚΑ, απαγχονίζεται από τους Άγγλους σε ηλικία μόλις 18 ετών, χωρίς να βγάλει δάκρυ κι ενταφιάζεται μέσα στη φυλακή για να μη γίνει ο τάφος του λαϊκό προσκύνημα. Είναι τα περίφημα Φυλακισμένα Μνήματα στη Λευκωσία.

Το «εγερτήριο σάλπισμα» του Βαγορή 

ΒΙΝΤΕΟ – Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο Ποιητής μαχητής της Κύπρου

Πλήθος νέων παιδιών, συχνά ανηλίκων μαθητών, συμμετείχε στον αγώνα της ΕΟΚΑ για την απελευθέρωση της Κύπρου από την Βρετανική αποικιοκρατία. Η ιστορία του 18χρονου Ευαγόρα Παλληκαρίδη από την Πάφο είναι από τις πιο συγκινητικές.

Απαγχονίστηκε στις 14 Μαρτίου 1957, σε ηλικία μόλις 19 ετών. Ήταν ο νεαρότερος αλλά και ο τελευταίος αγωνιστής που απαγχονίστηκε από τους Άγγλους.

Ο τάφος του βρίσκεται στα Φυλακισμένα Μνήματα στη Λευκωσία.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ

«Μη ρωτάτε γιατί» και τι προβάλλει απόψε ο Alpha Κύπρου

 

«Καημένε Μακρυγιάννη

να ’ξερες,

να ’ξερες γιατί το τσάκισες το χέρι σου

το τσάκισες

για να χορεύουν σέικ

τα κωλόπαιδα».

ΝΤ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

από Αλέκος Μιχαηλίδης

Περίεργοι καιροί, ρε παλληκάρι. Δεν τους κόφτει τίποτε. 64 ολόκληρα χρόνια και δεν κατάλαβαν λέξη από το μήνυμά σου –«θα ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου» έγραφες στο τελευταίο γράμμα, ήταν 7:30 το απόγευμα, 13 Μάρτη 1957. Τέτοιες ώρες. «Η πιο όμορφη μέρα» της ζωής σου. «Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί», παρακαλούσες. Σαν να ήξερες πως, τόσα χρόνια μετά, θα ρωτούσαν γιατί, πως τόσα χρόνια μετά θα στέκονταν γεμάτοι απορίες και θα ρωτούσαν γιατί ένας 17χρονος να αφήσει το σχολείο και να ακολουθήσει με θάρρος της μοίρα του. Γιατί ένας έφηβος ποιητής, μαθητής άριστος, να τα αφήσει όλα για να πάρει μιαν ανηφοριά που οδηγεί στη λευτεριά. Σαν να ’ξερες πως θα ρωτούσαν γιατί ένας 19χρονος να γράφει –τόσο μάγκικα– λίγες ώρες πριν την αγχόνη, πως θα βαδίσει χαρούμενος στην τελευταία του κατοικία. Σαν να ’ξερες πως θα ρωτούσαν γιατί, αντί να σε ευχαριστούν και να σε μνημονεύουν, αντί να χαμογελούν για τον αντάρτη-ποιητή από την Τσάδα και τον Λάρνακα της Λαπήθου.

Δεν πάει για σένα το «πού να ’ξερες», ρε μάγκα. Ήξερες. «Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα», έγραφες και ακολουθούσες με θάρρος τη μοίρα που καθόρισε η πέρκαλλη ΕΟΚΑ, οι σύντροφοί σου, ο αρχηγός, ο υπαρχηγός σου. Ήξερες. Όταν στα 15 σου, πιτσιρικάς στην Πάφο, κατέβασες το πανό που έφτιαξαν για τη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ, εκείνης της γιαγιάς που μαραζώνει σήμερα για τα απολωλότα πρόβατα των ανακτόρων, εκείνης που δεν άκουσε τους συμμαθητές σου, την ελληνική κυβέρνηση, την κυπριακή αδελφότητα Αθηνών, ακόμα και τους Εγγλέζους βουλευτές που προσπάθησαν να την πείσουν να ματαιώσει τον απαγχονισμό. «Μη ρωτάτε γιατί» θα ξανάγραφες, αναιρώντας ακαριαία τον Χάρτινγκ και τους συνεργάτες του.

