Η Γενοκτονία και η κοινωνία των πολιτών στην Τουρκία
Αφιέρωμα στην Εφημερίδα Εθνικός Κήρυκας. Νέα Υόρκη Ιούνιος 2022
Επιμέλεια και μετάφραση του αφιερώματος
Θεοφάνης Μαλκίδης
Θεοφάνης Μαλκίδης
Οι συναγωνιστές μας
Εδώ και χρόνια έχουμε αναπτύξει έναν ιστορικής σημασίας ειλικρινή διάλογο με έντιμες προσωπικότητες στην Τουρκία. Είναι αποτέλεσμα της προσπάθειάς μας που έχει συνέπεια, ανιδιοτέλεια, σοβαρότητα, ειλικρίνεια, δεν αποσιωπά την αλήθεια και δεν καταναλώνει ούτε ευτελίζει το ζήτημα.
Συνομιλήσαμε όλα αυτά τα χρόνια με τους ερευνητές, διανοούμενους, ανθρώπους που διώκονται για τις ιδέες τους, συνεργαστήκαμε σε συνέδρια, επιστημονικές συναντήσεις και συζητήσεις σε όλον τον πλανήτη. Το Συνέδριο στην Αγκυρα για το Ποντιακό ζήτημα και τη Γενοκτονία τον Απρίλιο του 2016 ήρθε ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω. Κάποτε έρχεται η ιστορική στιγμή που πρέπει να μιλήσεις στον τόπο του εγκλήματος για το έγκλημα που διέπραξαν οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλικοί, οι δάσκαλοι του Χίτλερ και των Ναζί.
Με τους Ragip Zarakolu, Sait Çetinoğlu και Tamer Çilingir έχω μία μακροχρόνια και συνεχή συνεργασία. Μιλήσαμε, συζητήσαμε και συνεργαστήκαμε, μεταξύ των άλλων σε συνέδρια, σε κοινές συγγραφικές προσπάθειες στην ελληνική, τουρκική και αγγλική γλώσσα, για το ζήτημα της Γενοκτονίας και για την αναγνώρισή της. Και οι τρεις συνεργάτες, σπουδαίοι και έντιμοι συνομιλητές και συναγωνιστές, έχουν επισκεφθεί την Ελλάδα και έχουν μιλήσει για τη Γενοκτονία, σε εκδηλώσεις και επιστημονικές συναντήσεις.
Ο Ragip Zarakolu γεννήθηκε στην Πρίγκηπο και από τα νεανικά του χρόνια έδειξε το ενδιαφέρον του για τους Αρμένιους και τους Ελληνες. Το 1977 ο Ragip και η σύζυγός του Aysenur δημιουργούν τον εκδοτικό οίκο Belge, με έδρα στην Κωνσταντινούπολη εκδίδοντας βιβλία για τη Γενοκτονία των Ελλήνων, για τον πολιτισμό του Πόντου, για τη Γενοκτονία των Αρμενίων και των Ασσυρίων, για τους Κούρδους. Από το θάνατο της συζύγου του το 2002, η οποία είχε φτάσει στις 34 δικαστικές διώξεις, ο Zarakolou έχοντας διωχθεί, βασανισθεί και φυλακισθεί για τη δραστηριότητά του, ζει πλέον εκτός Τουρκίας.
ΤΗΝ 19η ΜΑΐΟΥ 2022 ΑΝΑΒΟΥΜΕ ΔΥΟ ΚΕΡΙΑ – ΔΥΟ ΛΑΜΠΑΔΕΣ
ΣΤΕΦΑΝΩΝΟΥΜΕ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΝΤΑΧΑΟΥ
ΤΩΝ ΑΜΦΙΒΙΩΝ ΑΟΥΣΒΙΤΣ
Ποια ήταν η ευγενής επιδίωξη μου, ο ευγενής στόχος μου προτείνοντας την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Ποντιακής γενοκτονίας τον Αύγουστο του 1988. Το Σεπτέμβριο του 2004 πρότεινα στις Βρυξέλλες την προέκταση της ως Ευρωπαϊκή ημέρα μνήμης των θυμάτων του Κεμαλισμού. Τότε η Εργκενεκόν και οι Αλβανοί πριν επιστρέψω στην Ελλάδα κατέστρεψαν την ιστοσελίδα μου. Παρ΄ όλο που δεν ασχολήθηκα με τους δεύτερους.
