Εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ανέπαφες ανθρώπινες «σχέσεις» – 4ο μέρος

Η ασώματη «επικοινωνία», η αμάθεια ως εξειδίκευση και ο ναρκισσισμός

του Δημήτρη Γιαννάτου *

Ένα ζήτημα που έφερε η πανδημία του κορωνοιού, είναι και το κατά πόσο η εισαγωγή της ψηφιακής σύνδεσης του ανθρώπου, με τον εαυτό του και με τους άλλους, είναι μόνο μια εξέλιξη της τεχνολογίας, από την οποία ο άνθρωπος μπορεί να προστατευτεί αν μείνει στην θετική χρήση της. Το πως βέβαια θα γίνει αυτό, είναι κάτι που δεν διευκρινίζουν οι οπαδοί της «θεολογικής» ψηφιολαγνίας. Σε συμπλήρωση της άποψης αυτής, μια κριτική που ασκείται στην έκτακτη εισαγωγή της κάθε μορφής τηλε-εκπαίδευσης στα σχολεία (που επαναλαμβάνω ήρθε για να μείνει, όπως και στους εργασιακούς χώρους), ειδικά από «προοδευτικές» ομάδες, είναι ότι αυτή είναι και θέμα ισότητας και δημοκρατίας. Αν υπήρχε δηλαδή, τάμπλετ και γρήγορο ίντερνετ, ε, δεν θα ήταν και τόσο άσχημα τα πράγματα (σ.σ. αυτό σε καμία περίπτωση, δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρχει ισότητα και ίσες ευκαιρίες για όλα τα παιδιά). 

Και οι δυο απόψεις, δίνουν έμφαση μόνον στη χρήση και όχι στις αρχές και στις αξίες, που χρειάζεται να διαπνέει τη μετεξέλιξη του κόσμου μας, η οποία έχει εισάγει νέα δεδομένα(βιοτεχνολογία, νανοτεχνολογία, γενετική, τεχνητή νοημοσύνη, κ.α). Η ιστορία των πολιτισμών του ανθρώπου, μας λέει ότι κάθε εξέλιξη δημιουργούσε νέες συμπεριφορές, συμβολισμούς, συνήθειες, νέες γλώσσες, κ.α. Είναι όμως η πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπινου είδους, στην οποία ο άνθρωπος στην κυριολεξία μπορεί να απο-προσωποποιήσει και απο-ανθρωποποιήσει τον εαυτό του, τουλάχιστον όπως αυτόν που γνώρισε για αιώνες. Θα λέγαμε ότι ο άνθρωπος από το «Είμαι» που είναι η ουσία της ύπαρξής, θα περάσει στην κυριαρχία ενός ισχυρού ατομικιστικού «Εγώ», μέσα σε ναρκισσιστικές ψευδοκοινωνίες σε «διασύνδεση», ως ψευδαίσθηση κοινωνικότητας και κοινωνίας. Η αλλαγή της γλώσσας, της υπερίσχυσης των εγκεφαλικών λειτουργιών έναντι του ανθρώπου ως βιολογικός-ψυχολογικός-συναισθηματικός-κοινωνικός οργανισμός, η εμπορευματοποίηση των σχέσεων, ο ψυχολογικός «εξαναγκασμός σε ασώματη επικοινωνία» ως κοινή μοίρα, είναι οι πολλές διαδρομές για την αλλοίωση της ίδιας της ύπαρξης και ιστορίας του ανθρώπου. Και σε αυτό η εκπαίδευση, αποτελεί έναν ιδιαίτερα ευαίσθητο χώρο.

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ανέπαφες ανθρώπινες «σχέσεις» – 3ο μέρος

του Δημήτρη Γιαννάτου *

«Όταν η συμφορά συμφέρει, λογάριαζέ την για πόρνη» – («Μαρία Νεφέλη» – Οδυσσέας Ελύτης)

«Όσον αφορά, τέλος, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση η υπουργός Παιδείας έκανε λόγο για «ένα κεκτημένο που πρέπει να χτίσουμε» συμπληρώνοντας ότι «είναι μια ευκαιρία να ενισχύσουμε τις ψηφιακές δεξιότητες».

