Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αναγεννηθεί με τον Ανδρουλάκη

Καρναβάς Θοδωρής

11/01/2022

Views: 2,166

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλλαγή

 

Στο πρώτο μέρος του σημειώματος αναλύσαμε πώς το ΠΑΣΟΚ ανήλθε ταχύτατα στην εξουσία και πώς στη συνέχεια μεταλλάχθηκε με αποτέλεσμα τη νομοτελειακή εκλογική και πολιτική του καταρράκωση. Συνεπώς, η εξέταση του μέλλοντός του υπό το πρίσμα των πολιτικών εξελίξεων, του κοινωνικοπολιτικού τοπίου, οφείλει να εκκινήσει από το κατά πόσο η αναίρεση των αιτιών της πτώσης του και η αναβίωση των λόγων της ανόδου του είναι εφικτές. Το μεγάλο ερώτημα που γεννάται είναι αν η νέα ηγεσία του Ν. Ανδρουλάκη είναι ικανή να κάνει ξανά το ΠΑΣΟΚ μεγάλο. Τώρα, αρκετές βδομάδες μετά την ανάληψη καθηκόντων του, μπορούν να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα.

Το ΠΑΣΟΚ αποψιλώθηκε εκλογικά την τριετία 2009-2012 και έτι περαιτέρω έως το 2015, οπότε έπιασε εκλογικό ιστορικό χαμηλό. Ο βασικός λόγος ήταν η μνημονιακή πολιτική του που ήταν αντίθετη με την ιστορία και το πολιτικό –κυβερνητικό του πρόγραμμα. Ταυτόχρονα, συνιστούσε την πρώτη τα τελευταία 40 χρόνια κυριολεκτικά μετωπική επίθεση κυβέρνησης προς την εκλογική της βάση. Ποτέ άλλοτε μέχρι τότε κυβέρνηση δεν έλαβε τόσο επιθετικά, οριζόντια κοινωνικοοικονομικά μέτρα εναντίον της μεγάλης πλειοψηφίας της μικρομεσαίας τάξης, που συνιστούσε και το εκλογικό της ακροατήριο.

Μεγάλη μερίδα του λαϊκών στρωμάτων οδηγήθηκε ταχύτατα σε καθεστώς επιβαλλόμενης φτώχιας. Η φοροαφαίμαξη και η επιδρομή στην ακίνητη περιουσία, βασικό μέσο αποταμίευσης της μεταπολεμικής Ελλάδας, ήταν τα βασικά μέσα της μνημονιακής επίθεσης. Την ίδια ώρα έγινε κατανοητό ότι η χώρα απώλεσε και τυπικά την εθνική της κυριαρχία, το αυτεξούσιό της, και εισήλθε στη σφαίρα μιας “δικτατορίας έξωθεν υπαγορεύσεων”. Η αίσθηση του αχρείαστου και αποφεύξιμου της μνημονιακής επιλογής, όσο κι αν κατηγορήθηκε η όντως αμαρτωλή κυβέρνηση Καραμανλή, εμπεδώθηκε σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας.

Η συνέχεια ....Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αναγεννηθεί με τον Ανδρουλάκη: Δεν μπορεί να αναγεννηθεί το ΠΑΣΟΚ με Ανδρουλάκη γιατί αν και ο ίδιος δεν έχει υπουργικό παρελθόν, κουβαλάει τα πολιτικά και ιδεολογικά βαρίδια του

“Πόλεμος θέσεων” ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ για την ηγεμονία στον αντιδεξιό χώρο

Ασημακόπουλος Βασίλης

05/01/2022

Views: 861

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλλαγή

Σε προηγούμενα κείμενα επιχείρησα να αναλύσω τους πολιτικούς και οργανωτικούς όρους διαμόρφωσης του Νίκου Ανδρουλάκη και της πολιτικής του ομάδας. Επιπλέον μέσα από τη διαπάλη για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ προσπάθησα να αποτυπώσω τις κατευθύνσεις κάθε υποψηφιότητας και ορισμένα συμπεράσματα που απορρέουν από το αποτέλεσμα της ανοιχτής εσωκομματικής διαδικασίας. Θα επιχειρήσω να σκιαγραφήσω ορισμένα θέματα τακτικής και στρατηγικής στο νέο τοπίο, κυρίως στη σχέση μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ενός διαφαινόμενου “πολέμου θέσεων”.

Οι πολιτικές διαιρετικές τομές του 20ου αιώνα ήταν τρεις, τόσο από την άποψη των διακυβευμάτων, όσο και της έντονης συγκρουσιακής διαπάλης και μαζικής κινητοποίησης του λαϊκού παράγοντα, χωρίς να σημαίνει ότι ήταν ίσης βαρύτητας: Η περίοδος 1915-1922, η δεκαετία 1940, η δεκαετία 1960. Και οι τρεις χαρακτηρίστηκαν από τραγωδίες, με έντονη εμπλοκή του διεθνούς παράγοντα: Εθνικός Διχασμός και Μικρασιατική καταστροφή, Εμφύλιος, Δικτατορία και Κύπρος.