Αυτή ήταν η διαδρομή της μετατροπής, της μεταμόρφωσης μιας ημέρας Θανάτου σε Ημέρα Ζωής. Είναι η Νίκη της Ζωής επί του Θανάτου είπα στο συμβολικό Χαϊδάρι το 1990 μιλώντας για την σημασία, τον συμβολισμό της ημέρας.
Ορισμένοι, ένας υπόκοσμος επίσημων και ανεπίσημων, προσπάθησαν βρώμικα να ιδιοποιηθούν την πατρότητα της, να περιορίσουν το ισχυρό μήνυμα της ημέρας. Άλλοι όπως κόμματα και κυβερνήσεις, το ΥΠΕΞ, συντονισμένοι μαζί τους, να την καταργήσουν.
Πολλοί έχουν χάσει τον ύπνο τους από αυτό το ιστορικό τρόπαιο μου.
Η Ιστορία όμως δεν ασχολείται με τα σκουπίδια. Έμμισθα μάλιστα σκουπίδια.
Η 19η Μαΐου είναι ο δικός μας Ανθρωπιστικός Δρόμος. Από το Σεν Μισέλ, τον Όλυμπο, τον Βόσπορο, τον Ευφράτη έως το Αραράτ. Είναι η Οικουμενική Λεωφόρος μας.
Την 19η Μαΐου 2022 ημέρα Πέμπτη θα συνεχίσουμε τον δρόμο που ανοίξαμε πριν ένα χρόνο ανάβοντας Δύο Κεριά, Δύο Λαμπάδες στους Ναούς της του Θεού Σοφίας.
Το ένα είναι για τους νεκρούς της γενοκτονίας των ετών 1914 – 1923. Των γυναικών, των παιδιών, των γερόντων, των αντρών. Η Κεμαλική μηχανή του θανάτου λειτούργησε αδηφάγα στον Πόντο.
Το δεύτερο για τα θύματα της πολύμορφης γενοκτονίας, της Εθνοκτονίας των ετών 1923 – 2022 στον Ιστορικό Πόντο. Μέχρι την 19η Μαΐου του 2021 τα κεριά για αυτούς, τα θύματα της συνεχιζόμενης γενοκτονίας ήταν άναφτα. Τα θύματα αυτής ομιλούν την πλησιέστερη προς την Αρχαία Ελληνική ομιλούμενη σήμερα γλώσσα.
Στην επικαιρότητα και την σημασία της επικέντρωσης της πρωτοβουλίας μας στους Ναούς της του Θεού Σοφίας αναφέρομαι στο βιβλίο μου το “Νέο Ανατολικό Ζήτημα Το Τουρκικό Πρόβλημα Η Ανθρωπιστική Ελλάδα”.
Στις πόλεις, στους τόπους όπου δεν υπάρχουν Ναοί της του Θεού Σοφίας, η ατομική και συλλογική έκφραση, ο εξαγνισμός της ψυχής μας μπορεί να επικεντρωθεί στους Μητροπολιτικούς Ναούς των πόλεων και των οικισμών.
Αν την προσεχή 19η Μαΐου ήμουν στην Ελλάδα θα άναβα δύο κεριά στον Ναό της του Θεού Σοφίας στην Άνω Πόλη της Μονεμβασίας. Όπως έκανα τον προηγούμενο χρόνο στην Αγία Σοφία στα Μανιάτικα του Πειραιά.
Πρόκειται για μια προσωπική έκφραση, κατάθεση Μνήμης, Νου και Ψυχής όλων των Ελλήνων, όλων των Ελληνίδων, όλων των Παιδιών. Όταν μάλιστα τα αρμόδια Υπουργεία, το Παιδείας και του Πολιτισμού παρουσιάζονται ανάξια, δουλικά και ανήθικα.
Η δεύτερη δράση μας επικεντρώνεται στην Θάλασσα, στις άκρες της Θάλασσας, τα Θαλασσάκρια στην Ποντιακή.