Διευκρινίζοντας ακόμα περισσότερο εξήγησε ότι «κινούμαστε σε 3 άξονες:
– η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω της πλατφόρμας όπου ο κάθε εκπαιδευτικός έχει την δική του ψηφιακή τάξη. Έχουμε ήδη 5 εκατ. συμμετοχές μαθητών
– ασύγχρονη εκπαίδευση δηλαδή ετεροχρονισμένα. Σε άλλο αναρτάται το υλικό σε άλλο οι απαντήσεις. Έχουν εγγραφεί πάνω από 1 εκατ. μαθητές και 166.000 εκπαιδευτικοί
– εκπαιδευτική τηλεόραση που τα παρακολουθούν από 85-100.000 μαθητές δημοτικού την ημέρα μέσα από τη συχνότητα της ΕΡΤ2» ( liberal.gr – 14/05/20)

Ενώ, …διευθύνων σύμβουλος εισηγμένης στο χρηματιστήριο εταιρείας πληροφορικής, επισημαίνει «Θα πρέπει να εκμεταλλευθούμε αυτό το momentum, που θέλει το σύνολο των Ελλήνων να αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα της πληροφορικής και της επένδυσης σ’ αυτή», «… τονίζοντας μεταξύ άλλων την ταχύτητα με την οποία επιχειρεί να προωθήσει τα θέματα των ηλεκτρονικών τιμολογίων και των ηλεκτρονικών βιβλίων το δημόσιο» ( «Πώς διαβάζει η αγορά τις εξελίξεις στην πληροφορική» – Euro2day – 06/05/20).

Αν μπερδεύατε τα υποκείμενα και η υπουργός, μιλούσε με τα λόγια του Διευθύνοντος συμβούλου, δεν θα άλλαζε στην ουσία το ύφος και η στόχευση. Η «επένδυση» δεν είναι στη γνώση και την Παιδεία, αλλά στο μέσον. Η ταχύτητα και η αύξηση των συμμετοχών. Τα «κτυπήματα» στις ιστοσελίδες, να αυξάνονται και ας μειώνεται η κατακεφαλήν καλλιέργεια των μαθητών, αλλά και των εκπαιδευτικών! Aν ρωτούσατε και αρκετούς γονείς, πολιτικούς, ανώνυμους ή επώνυμους πολίτες για το πως φαντάζονται το «σχολείο του μέλλοντος», θα σας μιλήσουν αναμασώντας λέξεις για:  οικονομία, αριθμούς, μηχανές, πολυμέσα, βίρτσουαλ και μούτσιουαλ και γρήγορες ταχύτητες.

Τώρα, βέβαια το γεγονός ότι ο νέος ιός, εκτοξεύτηκε παντού λόγω αφενός της αντι-οικολογικής υπερεκμετάλευσης του πλανήτη από τον αχόρταγο άνθρωπο του κέρδους και αφετέρου λόγω της άμεσης και ταχύτατης υπερπαγκοσμιοποίησης των μετακινήσεων, εμπορευμάτων και του υπερτουρισμού, δεν αρκεί για να βάλει λίγο φρένο στις χαζοχαρούμενες δοξασίες για τον «άνθρωπο του μέλλοντος», που θα είναι η αντανάκλαση της πιστότητας μιας ντηζελομηχανής ή ενός γκάτζετ που «δουλεύει ρολόι»!!! H σοφή Φύση, μας σκουντάει να περιορίσουμε την ποσοτική παράνοια του δυτικού πολιτισμού και μεις της γυρνάμε φοβικά την πλάτη. Τα Υπουργεία δεν μιλούν για εθνική και οικουμενική Παιδεία, αλλά για οικονομοτεχνικές μελέτες σε νέες δεξιότητες και μερικές καταρτίσεις για εξειδίκευση. Η αλλοτρίωση είναι από χρόνια, βασική εκπαιδευτική στρατηγική ποσότητας ενάντια στην ποιότητα.