Στις διαιρετικές τομές, στα ιστορικά αυτά σχίσματα μορφοποιήθηκαν οι πολιτικές παρατάξεις, τα ιστορικά μπλοκ: Βενιζελισμός-αντιβενιζελισμός, ΕΑΜ-αστικές/συντηρητικές δυνάμεις, Δημοκρατικές δυνάμεις-Δεξιά. Στη μακρά διάρκεια οι διαιρετικές τομές παρήγαγαν συρρίκνωση του ελληνικού έθνους και έξοδό του από ιστορικούς του τόπους, γενοκτονικού μάλιστα χαρακτήρα.

Ένα κράτος που είχε έντονα τα χαρακτηριστικά του κυρίαρχου-κυριαρχούμενου στο διεθνοπολιτικό επίπεδο και ανολοκλήρωτη την κοινωνική του διάσταση, λόγω απώλειας του δημοκρατικού κύματος της περιόδου 1945-1975 στη δυτική Ευρώπη. Μια εθνο-κρατική, οικονομική, πληθυσμιακή και θεσμική αρχιτεκτονική που λάμβανε τα χαρακτηριστικά του κράτους-πρωτεύουσα, μοναδική σε εθνικούς κοινωνικούς σχηματισμούς της Ευρώπης, αν εξαιρεθούν τα μικροσκοπικά κράτη.

Ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός

Η συνέχεια εδώ:“Πόλεμος θέσεων” ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ για την ηγεμονία στον αντιδεξιό χώρο: 

Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη

Ασημακόπουλος Βασίλης

"....Ανανέωση, καθώς ο Ανδρουλάκης, παρά το ότι δεν διαφώνησε με τις μνημονιακές επιλογές, δεν ήταν πρωταγωνιστής σε αντίθεση με τους άλλους δύο βασικούς διεκδικητές. Ο ίδιος το διατύπωνε με το εύστοχο σχήμα ότι ήταν «στο κέντρο της παράταξης, αλλά στο περιθώριο της εξουσίας».

 Ο Ανδρουλάκης είναι γέννημα-θρέμμα της κομματικής οργάνωσης. Δεν είναι κληρονόμος ενδόξου κομματικά ονόματος, δεν έλαβε “δαχτυλίδι διαδοχής”, δεν τον στήριξε κάποιο συστημικό κέντρο. Με αυτή την έννοια η υποψηφιότητά του είχε στοιχεία λελογισμένης αντισυστημικότητας. Ήταν η έκφραση του μαζικού κόμματος έστω σε υποχώρηση, όπως έχω αναλυτικά αναφέρει στα δύο προηγούμενα κείμενα. 

Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει συρρικνωθεί εκλογικά από το 2012 και μετά, να υποχρεώθηκε να αλλάξει το όνομά του, όμως διατήρησε τις οργανωμένες δυνάμεις σε μαζικούς χώρους. Στοιχείο που αποτελεί την άλλη όψη της αδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ να συγκροτηθεί μέχρι σήμερα σε μαζικό κόμμα. Ο Ανδρουλάκης αποτελεί την έκφραση του οργανωμένου κόμματος. Καθόλου τυχαία η νέα ηγεσία εμφανίζεται να ιεραρχεί ως πρώτη προτεραιότητά της την κομματική ανασυγκρότηση του χώρου-παράταξης. Επιχειρεί κάτι σπάνιο στην ιστορία των κομμάτων. Την αναγέννηση-επανεμφάνιση ενός πάλαι ποτέ ηγεμονικού –με γκραμσιανούς όρους– κόμματος, που φαινόταν να βαδίζει προς το περιθώριο, κάποτε φτάνοντας στα όρια της ιστορικής έκλειψης. Κάτι που απέτρεψε η Γεννηματά –με την αρωγή της κυβερνητικής και κομματικής πρακτικής του ΣΥΡΙΖΑ– η οποία πέτυχε τη σταθεροποίηση-οριοθέτηση του χώρου. Στοιχεία που δείχνουν τη ρευστότητα των καιρών. 