Την 19η Μαΐου θα στεφανώσουμε εκ νέου τους νεκρούς μας, τα θύματα των θαλάσσιων Νταχάου, των αμφίβιων Άουσβιτς του Πόντου. Όταν η Ευξείνια Θάλασσα έγινε κόκκινη από το αίμα τους. Στην Θεσσαλονίκη, την Μακεδονία, την Κρήτη, τον Σαρωνικό, στην ίδια την Ευξείνια Θάλασσα.
Οι πρωταγωνιστές αυτού του ευγενούς ανθρωπιστικού κινήματος δεν είναι Πόντιοι. Δεν είναι μόνον Πόντιοι.
Είναι όλοι οι Έλληνες. Είναι η “Ποντιακή Φιλόμουσος” όλων των Ελλήνων.
Τώρα βάζουμε τα Πρώτα Θεμέλια του, τις Πρώτες Πέτρες αυτού του κινήματος. Εξάλλου ο Πολιτισμός μας είναι ο Πολιτισμός της Πέτρας και του Μαρμάρου.
«Λευτεριά - Δικαίωση, Πόντος, Κύπρος, Αρμενία, όχι άλλη Γενοκτονία»
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ
Έγινε η πορεία μνήμης για τα 107 χρόνια από τη Γενοκτονία των Αρμενίων και την εισβολή στο Αρτσάχ.
Την αρμενική γενοκτονία ο ελληνικός λαός πολύ σωστά την θεωρεί ενιαία με αυτή του Πόντου, της Μ. Ασίας, των Ασσυρίων.
Έχουν την υπογραφή του ίδιου σφαγέα. Είναι τα εγκλήματα του παντουρκισμού εις βάρος του Αρμενικού Έθνους, αλλά και κατά του Ελληνισμού.
Εγκλήματα που συνεχίζονται σήμερα στην Κύπρο, στη Συρία, στο Κουρδιστάν, στο Ιράκ και με την εισβολή Αζέρων-Τούρκων στο Αρτσάχ. Εγκλήματα που δεν θα τα τολμούσαν οι νεο-Οθωμανοί αν δεν είχαν την ανοχή των δυτικών συμμάχων.
«Λευτεριά - Δικαίωση, Πόντος, Κύπρος, Αρμενία, όχι άλλη Γενοκτονία», «Το αίμα κυλάει, δικαίωση ζητάει», «Τούρκοι φασίστες γενοκτόνοι» και «Λευτεριά στην Αρμενία», ήταν μερικά από τα συνθήματα που ακούγονταν κατά τη διάρκεια της πορείας, ενώ δεν έλειψαν αναφορές στο Αρτσάχ και στον πρόσφατο πόλεμο που έγινε εκεί.
Δυστυχώς στην εισβολή των Αζερότουρκων στο Αρτσάχ (Ναγκόρνο Καραμπάχ) δεν υπήρξε καμία ένδειξη αλληλεγγύης από τους ευαίσθητους που υποκριτικά ολοφύρονται στους τηλεοπτικούς δέκτες μας ολημερίς για την εισβολή στην Ουκρανία. Δεν εστάλη στρατιωτική βοήθεια!
Στο Αρτσάχ συνεχίζεται ένας από τους 38 πολέμους της τρέχουσας περιόδου που παραμένουν απαρατήρητοι από ΜΚΟ, ΜΜΕ, αλληλέγγυους, υπερασπιστές της δημοκρατίας και ορκισμένους εχθρούς των απολυταρχικών καθεστώτων της Δύσης!
"Ημέρα Μνήμης των θυμάτων της Γενοκτονίας των Αρμενίων από την Τουρκία"
Σάββατο - Κυριακή 16-17 Απριλίου 2022
Εκδηλώσεις μνήμης και
πορεία διαμαρτυρίας προς τη Τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα και το προξενείο στην Θεσσαλονίκη για την 107-η επέτειο της Γενοκτονίας των Αρμενίων από την Τουρκία το 1915.
