Προπαγάνδα στον Ακαδημαϊκό χώρο

Του Τιμ Χέιγουορντ

***

Εισαγωγή

Τι σχέση έχει η προπαγάνδα με την ακαδημαϊκή έρευνα και διδασκαλία; Οι πολίτες μπορούν εύλογα να περιμένουν από την ακαδημαϊκή κοινότητα να δημιουργήσει επιστημονική κατανόηση και ευαισθητοποίηση του κοινού για το τι είναι η προπαγάνδα και πώς λειτουργεί η προπαγάνδα. Οι ακαδημαϊκοί πρέπει οπωσδήποτε να στοχεύουν στο να διασφαλίσουν ότι η έρευνα και η διδασκαλία τους δεν επηρεάζονται από αυτό. Πόσο καλά όμως αντιμετωπίζει η ακαδημαϊκή κοινότητα την προπαγάνδα; Η αντιμετώπιση αυτής της ερώτησης σημαίνει να εξετάσουμε τόσο τον τρόπο αντιμετώπισης της προπαγάνδας όσο και τον τρόπο με τον οποίο την αντιμετωπίζουν πραγματικά οι ακαδημαϊκοί.

Δεδομένου του διακριτικού κοινωνικού ρόλου των ακαδημαϊκών, υπάρχουν πέντε γενικές ευθύνες που είναι λογικό να περιμένουμε να εκπληρώσουν σε σχέση με την προπαγάνδα. Το πιο βασικό είναι να ασχολείσαι με την έρευνα και τη διδασκαλία με μεθόδους ανάπτυξης και μετάδοσης γνώσης αρκετά διαφορετικές από αυτές που συνιστούν προπαγάνδα. Ενώ η προπαγάνδα περιλαμβάνει τη στρατηγική επικοινωνία πληροφοριών που επιλέγονται με βάση μια προηγούμενη ατζέντα, οι μέθοδοι της επιστήμης και της μελέτης περιλαμβάνουν συλλογική συζήτηση και άνοιγμα σε νέες ανακαλύψεις. Μια δεύτερη γενική ευθύνη ακολουθεί άμεσα: οι ακαδημαϊκοί πρέπει να προσπαθούν να μην υποκύψουν στην επιρροή της προπαγάνδας στη διδασκαλία και την έρευνά τους. Αν και φαίνεται ένας αμελητέος κίνδυνος σε ορισμένα πεδία έρευνας, κάτι που πρέπει να προσέχουμε σχετικά με θέματα δημόσιας διαμάχης είναι πώς ένας ακαδημαϊκός μπορεί, αγνοώντας, έχουν απορροφήσει παθητικά υποθέσεις και πλαίσια προπαγανδιστικής γένεσης. Μια τρίτη ευθύνη είναι η αποφυγή αναπαραγωγής προπαγάνδας, έστω και ακούσια, σε διδακτικά και γραπτά έργα. Ένα τέταρτο, ακόμη πιο επιτακτικό, είναι η ευθύνη να μην εμπλακούμε στην ενεργό (ανα)παραγωγή της προπαγάνδας.

Οι τέσσερις ευθύνες που μόλις αναφέρθηκαν συνοδεύονται από ορισμένες επιφυλάξεις: δεν είναι απαραίτητα όλες οι μορφές προπαγάνδας καταστροφικές. Ίσως δεν θα εντοπιστούν ποτέ πλήρως όλες οι περιπτώσεις. Και οι ακαδημαϊκοί δεν είναι απαραίτητα λιγότερο ευάλωτοι στην εξαπάτηση από την προπαγάνδα από τους συμπολίτες τους. Όμως, ενώ υπάρχει περιθώριο συζήτησης για επιφυλάξεις, το σημαντικό σημείο είναι να είμαστε σαφείς σχετικά με τις ίδιες τις ευθύνες. Ενώ αναγνωρίζουμε τη θέση για αιτιολογημένες κριτικές συγκεκριμένων μελετών της προπαγάνδας, στην πραγματικότητα, χρειάζεται επίσης να έχουμε επίγνωση μιας ακόμη γενικής ευθύνης, δηλαδή, να διασφαλίσουμε ότι η κριτική μελέτη της προπαγάνδας δεν παρεμποδίζεται ενεργά ή επιτίθεται. Αυτή η ξεχωριστή πέμπτη ευθύνη δυστυχώς χρήζει αναφοράς γιατί, όπως θα δούμε,

Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να αυξήσει την επίγνωση του γιατί η συνειδητή δέσμευση για την εκπλήρωση αυτών των ευθυνών είναι σημαντική για την ακαδημαϊκή κοινότητα και την ευρύτερη κοινωνία που υπηρετεί. Οι εικονογραφήσεις θα προέρχονται γενικά από περιπτώσεις με τις οποίες τυχαίνει να έχω κάποια εξοικείωση, αλλά ο στόχος είναι να διακρίνω ορισμένα πρότυπα προπαγάνδας στην εργασία που άλλοι θα μπορούν να εντοπίσουν σε ένα ευρύτερο φάσμα θεμάτων δημόσιου ενδιαφέροντος.