«η κ.Κεραμέως απάντησε ότι στα σχολεία υπάρχει σύνδεση ίντερνετ, ενώ οι εταιρείες κινητής παρέχουν δωρεάν δεδομένα για σύνδεση στις εκπαιδευτικές πλατφόρμες, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «και ένα κινητό αρκεί» –  (03/05/2020)

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ανέπαφες ανθρώπινες «σχέσεις» – ο μέρος

Από το δούλο του «ρωμαϊκού νόμου» ως «instrumentum vocale»(ομιλούν εργαλείο), στη νέα «εκπαίδευση»  της «πλατφόρμας», των chatrooms και των εκπαιδευτικών τηλεπαραθύρων.

του Δημήτρη Γιαννάτου * 

Η απαραίτητη διευκρίνηση

Η τεχνολογία και η επιστήμη δεν είναι η Αλήθεια, είναι μια μέθοδος μόνο. Μας βοηθά εν μέρει να φτάσουμε στην όποια αλήθεια. Η αλλοίωση όμως της τεχνολογίας σε «τεχνοφασισμό» ενυπάρχει στην ίδια τη σύνθεση της νέας τεχνολογίας. Όμως η πληροφορική-ψηφιακή υπεράσπιση των πάντων, παίρνει τη θέση «απόλυτης αλήθειας» που αν την κριτικάρεις, κινδυνεύεις να στιγματιστείς ως απόκληρος και ως εχθρός της ανθρωπότητας. Παράλληλα, ως Θρησκεία έχει δημιουργήσει και το Καθαρτήριό της, μια νέα Ιερά Εξέταση. Οπότε, είναι ανάγκη να εξηγηθώ. Άλλωστε κι εγώ μέσα από ασύγχρονη πληροφορική επαφή σας γράφω.

Όμως υπάρχει και ένας επιπλέον λόγος!!! Ο αντίλογος στην κριτική της εξέλιξης της μετατεχνολογίας, προκειμένου να υπερασπιστεί την «επιστημονική εξέλιξη» επικαλείται τα  παρανοϊκά δημοσιεύματα διάφορων «ψεκασμένων» και συνομωσιολόγων, αποκρυφιστών που όντως μας ταλαιπωρούν εδώ και χρόνια με τα τσιπάκια και την υπόγεια συνωμοσία των …εσωγήινων ή των εξωγήινων και άλλα γραφικά.

Και βέβαια όταν προβάλλεις τους ψεκασμένους συνομωσιολόγους, ώστε να αποφύγεις την ανθρωπιστική και βιοηθική κριτική της επιστήμης χωρίς έλεγχο, παίζεις το παιχνίδι των συνομωσιολόγων, οι οποίοι κάνουν ακριβώς το ίδιο. Αδυνατίζουν, δηλαδή, την κριτική σκέψη, την ανθρώπινη βούληση, το ανθρώπινο νόημα της ύπαρξης, τη δημοκρατία και τη συμμετοχή της κοινωνίας στην όποια εξέλιξη και πρόοδο, αφού «ελεγχόμαστε»… από υπέρτερες και αόρατες δυνάμεις, που ακυρώνουν τον ίδιο τον άνθρωπο και έτσι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Μάλιστα, το αστείο είναι πως πολλοί «θρησκευόμενοι της Τεχνικής», που θυμούνται τους ψεκασμένους σε κάθε σκεπτικισμό και κριτική για την κατεύθυνση της πληροφορικής «επανάστασης» (γιατί άραγε ξεχνούν τον Αϊνστάιν  και το Χόκινγκ, για τις ρητές προειδοποιήσεις και συμβουλές τους;), θαύμαζαν τον Μίστερ Σπόκ, τον… Ρόμποκοπ, τον Mad Max, τους συνάρπαζε ο …Terminator και το Alien, δάκρυσαν (!!!) με τον Ε.Τ. τον Εξωγήινο και τον  Γουόλ-Υ (Wall-E), ως υποκατάστατα των Ρόκυ και Ράμπο, που μόλις είχαν θαυμάσει προηγουμένως, σε απαράμιλλες…καλλιτεχνικές ερμηνείες.