Η 6η Απριλίου έχει καθιερωθεί από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Θρακικών Σωματείων ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού. Στις 6 Απριλίου 1914 άρχισε ο διωγμός των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης από το καθεστώς των Νεοτούρκων, οι οποίοι εμφανίσθηκαν με κίνημα το 1908 και επιβλήθηκαν το 1913 με πραξικόπημα στη διακυβέρνηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι διωγμοί αυτοί, με θανατώσεις και εκτοπίσεις, ξεκίνησαν το «Μαύρο Πάσχα του 1914» παράλληλα με τους φονικούς διωγμούς κατά των Ελλήνων στα παράλια της Μικράς Ασίας.
Φέτος που τιμούμε τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι στον διωγμό κατά του Ελληνισμού της Ανατολής υπέστη βαρύ πλήγμα και η Ανατολική Θράκη. Η Μαύρη Βίβλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία εκδόθηκε το 1919, αποτυπώνει το σύνολο των θυμάτων (Ορθόδοξοι Έλληνες που φονεύθηκαν ή εκτοπίσθηκαν) στις περιοχές της Θράκης, της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Οι διωγμοί στη Θράκη άρχισαν μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων, το 1913, αλλά κορυφώθηκαν το 1914 και συνεχίσθηκαν κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η Μαύρη Βίβλος καταγράφει ότι από το 1914 έως το 1918 συνολικά 218.767 Έλληνες της Θράκης υπέστησαν πάσης φύσεως διωγμούς και εκτοπίσθηκαν μακρυά από την πατρώα γη. Αξίζει να θυμηθούμε τις επαρχίες αυτές, οι οποίες κατοικήθηκαν επί αιώνες από Έλληνες και τελικά αφελληνίσθηκαν από τους Νεοτούρκους και τους Κεμαλικούς. Όπως αναφέρει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην καταγραφή του 1919 πρόκειται για τις ακόλουθες περιοχές, οι οποίες, πλην του Διδυμοτείχου, ανήκουν την Ανατολική Θράκη, σημερινή Ευρωπαϊκή Τουρκία :
Τον Ιούλιο του 1920 η Ανατολική Θράκη ενώθηκε με την Ελλάδα. Διοικήθηκε από Γενικό Διοικητή με έδρα την Αδριανούπολη και από 4 Νομάρχες. Η Οθωμανική Τουρκία ήταν ηττημένη ως σύμμαχος των Γερμανών και Αυστριακών στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επί δύο χρόνια το ελληνικό κράτος οργάνωσε επιτυχώς την περιοχή. Τα ελληνικά σύνορα έφταναν μέχρι την Τσατάλτζα (ελληνική ονομασία: Μέτραι), αλλά δεν περιέλαβαν την Κωνσταντινούπολη. Δυστυχώς η Ανατολική Θράκη χάθηκε το 1922 χωρίς να γίνει εκεί καμμία μάχη. Λόγω της υποχωρήσεως του Ελληνικού Στρατού στο Μικρασιατικό Μέτωπο η Τουρκία απαίτησε να εκκενώσουμε τη Θράκη. Αρχικά ζήτησε και τη Δυτική Θράκη, αλλά τελικά η αποχώρηση του ελληνικού πληθυσμού έγινε μόνο από την Ανατολική Θράκη. Είναι μία θλιβερή ιστορία που αφήνει ερωτηματικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Σμύρνη πήγε το 1919 ο Ελληνικός Στρατός με καθεστώς εντολής, δηλαδή θα γινόταν δημοψήφισμα σε πέντε χρόνια για να κριθεί η τύχη της περιοχής. Αντιθέτως η Ανατολική Θράκη επί δύο χρόνια ήταν έδαφος με πλήρη κυριαρχία της Ελλάδος.
Η διαφορά των προσεγγίσεων και των ερμηνειών για το ιστορικό μεταίχμιο του 1908-1923 είναι γνωστή, όπως γνωστές είναι και οι σφοδρές συγκρούσεις για την ιστορία. Με αφορμη τη δημοσίευση ενός κειμένου του Λάμπρου Μπαλτσιώτη με τίτλο «Ποιον ωφελεί η αναδιάταξη της θέσης των Ποντίων. Γενοκτονία, πολιτική και ιστορία»στοοn-lineπεριοδικό «Xρόνος», έγραψα ένα συνολικό «κείμενο αντίκρουσης» με τίτλο «Σχόλιο πάνω στο κείμενο του Λ. Μπαλτσιώτη. Γενοκτονία, Πόντιοι, Μικρά Ασία: η σκοτεινή πλευρά του νεοελληνικού μας κόσμου«.
