του Σπύρου Κουτρούλη από το το προσωπικό του ιστολόγιο
Το 1904 η Ρόζα Λούξεμπουργκ δημοσίευσε δύο άρθρα με τον τίτλο “Λενινισμός ή μαρξισμός” ως απάντηση στο έργο του Λένιν “Τι να κάνουμε”. Η σημασία της έγκειται στο γεγονός ότι επισημαίνει τα βασικά χαρακτηριστικά της πορείας που θα οδηγήσει στον ολοκληρωτισμό. Πλέον η εργατική τάξη ως πολιτικό σύνολο αντικαθίσταται από τους επαγγελματίες επαναστάτες, ενώ στην ίδια την εργατική τάξη εισάγεται η επαναστατική ιδεολογία από έξω, από αστούς διανοούμενους. Οι επισημάνσεις της ενέπνευσαν και αξιοποιήθηκαν από άλλους σημαντικούς στοχαστές όπως η Χάνα Άρεντ και ο Κώστας Παπαϊωάννου. Το άρθρο της Ρ.Λ. περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Χέλμουτ Γκρούμπερ “Επανάσταση στην Ευρώπη (1917-1923)” (Εκδόσεις Κομμούνα, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1985).