Αύριο, ίσως και να είναι οι χρήσιμοι υποστηρικτές του Υπουργείου για τη γενίκευση των καμερών ασφαλείας, ή  της βιντεοσκόπησης της διδασκαλίας – άλλωστε έτσι θα μπορούν και να «αξιολογούν τους …χαραμοφάηδες καθηγητές» στην τάξη. Και έτσι να μην επικαλούνται τα κινητά των παιδιών τους που βιντεοσκοπούσαν εκπαιδευτικούς για να το πάνε στο μπαμπά και τη μαμά ότι ο καθηγητής δεν είναι καλός, όπως έχει συμβεί  σε πολλά σχολεία. Αρκετά! Ορισμένα πράγματα, απλά δεν μπορεί να επιτρέπονται και να παραβιάζονται. Και μια μιλάμε και για τεχνοταινιόφιλους, θα τους πρότεινα κάποιες «βαριές», «στενάχωρες» ταινίες που μάλλον αποφεύγουν να δουν για να μη χαλάσει η χαζοχαρούμενη παρατεταμένη ψηφιακή καραντίνα τους : 1. Metropolis (1927), 2.Blade Runner (1982), 3. Stalker (1979), 4. Frankenstein (1931), 5. Brazil (1985), 6. Seconds (1966), 7.The Truman Show (1998), Matrix (1999), κλπ, κλπ…!

Πάμε παρακάτω, τώρα. Στις μέρες μας, τονίζοντας την πανανθρώπινη ανάγκη, ο άνθρωπος να παραμείνει άνθρωπος όχι μόνο στην συναισθηματική ανθρωπιά του, αλλά και στην υλική-σωματική του υπόσταση, είναι σημαντικό να συνεχίσουμε την ανθρώπινη αξιοποίηση της επιστήμης. Και όχι να δικαιολογούμε εκείνη την τάση της ηλεκτρονικής επιστήμης και πολιτικής που διευκολύνει αποκλειστική μετατροπή της ανθρώπινης σχέσης σε …viral ναρκισσιστικά τηλεπαράθυρα σωματικής απουσίας. Η αιφνίδια αλλαγή που προωθείται στην  σωματικής επαφή δεν αποτελεί απλά ένα διάλειμμα λόγω έκτακτης ανάγκης. Ίσως γι’αυτό πολλοί γονείς, θεωρήσουν υπερβολικά αυτά που γράφω ή άλλοι που νιώθουν όντως προβληματισμένοι και ανήσυχοι να απωθούν τις σκέψεις τους, ελπίζοντας σε μια «χαρούμενη επιστήμη» που απλά θα συνεχίσει να είναι «μόνο ένα εργαλείο για τον άνθρωπο».

Όμως, η κοινωνικότητα των ανθρώπινων σωμάτων, δεν μπορεί να υποκατασταθεί από το ασθενικό χάπι των «συνδέσεων».

*Αντιπρόεδρος Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων 2ου Γυμνασίου Παλλήνης-Ειδικός Γραμματέας Ένωσης Γονέων Δήμου Παλλήνης

ΠΗΓΗ: https://dialogouenosi.wordpress.com/2020/05/08/%ce%b5%ce%be-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%83%cf%84%ce%ac%cf%83%ce%b5%cf%89%cf%82-%ce%b5%ce%ba%cf%80%ce%b1%ce%af%ce%b4%ce%b5%cf%85%cf%83%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b1%ce%bd%ce%ad%cf%80%ce%b1%cf%86%ce%b5-3/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ανέπαφες ανθρώπινες «σχέσεις» – 2ο μέρος

του Δημήτρη Γιαννάτου * 

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ανέπαφες ανθρώπινες «σχέσεις» – 1o μέρος

«εγώ μαμά, μαθαίνω μόνο από τη δασκάλα μου» !

Η παραπάνω φράση, που μου την εκμυστηρεύτηκε φίλη μου ψυχολόγος, ήταν η αντίδραση της μικρής, όταν η μαμά της την πίεζε να ανταποκριθεί στα διαδικτυακά της μαθήματα. Το άρθρο θα μπορούσε απλά να τελείωνε εδώ, αφήνοντάς μας να προβληματιστούμε με τη σοφή κουβέντα του παιδιού.