Η προπαγάνδα ως αντικείμενο ακαδημαϊκής μελέτης

Ανοιχτή επιστολή προς τον κ. Μητσοτάκη

Μάνος Στεφανίδης

Ανοιχτή επιστολή προς τον κ. Μητσοτάκη

( Ή, σκιές στο Πανεπιστήμιο )

Κύριε πρόεδρε

Είμαι ο καθηγητής από το ΕΚΠΑ του οποίου το όνομα αναφέρατε ως αρχηγός τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης μαζί με το όνομα του κ. Συρίγου στην συζήτηση για τη βία στα πανεπιστήμια που διεξήχθη στη Βουλή των Ελλήνων το 2018. Από τότε βέβαια άλλαξαν πολλά πράγματα. Ο κ. Τσίπρας δεν είναι πια πρωθυπουργός και ο κ. Συρίγος είναι πλέον βουλευτής και υφυπουργός Παιδείας. Εγώ πάλι είμαι ό,τι ανέκαθεν ήμουν. Ένας άνθρωπος που, παρά τις αδυναμίες του, προσπαθεί να βρεί το σωστό χωρίς κομματικές παρωπίδες ή πολιτικές εξαρτήσεις.

Με αυτή την ιδιότητα λοιπόν κ. πρωθυπουργέ του δάσκαλου που αγωνίζεται να είναι υπεράνω κομμάτων και σκοπιμοτήτων, θέλω να σας επισημάνω τρία σημεία τα οποία θεωρώ υψίστης σημασίας όχι μόνο για τα κακώς κείμενα στην παιδεία αλλά και γενικότερα για τη μοίρα του τόπου. Επειδή η παιδεία επ'ουδενί επιτρέπεται να γίνεται πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης ή εύκολη σπέκουλα μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων. Επειδή αυτή ακριβώς η παιδεία είναι η πιο πολύτιμη παρακαταθήκη πού μπορούμε να κληροδοτήσουμε στο μέλλον. Είναι θέμα εθνικής επιβίωσης!

Ατιμώρητοι οι ένοχοι

hristos Yiannaras | 07 Feb 2021

Κάποιες χιλιάδες (έτσι λογάριασαν οι δημοσιογράφοι) νέα παιδιά, μερικοί ίσως και φοιτητές, επέβαλαν τις προάλλες να νεκρωθεί το κέντρο της πρωτεύουσας – μυριοστή φορά. Τι εκβίαζαν τώρα και γιατί; Να ακυρώσει η αυτάρεσκη στην καχεξία της κυβέρνησή μας τα μέτρα που σχεδιάζει για την προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, τη φύλαξη των πανεπιστημίων με ειδική υπηρεσία κλητήρων – επιτηρητών.

Σίγουρα, κάθε καινούργιος μισθοσυντήρητος του Δημοσίου που προστίθεται, βυθίζει ακόμα περισσότερο τη χώρα στον πνιγμό της ανέχειας, στη δουλεία των εξαρτήσεων. Αυτή τη διαμαρτυρία διατράνωνε η διαδήλωση των «φοιτητών»; Όχι βέβαια. Η τυραννική αυθαιρεσία τους απαιτούσε μόνο να ανακληθεί η κυβερνητική απόφαση για προστασία των πανεπιστημίων από τον αχαλίνωτο ετσιθελισμό του οποιουδήποτε. Να συνεχίσει να έχει ανεμπόδιστη πρόσβαση στους πανεπιστημιακούς χώρους ο κάθε φυλής και γλώσσας λούμπεν αργόσχολος, πρεζάκιας, ψυχανώμαλος – να μπορεί ανεξέλεγκτος ο παρανοϊκός βάνδαλος, ο ψυχαναγκαστικός λωποδύτης, να μπαινοβγαίνουν σε αμφιθέατρα, γραφεία, σπουδαστήρια και, για το κέφι τους, να καταστρέφουν: Να διαλύουν έπιπλα, να αχρηστεύουν τεχνολογικό εξοπλισμό, να ατιμάζουν έργα ζωγραφικής και γλυπτά, να γράφουν χυδαιότητες στους τοίχους, να προπηλακίζουν καθηγητές, να διαπομπεύουν εκλεγμένους πρυτάνεις.

Με ποια λογική οι διαδηλωτές, που φάνταζαν χιλιάδες, απαιτούσαν να συνεχίζεται ανεμπόδιστα αυτή η παράνοια και φρίκη; Μα, μόνο, με τη λογική της «μη αστυνόμευσης» – να είναι ανεξέλεγκτη από κάθε εξουσία, όχι απλώς η διδασκαλία, η έρευνα, η μέθοδος, η τεχνογνωσία, η επιστημονική γνώμη, αντίρρηση, άποψη, αλλά και ο τραμπουκισμός, οι βανδαλισμοί, ο φανατισμός, η μικρονοϊκή αισχρουργία. Κάθε θεσμοποιημένος έλεγχος, υπηρετικός της κοινωνικής αυτοπροστασίας, είναι αυταρχισμός, αυθαιρεσία χούντας!