«Κουρσάροι»- το ελληνοκεντρικό διήγημα του Ένγκελς για το 1821

του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου από το Κοινωνικό Οδόφραγμα

Τον 17χρονο Ένγκελς είχε συνεπάρει ο ηρωικός αγώνας του υπόδουλου ελληνικού Έθνους, τον οποίο αποτύπωσε το 1837, στο διήγημά του: «Οι κουρσάροι (A tale pirate)». Τόσο γλαφυρά μάλιστα, που θα έσπερνε μένος και ντροπή στους σημερινούς Έλληνες αριστερούς ιστορικούς, που θέλουν να αποδομήσουν το ΄21. Ήταν το ίδιο έτος, όταν σε γιορτή του Γυμνασίου, απάγγειλε στα ελληνικά το ποίημα που είχε γράψει ο ίδιος και αναφερόταν στη μονομαχία του Ετεοκλή με τον αδερφό του, Πολυνίκη. Ενώ σε γυμνασιακό του τετράδιο η εργασία του έχει τίτλο: «Από τη δημιουργία του κόσμου ως την έναρξη του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.X.)», γοητευμένος πάντα από την αθηναϊκή δημοκρατία του 5ου π.Χ αι και τον «Επιτάφιο» του Περικλή». (σ.σ. τον οποίο οι ιδεολογικοί του απόγονοι θέλουν να εκτοπίσουν από την παιδεία των παιδιών μας).

Άλλωστε, η αγάπη του Ένγκελς για την αρχαία ελληνική ιστορία είναι δεδομένη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του μαρξισμού. Ο μικρός Ένγκελς μεγάλωσε με την ελληνική μυθολογία και τη μελέτη των αρχαίων κλασσικών που διάβαζε στην αρχαιοελληνική γλώσσα.

Το διήγημα

«Οι κουρσάροι», εμπεριέχουν απαγορευμένες λέξεις και νοήματα για τη σημερινή κλίκα που στρογγυλεύει την ιστορία και τη μνήμη. Η ελληνική συνέχεια με την αναφορά αρχαιοελληνικών και χριστιανικών ονομάτων – και με τον αρχηγό που λέγεται Λεωνίδας – όσο και η ταύτιση θρησκείας και εθνικοτήτων είναι εμφατικά παρόντα. Ο Έλληνας είναι ταυτόχρονα ο χριστιανός και ο μουσουλμάνος είναι Τούρκος. Η μοχθηρία των βάρβαρων Τούρκων και των αρναούτηδων αντικρίζει το πάθος και τη γενναιότητα των Ελλήνων. Πάρτε ένα ενδεικτικό δείγμα:

«Το καράβι ετοιμαζόταν να σαλπάρει από την Κούλουρη, τη Σαλαμίνα της αρχαιότητας, τόπος που εκτυλίχθηκε η Αθηναϊκή Ανδρεία. Ένα ελληνικό εμπορικό καράβι, με πολυάριθμο πλήρωμα που είχε φέρει στην Αθήνα μαστίχα, αραβική κόμμι και άλλα…} (…)

Μπισκότα Παπαδοπούλου και Παντέν

H συλλογική ιδιοπροσωπία και ο ατομικισμός

του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου από την Ρήξη (φ. 175) που κυκλοφορεί στα περίπτερα