Επί πλέον -έχοντας μια γενική αντίληψη ότι μόνο η ελεύθερη και ανεμπόδιστη διατύπωση της γνώμης μαζί με τη συνάντηση των διαφορετικών προσεγγίσεων γύρω από ένα τραπέζι, μπορεί να δημιουργήσει ένα κλίμα συνεννόησης και, γιατί όχι, αναζήτησης των κοινών τόπων- επικοινώνησα με τον Λ. Μπαλτσιώτη και καταλήξαμε σε μια θετική συμφωνία: να διοργανωθεί στις 21 Φεβρουαρίου 2014 ένα Στρογγυλό Τραπέζι στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Ιστορίας της Κηφισιάς με τη συμμετοχή των Βασίλη Μεϊχανετσίδη, Λάμπρου Μπαλτσιώτη, Δημήτρη Χριστόπουλου, Χριστίνας Κουλούρη και εμού, που θα συζητήσει τα «επίμαχα» ζητήματα….
Το «κείμενο αντίκρουσης» που έγραψα είναι το εξής:
Γενοκτονία, Πόντιοι, Μικρά Ασία: η σκοτεινή πλευρά του νεοελληνικού μας κόσμου .
«Οι πόντιοι άρχισαν να καταφθάνουν μετά τους βαλκανικούς πολέμους και, κυρίως, μετά την λεγόμενη Μικρασιατική Καταστροφή. Οι τελευταίοι μας ήρθανε από την Σοβιετική Ένωση το 1940, σαν ένα πεσκέσι του Στάλιν. Δηλαδή, οι πόντιοι είναι επήλυδες, είναι ξενόφερτοι, είναι πρόσφυγες. Οι ελλαδικοί νεοέλληνες δεν συμπαθούν τους πρόσφυγες…. Οι πόντιοι κατέληξαν να είναι ο ύστατος στόχος των ελλαδικών ρωμιών.»
Το πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Λάμπρου Μπαλτσιώτη[1], δίνει την ευκαιρία για αναστοχασμό πάνω σε κρίσιμα και αδιερεύνητα ζητήματα της σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας και κοινωνίας. Ζητήματα που είτε ανήκουν στο χώρο της κοινωνίας (νεοπρόσφυγες από την πρώην Σοβιετική Ένωση) είτε στο χώρο της ιστορίας, σχετιζόμενα με το μεγάλο γεωπολιτικό και κοινωνικό-οικονομικό μετασχηματισμό που συνέβη στην Εγγύς Ανατολή την περίοδο 1908 (κίνημα Νεότουρκων) έως 1923 (Συνθήκη Λωζάννης), αλλά και με το σοβιετικό πείραμα και ειδικότερα τη σταλινική του περίοδο.
Δίνει επίσης την ευκαιρία να εξεταστούν οι εικόνες που διαμορφώθηκαν στον ελλαδικό χώρο για τα θέματα αυτά, ο τρόπος πρόσληψης των γεγονότων εκείνων τόσο από την κυρίαρχη εξουσία (στη μοναρχική, στη δικτατορική και στη δημοκρατική της εκδοχή) όσο και από τη διανόηση (καθεστωτική και μη), τους ιστορικούς κ.λπ. Όπως επίσης να τεθεί υπό το φως της κριτικής η «οριενταλιστική» ματιά για τα θέματα αυτά, που κυριαρχεί σε ένα σημαντικό τμήμα Νεοελλήνων ιστορικών.
Το «κενό»
Η έλλειψη κοινά συμφωνημένου αφηγήματος για τα συγκεκριμένα ιστορικά και κοινωνικά θέματα δημιούργησε ένα ερμηνευτικό «κενό», που το αντιλαμβάνονται άμεσα όλοι όσοι ασχολούνται μ’ αυτά, είτε ως ερευνητές είτε ως φορείς κοινωνικής αλληλεγγύης προς πάσχοντες πληθυσμούς (νέο-πρόσφυγες από την τ. ΕΣΣΔ). Απόρροια αυτού του «κενού» υπήρξε και ο εξαιρετικά ενδιαφέρον τρόπος που οι κυρίαρχες πολιτικές αλλά και ιδεολογικές δυνάμεις, δεξιά κι αριστερά, αντιμετώπισαν τα νέα αιτήματα και ζητήματα του προσφυγικού χώρου, και ειδικότερα:
-τη δημόσια κατάθεση της ιστορικής τους άποψης ότι υπήρξαν θύματα οργανωμένης Γενοκτονίας (1914-1923) από τον τουρκικό εθνικισμό,
-την αναφορά στις διώξεις που υπέστη στην ΕΣΣΔ από το σταλινισμό η ελληνική μειονότητα μετά το 1937-38.