Την γνώμη μου για κρίσιμα θέματα της επόμενης μέρας, για ζητήματα στρατηγικής και τακτικής, προγραμματικού λόγου, θα αναπτύξω σε επόμενο άρθρο. Κλείνοντας να επισημάνω ότι την αμέσως επόμενη περίοδο ο Ανδρουλάκης θα δεχθεί ένα “έντονο αγκάλιασμα” από τα συστημικά μέσα-κέντρα για διάφορους λόγους. Κάτι που έχει ήδη αρχίσει. Επίσης, θα προσεγγιστεί από παλαιούς κομματικούς παράγοντες, κυρίως από τον εκσυγχρονιστικό χώρο, δεδομένης και της εσωκομματικής προέλευσής του. Ο κίνδυνος πνιγμού σε μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ισχυρό ενδεχόμενο. Είναι πολύ σημαντικό το πως θα διαχειριστεί αυτές τις καταστάσεις, προκειμένου να μην ακυρωθεί, τόσο η αυτονομία, όσο και η ανανέωση. Είμαστε σε νέα εποχή. Αλλαγή γενιάς και όλα από την αρχή..."


Όλο το κείμενο...Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη:

Δες: Η διαδρομή προς την κορυφή – Από τη Νεολαία στην προεδρία

Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το μαζικό κόμμα

 

Ασημακόπουλος Βασίλης

"....Ανανέωση, καθώς ο Ανδρουλάκης, παρά το ότι δεν διαφώνησε με τις μνημονιακές επιλογές, δεν ήταν πρωταγωνιστής σε αντίθεση με τους άλλους δύο βασικούς διεκδικητές. Ο ίδιος το διατύπωνε με το εύστοχο σχήμα ότι ήταν «στο κέντρο της παράταξης, αλλά στο περιθώριο της εξουσίας».

 Ο Ανδρουλάκης είναι γέννημα-θρέμμα της κομματικής οργάνωσης. Δεν είναι κληρονόμος ενδόξου κομματικά ονόματος, δεν έλαβε “δαχτυλίδι διαδοχής”, δεν τον στήριξε κάποιο συστημικό κέντρο. Με αυτή την έννοια η υποψηφιότητά του είχε στοιχεία λελογισμένης αντισυστημικότητας. Ήταν η έκφραση του μαζικού κόμματος έστω σε υποχώρηση, όπως έχω αναλυτικά αναφέρει στα δύο προηγούμενα κείμενα. 

Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει συρρικνωθεί εκλογικά από το 2012 και μετά, να υποχρεώθηκε να αλλάξει το όνομά του, όμως διατήρησε τις οργανωμένες δυνάμεις σε μαζικούς χώρους. Στοιχείο που αποτελεί την άλλη όψη της αδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ να συγκροτηθεί μέχρι σήμερα σε μαζικό κόμμα. Ο Ανδρουλάκης αποτελεί την έκφραση του οργανωμένου κόμματος. Καθόλου τυχαία η νέα ηγεσία εμφανίζεται να ιεραρχεί ως πρώτη προτεραιότητά της την κομματική ανασυγκρότηση του χώρου-παράταξης. Επιχειρεί κάτι σπάνιο στην ιστορία των κομμάτων. Την αναγέννηση-επανεμφάνιση ενός πάλαι ποτέ ηγεμονικού –με γκραμσιανούς όρους– κόμματος, που φαινόταν να βαδίζει προς το περιθώριο, κάποτε φτάνοντας στα όρια της ιστορικής έκλειψης. Κάτι που απέτρεψε η Γεννηματά –με την αρωγή της κυβερνητικής και κομματικής πρακτικής του ΣΥΡΙΖΑ– η οποία πέτυχε τη σταθεροποίηση-οριοθέτηση του χώρου. Στοιχεία που δείχνουν τη ρευστότητα των καιρών. 

Την γνώμη μου για κρίσιμα θέματα της επόμενης μέρας, για ζητήματα στρατηγικής και τακτικής, προγραμματικού λόγου, θα αναπτύξω σε επόμενο άρθρο. Κλείνοντας να επισημάνω ότι την αμέσως επόμενη περίοδο ο Ανδρουλάκης θα δεχθεί ένα “έντονο αγκάλιασμα” από τα συστημικά μέσα-κέντρα για διάφορους λόγους. Κάτι που έχει ήδη αρχίσει. Επίσης, θα προσεγγιστεί από παλαιούς κομματικούς παράγοντες, κυρίως από τον εκσυγχρονιστικό χώρο, δεδομένης και της εσωκομματικής προέλευσής του. Ο κίνδυνος πνιγμού σε μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ισχυρό ενδεχόμενο. Είναι πολύ σημαντικό το πως θα διαχειριστεί αυτές τις καταστάσεις, προκειμένου να μην ακυρωθεί, τόσο η αυτονομία, όσο και η ανανέωση. Είμαστε σε νέα εποχή. Αλλαγή γενιάς και όλα από την αρχή..."