Θα συνεχίσω, όμως, επειδή ήδη πολλοί από εσάς θα απορούν και θα παρερμηνεύουν τις προθέσεις μου. «Να σταματήσουμε την τεχνολογία, δηλαδή»; Αστεία ερώτηση και απορία και εντελώς διχαστική αφετηρία για την κατανόηση της αλλαγής πολιτισμικού παραδείγματος που βιώνουμε. Η τεχνολογία θα υπάρχει πάντα εκεί έξω, ως μια ανθρώπινη ανακάλυψη. Η σύνθεση και εντέλει η ουσία της όμως, εξαρτάται από την ίδια την φύση και την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου και όχι από την κοινωνική και γονιδιακή αλλοίωσή του. Κι εδώ είναι η κρίσιμη καμπή της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτήν που ο φιλόσοφος Κώστας Παπαϊωάννου, είχε ήδη από την δεκαετία του ΄60, επισημάνει:  «Αν ο 19ος αιώνας είδε τη γέννηση μιας «ψυχολογίας χωρίς ψυχή» […] εμείς θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τη σημερινή εποχή σαν εποχή της ανθρωπολογίας «χωρίς άνθρωπο».

Αλλά και ο γνήσιος ανθρωπιστής Άλμπέρ Καμύ, που τον θυμηθήκαμε πολύ λόγω του έργου του, « Η πανούκλα», μας έμαθε επίσης, ότι χρειάζεται να παλεύουμε ενάντια στην «αποσύνθεση» των κοινωνιών. Και βέβαια, εννοούσε των κοινωνιών των ανθρώπων, που αγαπιούνται και αγγίζονται και όχι των εικονοκοινωνιών, όπου multiscreen άνθρωποι θα ανταλλάσουν «ανέγγιχτες» λέξεις και φράσεις και live twitter, βέβαιοι ότι ζουν την πρόοδο του «ανθρώπινου» πνεύματος.

Αν συμφωνήσουμε, ότι αποσύνθεση των κοινωνιών είναι και η λουστραρισμένη εικόνα των «μελετών» της Silicon Valley και των … τεχνοθρησκόληπτων «ιερέων» της. Αν αμφισβητήσουμε τον συναινετικό εκφασισμό μιας «προόδου» που λειτουργεί ως τεχνο-θεός, για να γαληνέψει την φυσιολογική υπαρξιακή αγωνία, ποντάροντας στην «αθανασία» του ανθρώπου μέσω ενός «απανθρωπισμού», ε, τότε θα αρχίσουμε να συνεννοούμαστε. Και να αποδεχτούμε, ότι καμιά τεχνολογική πρόοδος δεν μπορεί να διευκολύνει τη ζωή και την επικοινωνία, αν χτιστεί πάνω στην κατεδάφιση του γήινου πολιτισμού. Όταν ποντάρει στην ψηφιακή εκδορά της σωματικής επαφής, στην αποσύνθεση της γλώσσας του ανθρώπινου πνεύματος και του ατελούς, μα γι αυτό τόσο πλούσιου για Έρωτα προς τη ζωή, ανθρώπου.

Το «μέσον είναι το μήνυμα»

Μα που είναι το πρόβλημα; θα πείτε πολλοί; Η τηλεκπαίδευση είναι απλά ένα εργαλείο. Αμ, δε; Ήδη, από τη δεκαετία του ΄70, ο φιλόσοφος Μάρσαλ Μακ Λούαν, μας είπε ότι στην εποχή της μαζικής ενημέρωσης: «το μέσο είναι το μήνυμα». Σα να λέμε, ότι όταν ένας άνθρωπος συνδέεται με εξ αποστάσεως επικοινωνία, εκείνη τη στιγμή το περιεχόμενο της επικοινωνίας, δεν είναι οι λέξεις και τα λόγια, αλλά το ίδιο το γεγονός της σύνδεσης. Το περιεχόμενο του διαλόγου, έρχεται σε δεύτερο πλάνο. Κάτι εντελώς διαφορετικό δηλαδή, από το σφυρί, το αμόνι, το τιμόνι, ή την κινηματογραφική κάμερα, το ραδιόφωνο ή ακόμα και την τηλεόραση. Το «μέσον-εργαλείο» δηλαδή, επικρατεί έναντι των λόγων και της συνομιλίας.

