Του Σωτήρη Μητραλέξη
Κάθε φορά που τίθενται ζητήματα πίστης ή σχέσεων εκκλησίας-κράτους στο δημόσιο λόγο, η πιο μετριοπαθής ας πούμε και 'πατροναριστικά φιλάνθρωπη' στάση, που τείνει χείρα φιλίας στους πιστούς αντί να τους αντιστρατεύεται μαχητικά, είναι το «αντιλαμβανόμαστε ότι κάποιοι έχουν θρησκευτικές ανάγκες και πρέπει να είναι σεβαστές», «έχουν δικαίωμα στην ανάγκη τους να πιστεύουν σε κάτι ανώτερο, σε κάτι που τους υπερβαίνει», «σεβόμαστε το αποκούμπι τους». 'Αποκούμπι' να πείτε τη θειά σας.
Όλα τα παραπάνω, αν και σαφώς καλοπροαίρετο το πατρονάρισμά τους και αυτό πρέπει να αναγνωριστεί, προϋποθέτουν μια συγκεκριμένη εικόνα: ότι η συζήτηση δε γίνεται για το τι τελικά ισχύει και τι δεν ισχύει ως προς τη φύση των πραγμάτων (είναι κτιστά και με σκοπό; είναι τυχαία και άσκοπα;), αλλά ότι είναι δεδομένη μια secular κοσμοαντίληψη, δίπλα στην οποία γίνονται ανεκτοί οι ψυχολογικοί λόγοι που οδηγούν σε ανέλπιδες «ελπίδες», τζούφιες αλλά χαλαρωτικές «πίστεις» και χρήσιμα αν και αβάσιμα υποστηρικτικά «αποκούμπια». Τύπου, εντάξει, η πίστη είναι ένας βάκιλος που προσβάλλει τον εγκέφαλο των αφελών ή των απλώς ανθρώπινων, δεν είναι και να πολυσυζητήσεις μαζί τους, αλλά τι να κάνουμε, κάποιους πιο αδύναμους τους βοηθάει να τη βγάλουν, το καταλαβαίνουμε (αν και οι ίδιοι έχουμε αρθεί πάνω από τέτοιες ταπεινές, οπισθοδρομικές, αδιαφώτιστες ανάγκες), δεν θα τους φάμε κιόλας, θα συζήσουμε αρμονικά. Και όλα αυτά την ίδια ώρα που η κοινωνία ξεχειλίζει από διάφορες απίθανες και φτωχότατες μεταφυσικές (δηλαδή, θεωρητικές νοηματοδοτήσεις, όχι ιπτάμενα φλυτζάνια, εδώ δεν αναφέρομαι στην απίστευτη πληθώρα εξωχριστιανικών δεισιδαιμονιών τύπου ζώδια αλλά σε ό,τι περνάει ως 'επιστημονικό' συμπέρασμα για το τι ΕΙΝΑΙ η συνείδηση —όχι μόνο πώς λειτουργεί, που και πάλι— ή για το τι συμβαίνει μετά θάνατον, πράγματα για τα οποία δεν ξέρουμε τίποτε. Ή για το τι είναι ύλη, που όλοι μα όλοι έχουν ένα σχήμα 19ου αιώνος στο μυαλό τους που έκτοτε άλλαξε ΑΡΔΗΝ, αλλά με αυτό το παρωχημένο σχήμα θεωρούν εαυτούς «επιστημονικούς υλιστές» χωρίς να είναι τίποτε από τα δύο).