«Ήταν η μεγαλύτερη σφαγή αμάχων, πλάι και μέσα στα σπίτια τους· σε μια μέρα, σε μια τόσο μικρή αγροτική περιοχή. Και δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη σφαγή αμάχων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, είναι η πλέον απεχθής πράξη σε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας»! Αυτά είναι τα λόγια του Λάζαρ Λούκαϊτς, του Σέρβου ιστορικού, που περιγράφει τη μανία του ανθρώπου προς τον άνθρωπο. Homo homini lupus!
Ποιο Λίντιτσε και ποια Καλάβρυτα...
Όλος ο κόσμος έχει ακούσει για το Λίντιτσε, το τσέχικο χωριό που κάηκε από τους Ναζί, ως αντίποινα για τη δολοφονία του διοικητή των SS στην Τσεχοσλοβακία, Ράινχαρντ Χάιντριχ, από αντιστασιακούς. Τον Ιούνιο του 1942, οι Ναζί εκτέλεσαν όλους τους άρρενες ενήλικες του χωριού και έστειλαν τις γυναίκες και τα παιδιά σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, πριν κάψουν το Λίντιτσε. Συνολικά εξοντώθηκαν 340 άνθρωποι. Η γερμανική προπαγάνδα κόμπασε περήφανα γι’ αυτή τη θηριωδία ώστε να αποθαρρύνει εστίες αντίστασης σε άλλα μέρη. Στην Ελλάδα όλοι γνωρίζουμε τη σφαγή των Καλαβρύτων, του Διστόμου,
Η αναγγελία της ανέγερσης του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού Σουρμένων, στον Δήμο Ελληνικού – Αργυρούπολης, με δαπάνη του Σπύρου Λάτση, είναι εστία διαφύλαξης των πλούσιων παραδόσεών και της συλλογικής μας μνήμης!
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραβρέθηκε στην επίσημη παρουσίαση του σχεδίου ανέγερσης του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού Σουρμένων, στον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού. Στόχος, είπε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, είναι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης αλλά και της συμβολής των Ελλήνων Ποντίων στην ανάπτυξη του νέου Ελληνικού κράτους: «Εστία διαφύλαξης των παραδόσεων και της συλλογικής μνήμης, η ανέγερση του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού Σουρμένων. Η τραγική κατάληξή της Γενοκτονίας, με τους διωγμούς, τις σφαγές, τις προσπάθειες βίαιου εξισλαμισμού και την ανείπωτη βαρβαρότητα, ξερίζωσε τον Ποντιακό Ελληνισμό από τις πατρογονικές εστίες και τους έφερε στον δρόμο της προσφυγιάς! Αυτό είναι ανεπούλωτο τραύμα!»
«Ο Βυζαντινός Ελληνισμός, ακοίμητος φρουρός του Παγκοσμίου Πολιτισμού, με τον έναν οφθαλμόν, την Κωνσταντινούπολιν, έβλεπε τη Δύσιν, και με τον άλλον οφθαλμόν, την Τραπεζούντα, έβλεπεν όλη την Ανατολήν».
Η ιστορία δεν κάνει άλματα. Είναι μία συνεχής πορεία, μια εξέλιξη του ανθρώπινου δράματος μέσα στο χώρο και το χρόνο. Ως εκ τούτου, δεν έχουμε το δικαίωμα να διαγράφουμε – βάσει των δικών μας ιδεολογιών ή προκαταλήψεων – καμία ιστορική περίοδο. Εκεί, ακριβώς, ανθεί η προπαγάνδα…
Διακόσια χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τις μεγάλες σφαγές που διέπραξαν οι Οθωμανοί κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επαναστάσεως. Και εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική τραγωδία, από τον βίαιο ξεριζωμό του Ελληνισμού της Ανατολής.