Όλο το κείμενο...Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη:

Δες: Η διαδρομή προς την κορυφή – Από τη Νεολαία στην προεδρία

Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το μαζικό κόμμα

Πώς έχτισε τον κομματικό στρατό του ο Νίκος Ανδρουλάκης

Ασημακόπουλος Βασίλης

16/12/2021

Views: 888

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλλαγή

Θα προσεγγίσουμε την εκλογή νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και τα ζητήματα που θέτει, μέσα από τις ακόλουθες διαστάσεις: Την πολιτική διαδρομή, την αναμέτρηση για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, την επόμενη μέρα. Αρχικά σε δύο κείμενα θα εξεταστούν στιγμές της πολιτικής διαδρομής του Νίκου Ανδρουλάκη, μέσα από την οπτική του μαζικού κόμματος, επειδή είναι ο πρώτος πρόεδρος του χώρου, γέννημα-θρέμμα αποκλειστικά της κομματικής οργάνωσης.

Σε επόμενα κείμενα θα αναφερθούμε σε θέματα της αναμέτρησης για την ηγεσία στο χώρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ζητήματα της επόμενης μέρας. Βασικό αναλυτικό σχήμα στη θεωρία των πολιτικών κομμάτων, είναι το κόμμα μαζών ή με εμπειρικούς όρους, ορθότερα ίσως, το μαζικό γραφειοκρατικό κόμμα. Ο Μωρίς Ντυβερζέ στην πραγματεία του για τα “πολιτικά κόμματα” στη δεκαετία 1950, προχωρά στην κλασική τυπολογία του κομματικού φαινομένου, όπου αναλύει το “κόμμα μαζών”.

Νωρίτερα στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Ρόμπερτ Μίχελς στο βιβλίο “Κοινωνιολογία των πολιτικών κομμάτων στη σύγχρονη δημοκρατία” (Γνώση, 1997), μελετώντας συγκεκριμένα τη λειτουργία του πλέον μαζικά οργανωμένου κόμματος της εποχής του, του SPD, προβαίνει σε καίριες επισημάνσεις για τη διαμόρφωση και τα χαρακτηριστικά της κομματικής γραφειοκρατίας.

Η ευρωπαϊκή ιστορία του 20ου αιώνα είναι συνδεδεμένη με το φαινόμενο του μαζικού γραφειοκρατικού κόμματος, ως τρόπου μαζικής συμμετοχής στην πολιτική διαδικασία. Το γραφειοκρατικό κόμμα στη δημοκρατική του εκδοχή πάντοτε, συνδέθηκε με το καθολικό εκλογικό δικαίωμα, την βιομηχανική κοινωνία και αφετηριακά με τη σοσιαλιστική/σοσιαλδημοκρατική πολιτική οικογένεια.

Η ελληνική ιδιομορφία

Για ακαδημαϊκή προσέγγιση στη θεωρία των πολιτικών κομμάτων, το βιβλίο του Κώστα Ελευθερίου, “Το Πολιτικό Κόμμα” (ΕΝΑ, 2021), προσφέρει πολύ καλή εισαγωγή. Η ελληνική περίπτωση είχε ιδιομορφίες σε σχέση με την ευρωπαϊκή εμπειρία. Στο ελληνικό κράτος υπήρξε καθολικό εκλογικό δικαίωμα (στον ανδρικό πληθυσμό) νωρίτερα από όλη την Ευρώπη. Όχι από το Σύνταγμα του 1844, όπως συνήθως αναφέρεται, αλλά από τα χρόνια ήδη της Επανάστασης, πριν την τυπική συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους, για ένα συνδυασμό από λόγους που δεν είναι του παρόντος. Γι’ αυτό και η ισχυρή πολιτική κουλτούρα του δημοκρατισμού.

Η ασθενής βιομηχανική ανάπτυξη, αλλά και τα συγκεκριμένα στοιχεία του εθνικού ζητήματος, είχαν σαν αποτέλεσμα το εργατικό κίνημα να έχει διαφορετικά εν μέρει χαρακτηριστικά τόσο οργανωτικά, όσο και κατεύθυνσης-φυσιογνωμίας σε αρκετές στιγμές της ιστορίας του, από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Τέλος, από τη δεκαετία 1930 και μετά, η Αριστερά μονοπωλήθηκε από την τριτοδιεθνιστική παράδοση, κάτι που δεν αποτέλεσε μάλλον την εξαίρεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δεν είναι τυχαίο ότι μαζικό σοσιαλιστικό πολιτικό ρεύμα στην Ελλάδα εμφανίστηκε σε μια περίοδο που βρισκόταν σε εξέλιξη ήδη από δεκαπενταετίας μια βιομηχανικού τύπου συσσώρευση κεφαλαίου-συγκεντροποίηση παραγωγής με όψεις δυτικού τύπου κι όταν το επέτρεψαν οι πολιτικές συνθήκες με την πτώση της δικτατορίας. Η εργατική τάξη, ιδίως στη βιομηχανική της εκδοχή, υπήρξε από τις βασικές συνιστώσες του ΠΑΣΟΚ με όρους πολιτικούς και οργανωτικούς.

Παράδοξα και αντιθέσεις του ΠΑΣΟΚ