Ο Μακ Λούαν, όπως και πολλοί σύγχρονοι απολογητές της τεχνολογίας ως το νέο Μεσσία, έχουν βαπτιστεί στο «ιερό ποτάμι» του τεχνολογικού ντετερμινισμού. Στην θεωρία δηλαδή, που ερμηνεύει τα κοινωνικά γεγονότα και την αιτία τους ή την εξέλιξη τους αποκλειστικά στην τεχνολογία και τη διαφήμιση. Και βέβαια, όπως όλοι οι απόλυτοι ντετερμινισμοί( απόλυτη αιτιοκρατία: η απομόνωση ενός μοναδικού αιτίου για την εξήγηση όλων των κοινωνικών φαινομένων), ενέχουν το σπέρμα του ολοκληρωτισμού και του αυταρχισμού.

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ανέπαφες ανθρώπινες «σχέσεις» – 1o μέρος

"Όταν η ψηφιακή απόσταση είναι γλώσσα, που δημιουργεί πολιτισμό χωρίς τον άνθρωπο"

 του Δημήτρη Γιαννάτου * 

Ζούμε μια πρωτόγνωρη πραγματικότητα με την πανδημία του κορωναϊού. Σε μια στιγμή, μοιάζει να ανατρέπονται οι ψευδοβεβαιότητες που είχαμε όλη την προηγούμενη μακρά περίοδο. Αυτή η ιδιότυπη κατάσταση «ελεύθερης πολιορκίας» που ζούμε στα σπίτια μας, πλημμυρίζει κάθε τομέα της ζωής που ξέραμε μέχρι τώρα. Την εργασία, τις συναλλαγές, τις κοινωνικές σχέσεις, την επαφή με τη φύση, την εκπαίδευση, την άθληση, κ.α!

Ως γονείς, το απαραίτητο κλείσιμο των σχολείων, μας απασχολεί ιδιαίτερα. Η διακοπή της μάθησης και η έγνοια μας, «να μην μείνουν πίσω τα παιδιά», είναι μια φυσιολογική αντίδραση. Ανέδειξε όμως, ταυτόχρονα και ένα ανθρωπολογικό ζήτημα, το οποίο θα συζητείται όταν ανοίξουν, με το καλό, τα σχολεία και πιθανά θα γιγαντωθεί τα προσεχή χρόνια. Το ζήτημα της ασύγχρονης/σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, της τηλεκπαίδευσης, κ.α, δεν είναι απλά μια αντανακλαστική αντίδραση του εκπαιδευτικού συστήματος, για να προσφέρει πρώτες βοήθειες στην πληγωμένη μαθητική κοινότητα. Διαμορφώνει, συνειδητά ή ασυνείδητα, ένα τοπίο ψηφιακών στρατηγικών μετα-εκπαίδευσης, σε έναν κόσμο που δεν θα είναι πια ο ίδιος, μετά την «κοινωνική απομόνωση» που επέφερε η πανδημία του κορωναϊού. Έτσι η ζοφερή προοπτική δεν είναι η πρόσκαιρη (ελπίζω) διακοπή της μέθεξης της σχέσης εκπαιδευτικών – μαθητών, αλλά η σταδιακή αλλοίωση και μάλιστα με τις ευλογίες ενός μηχανικού θαύματος από-ανθρωποποίησης, για το «καλό μας». Το πρόβλημα και ο προβληματισμός, είναι βαθύτερα. Ας το δείξω με ένα προσωπικό μου παράδειγμα:

Μέσα δεκαετίας του ΄80, στη συνοικία του αθηναϊκού κέντρου, στην οποία μεγάλωνα! Συζητώντας με φίλους! Η αναζήτηση, οι  βεβαιότητες ή η αμφισβήτηση, οι αξίες και ο προβληματισμός ήταν σχεδόν καθημερινά στις κουβέντες μας. Λόγω λήξης της σχολικής περιόδου, το θέμα μπήκε δυναμικά και με διχαστικά, όπως όλα τα θέματα τότε! «Πότε θα βγει ένα ρομπότ ή ένας υπολογιστής που θα μας βαθμολογεί, χωρίς να κάνει λάθη, αντικειμενικά, ρε γ@@ω το;» έλεγαν οι μεν! «Δεν κατάλαβα; εγώ προτιμώ να με βαθμολογεί ένας άνθρωπος κι ας κάνει λάθη!», είπαμε εμείς οι ..δε!