Ο Ερντογάν, ο Μπαχτεσλί και ο Ακάρ θυμούνται με το δικό τους τρόπο τα γεγονότα του 1922. Και απειλούν.
Ήταν το δεύτερο έτος της Επαναστάσεως. Την άνοιξη του 1822 οι Τούρκοι ρήμαξαν και σκότωσαν στη μυροβόλο Χίο. Την Τρίτη της Διακαινησίμου τιμούμε τα πολυάριθμα θύματα της σφαγής της Χίου. Τα όσα φοβερά συνέβησαν συντάραξαν την Ευρώπη. Ο Ευγένιος Ντελακρουά απεικόνισε τη σφαγή στον κλασικό πίνακά του.
Ο Βίκτωρ Ουγκώ ύμνησε το Ελληνόπουλο της Χίου με ένα θαυμάσιο ποίημα. Δεν λησμονούμε. Θυμόμαστε όχι επειδή είμαστε εκδικητικοί, αλλά για να αποτρέψουμε την επανάληψη παρομοίων γεγονότων.
Ήταν Απρίλιος του 1822, όταν ο Αμπού Λουμπούτ εισέβαλε στη Νάουσα, η οποία αμύνθηκε ηρωικά επί ένα μήνα. Οι γυναίκες έπεσαν στην Αράπιτσα και πνίγηκαν ή θανατώθηκαν με βασανιστικό τρόπο στη Θεσσαλονίκη. Οι άνδρες αρνήθηκαν να εξισλαμισθούν και αποκεφαλίσθηκαν στην περιοχή Κιόσκι. 1241 άνδρες μαρτύρησαν για την Πίστη και τη Πατρίδα. Ουδείς δέχθηκε να αλλαξοπιστήσει. Κατετάγησαν όλοι, άνδρες και γυναίκες, στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας και τιμώνται την Κυριακή του Θωμά.
Το 1922 είναι έτος ορόσημο ανάμεσα στην Ελληνική Επανάσταση και στο σήμερα. Εκφράζει το τέλος της Μεγάλης Ιδέας και την απώλεια ιστορικών εδαφών. Δεν πρέπει να κατηγορούμε τη Μεγάλη Ιδέα, διότι χωρίς αυτήν δεν θα είχαμε ελευθερωθεί ποτέ.
Ο Εθνικός Διχασμός λειτούργησε καταλυτικά. Και ο εθνικισμός των Οθωμανών και των Νεοτούρκων αποφάσισε τη Γενοκτονία. Των Μικρασιατών της Φώκαιας το 1914, των Αρμενίων το 1915, των Ελλήνων Ποντίων το 1919, του Ελληνισμού της Ιωνίας το 1922. Και ας μην λησμονούμε τον ξεριζωμό των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης.
Οι Τούρκοι διέπραξαν Γενοκτονία με όλα τα χαρακτηριστικά της, όπως τα έχει ορίσει το Διεθνές Δίκαιο. Στο πρόσωπο του Αγίου Εθνομάρτυρος Χρυσοστόμου Σμύρνης αποκρυσταλλώνεται η θυσιαστική δράση του Ορθοδόξου κλήρου.
Σήμερα θυμόμαστε, τιμούμε, διδασκόμαστε. Και έχουμε απέναντί μας τον νέο Οθωμανισμό. Ακούμε διάφορα για τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, δεχόμαστε απειλές, παρατηρούμε νευρικότητα για τις πρόσφατες συμμαχίες μας και συνεργασίες μας.
Τι θα κάνουμε; Ούτε θα υποτιμήσουμε την τουρκική απειλή ούτε θα την υπερεκτιμήσουμε. Τα φοβικά σύνδρομα και ο ενδοτισμός δεν βοήθησαν μέχρι τώρα. Αντιθέτως αποθράσυναν τους γείτονες. Η αλλοίωση της Ιστορίας μας και η περικοπή κεφαλαίων με το επιχείρημα «να μην ενοχλούνται οι Τούρκοι» έθρεψαν περισσότερο τον επεκτατισμό του νέου Οθωμανισμού.