Μαρούλα Παλληκαρίδη-Ο Ευαγόρας ήταν έτοιμος για την θυσία, για την Πατρίδα και την Ελευθερία

Από:Γιώργος Γκόντζος(ggontzos@yahoo.gr)—- 

Την συνάντησα στα Γιάννενα , την παραμονή της εκδήλωσης του Γυμνασίου Ανατολής Ιωαννίνων ,εκδήλωση «μνήμης και τιμής για τον ήρωα ,ποιητή και Εθνομάρτυρα ΕΥΑΓΟΡΑ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗ» .Και η αδερφή του ,η Μαρούλα Παλληκαρίδη μίλησε για την εκπομπή «ότι πεις εσύ» (Γιώργος Γκόντζος), στο δημοτικό ραδιόφωνο Ιωαννίνων για τον αγώνα του Ευαγόρα.Ανέδειξε άγνωστες ,συγκλονιστικές στιγμές, από την δράση του, μίλησε για τις απόψεις του, για τις ιδέες του και για όσα τον ώθησαν ,αυτόν ,ένα νέο αγόρι, να αντισταθεί με διάφορους τρόπους απέναντι στους Άγγλους αποικιοκράτες. Έφερε στην επιφάνεια «λεπτομέρειες» της προσωπικότητάς του και κατέθεσε αποκαλυπτικά στοιχεία για την πορεία του μέχρι τον απαγχονισμό του.

(ΕΔΩ) το ηχητικό και ακολουθεί η συνέντευξη

(ΕΔΩ )ηχητικό από την ταινία «Μπροστά στην αγχόνη» στην οποία ακούγεται ο Γιώργος Ζωγράφος να τραγουδά ,σε μουσική Νίκου Μαμαγκάκη , στίχους από το ποίημα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, «ΘΑ ΠΑΡΩ ΜΙΑΝ ΑΝΗΦΟΡΙΑ»

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

«Ο Ευαγόρας, θέλω να πιστεύω,ότι από την ζωή του, από την ζωή που έκανε, ήταν ταμένος, τρόπον τινά,γι’ αυτόν τον αγώνα και την θυσία που έκανε .Ήταν έτοιμος.  Και θα μιλήσω για την τελευταία μέρα ,για τις τελευταίες στιγμές, για την τελευταία φορά που τον είδαμε στις κεντρικές φυλακές της Λευκωσίας.Και τολμώ να πω ότι ο Ευαγόρας πίσω από το κλειστόν , το πυκνό σύρμα της κλειστής πόρτας , ήταν τόσο ήρεμος και τόσο πράος, αλλά ταυτόχρονα και πολύ δυνατός,Παρ’ όλη την τραγικότητα των στιγμών , μας χαμογέλασε με εκείνο το γλυκό του χαμόγελο , είχε την δύναμη ακόμα και να μας χαμογελάσει.Ευχήθηκε να είναι ο τελευταίος απαγχονισθείς , ήταν ο τελευταίος ,αλλά είμαι σίγουρη ότι πολλές ώρες πριν οδηγηθεί στην αγχόνη ήταν στην αντίπερα όχθη»

-Ποια στοιχεία ήταν αυτά που τον είχαν «ετοιμάσει»;

«Κατ’ αρχήν ήταν η πίστη του πιστεύω, η πίστη στο θεό και η σιγουριά και η βεβαιότητά του ότι έκανε αυτό που έπρεπε και καταλάβαινε εκείνος ό,τι έπρεπε να κάνει για την πατρίδα του.Έκανε ότι περνούσε από το χέρι του.Μέχρι εκεί που περνούσε από το χέρι του το έκανε και στο τέλος –τέλος προσέφερε τον εαυτό του»

-Πόσων χρόνων είσαστε τότε ,εκείνη την περίοδο;

«Είχαμε δυο χρόνια διαφορά με τον Ευαγόρα.Ήμουν δυο χρόνια μικρότερη..»

-Πότε άρχισε την δραστηριότητά του , να είναι στο προσκήνιο εκείνης της μάχης ,εκείνη την περίοδο;

«Στο προσκήνιο, καλά το θέτετε, στο προσκήνιο πιστεύω ότι έφτασε, ότι ξεκίνησε το 1953.Ο Ευαγόρας το ’53 ήταν 15 χρόνων.Το τονίζω , έχει σημασία , ήταν 15 χρόνων και ήταν Ιούνιος αρχές Ιουνίου που θα γινόταν η στέψη της βασίλισσας, της νυν βασίλισσας της Αγγλίας.Και ως αποικία που ήμασταν , όλο το νησί σημαιοστολίστηκε με Αγγλικές σημαίες , με θυρεούς, ετοιμαζόντουσαν να γιορτάσουν και αυτό με το δίκιο τους βέβαια, να γιορτάσουν την ενθρόνιση της βασίλισσάς τους, την στέψη της βασίλισσάς τους.Και πήραν από τις δημοτικές αρχές της πόλης μας την άδεια και οι δημοτικές αρχές δεν ξέρω γιατί, κατ’ εμέ δεν έπρεπε, παραχώρησαν στους Άγγλους το Ιακώβειο Γυμναστήριό μας ,μας,που χορεύαμε κάθε 25 Μάρτη ,που γιορτάζαμε ,που κάναμε τους αγώνες μας, που κάναμε τις ασκήσεις μας , τις γυμναστικές μας , και το παραχώρησαν.Και το σημαιοστόλισαν στα προπύλαια με μια Αγγλική σημαία..»

-Το δικό σας, το «σας»…