Και η υποτίμηση είναι λάθος. Δεν θα επαναπαυθούμε σε απλοϊκές αναλύσεις ότι δήθεν η Τουρκία καταρρέει ή ότι όλα θα αλλάξουν αν φύγει ο Ερντογάν. Έχει προβλήματα η επιθετική γείτων χώρα, αλλά έχει και και καλή γεωπολιτική θέση και ποικίλους – πλάγιους- τρόπους ενισχύσεως της οικονομίας της.
Για να μην επιτρέψουμε να ολοκληρώσει η Τουρκία όσα άρχισε το 1922 πρέπει να συντονίσουμε τις ενέργειες Αθηνών και Λευκωσίας, να ενισχύσουμε την άμυνά μας, να αξιοποιήσουμε τις συμμαχίες, που ορθώς επέτυχε η Κυβέρνηση, και να αποφύγουμε κάθε συζήτηση για υποχωρήσεις στην Κύπρο και στο Αιγαίο.
Ο γνωστός τούρκος ιστορικός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κλαρκ των ΗΠΑ, μιλάει στο «Βήμα» για το ρηξικέλευθο βιβλίο του σχετικά με τη σφαγή των Αρμενίων από τους Οθωμανούς που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά – Τι λέει για τα οθωμανικά αρχεία, το παρελθόν και το παρόν, τη σύγχρονη Τουρκία, τον Ερντογάν και τη Δύση
«Το βιβλίο μου συνέβαλε στο να εκτεθεί πιο καθαρά ο παραλογισμός που υποκρύπτεται στα επιχειρήματα των αρνητών της γενοκτονίας, επιχειρήματα που προωθούνται απαράλλαχτα εδώ και δεκαετίες» λέει στο «Βήμα» ο Τανέρ Ακτσαμ
Στις αρχές του 2009, σε μια επιδρομή κατά της ακροδεξιάς εξτρεμιστικής οργάνωσης Εργκενεκόν, η αστυνομία κατέσχεσε έναν φάκελο «Προδοτών της Εθνικής Ασφάλειας». Σε εκείνη τη «λίστα προγραφών» περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, τρία ονοματεπώνυμα: ο αρμενικής καταγωγής δημοσιογράφος Χραντ Ντινκ, που είχε δολοφονηθεί δύο χρόνια νωρίτερα, ο νομπελίστας συγγραφέας Ορχάν Παμούκ και ο Τανέρ Ακτσαμ, από τους πρώτους τούρκους ιστορικούς που μίλησαν ανοιχτά για την «πολιτική της καταστροφής» στις αρχές του περασμένου αιώνα, τα δραματικά γεγονότα της περιόδου 1915-1917.
“Στην Ελλάδα υπήρξε μια σκόπιμη λήθη μετά από αυτή (την καταστροφή) ως ιδεολογική (επιλογή) και κυβερνητική πολιτική» υποστηρίζει ο καθηγητής Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Βοστώνης Λου Γιουρένεκ.
Ο Αμερικανός καθηγητής, ο οποίος έχει ελληνική καταγωγή, είναι ο συγγραφές της «Μεγάλης Φωτιάς» (The Great Fire), ενός ιστορικού δράματος με αντικείμενο την άγνωστη αλλά περιπετειώδη προσπάθεια δύο Αμερικανών, οι οποίοι μέσα στο χάος και τον παραλογισμό της ματωμένης αυλαίας της Μικρασιατικής Καταστροφής, κατάφεραν να αναμετρηθούν με την πρόκληση της ιστορίας και να συμβάλουν καθοριστικά στην διάσωση των Χριστιανών προσφύγων.
Το 2015 ο Λου Γιουρένεκ είχε αφηγηθεί τη συναρπαστική πλοκή του βιβλίου του στον ομογενειακό σταθμό New Greek TV στη Νέα Υόρκη, παίρνοντας συγχρόνως θέση για τον τρόπο αφήγησης της ιστορίας και καλώντας τον τότε πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να αναγνωρίσει την γενοκτονία τόσο των Αρμενίων όσο και των Ελλήνων και των Ασσυρίων της Μικράς Ασίας.