Πρόσφατα, δυο τηλεοπτικές διαφημίσεις δημιούργησαν πολλά σχόλια και συναισθήματα. Από τη μια η πολυεθνική Παντέν με «τα μαλλιά που δεν έχουν φύλο» και από την άλλη η ελληνική εταιρεία Μπισκότων Παπαδοπούλου, με 100 χρόνια ιστορία μυρωδιάς και γεύσης, που έχει μνήμη. Από τη μία το προσωρινό και εφήμερο μήκος και στυλ των μαλλιών του κάθε ατόμου και από την άλλη η αξία ενός κλασικού πολιτισμού γεύσης και ιστορίας.
Δύο κόσμοι; Σίγουρα δύο διαφορετικές αντιλήψεις και νοοτροπίες βίου. Από τη μια η φαντασμαγορική λογική του τηλεοπτικού πλατό και της σόουμπιζ με πολλά λόγια και μεταμοντέρνα κλισέ και, από την άλλη, η κινηματογραφική, δωρική αποτύπωση μιας ολόκληρης ζωής με ελάχιστες λέξεις. Η μνήμη δεν θέλει πολλά λόγια, είναι η ίδια λόγια.
Στη μέση, οι άνθρωποι και το τραύμα. Ατομικό τραύμα, με απόγνωση και κακοποίηση, σε ανθρώπους που στερήθηκαν την αποδοχή για τη σεξουαλικότητά τους. Αλλά και τραύμα προσωπικό της προσφυγιάς και του ξεριζωμού, που συναντά το μεγάλο συλλογικό τραύμα ενός μακραίωνου ελληνισμού που …«γεννήθηκε το 1922».
Η δυσφορία που βιώνει ο άνθρωπος για το ότι οργανολογικοί ή βιολογικοί παράγοντες προσδιόρισαν με τέτοιο τρόπο το φύλο του, ώστε να αναζητά τη λύτρωση για να νιώσει ενότητα και ψυχική ασφάλεια, είναι απόλυτα σεβαστές. Η ενσυναίσθηση και η ανθρωπιά μας είναι ο μόνος δρόμος. Η αποδοχή, η φιλία, η ψυχοθεραπεία, η δημοκρατία είναι δρόμοι που οδηγούν στη συμφιλίωση με τον εαυτό και στη συμμετοχή με οργανικό τρόπο στην ευρύτερη κοινότητα. Άραγε αυτό κάνει η επένδυση της εταιρείας καλλυντικών στη διαφορετικότητα; Από αυτή την άποψη θεωρώ ότι εκμεταλλεύεται αδρά τους ανθρώπους και την ανάγκη τους να βγουν στο φως.

Η σημειολογία

Έριχ Φρόμ και μελλοντική τεχνολογία…

Ο Έριχ Φρόμ, ήταν ένας εμπνευσμένος και πολυπράγμων άνθρωπος του περασμένου αιώνα (23 Μαρτίου 1900 – 18 Μαρτίου 1980). Ψυχολόγος-ψυχαναλυτής, κοινωνιολόγος και φιλόσοφος. Οι περισσότεροι τον γνωρίσαμε από το βιβλίο του «Η υγιής κοινωνία» το οποίο αποτέλεσε μια συναρπαστική περιήγηση στην μεταπολεμική κοινωνία του ψυχρού πολέμου, θίγοντας όμως και αναδυόμενα θέματα που σχετίζονταν με τη φύση και την ψυχολογία του ανθρώπου, την Δημοκρατία με τη μορφή της συνέλευσης του Δήμου, την μαζικοποίηση της ζωής, την στρεβλή εξέλιξη του ρομποτισμού, κ.α.

Στην ουσία, ο Φρόμ πιστός στον ανθρωπισμό, που τόσο βάναυσα σάπισε την περίοδο του μεγάλου πολέμου, θεωρεί στην ουσία ότι ο άνθρωπος για να είναι άνθρωπος χρειάζεται να …παραμείνει άνθρωπος. Αναπόφευκτα, η ματιά του στρέφεται στην τεχνολογική μετεξέλιξη της παραγωγής η οποία θεαματικά και τραγικά «εκμοντερνίστηκε» και εμπλουτίστηκε την περίοδο του Β’Παγκοσμίου πολέμου και όδευε προς τον «ρομποτισμό» όπως τον αναφέρει, ως στοιχείο ασύμβατο με την έστω και γεμάτη αντιφάσεις, φύση του ανθρώπου.

Πολλά λόγια του βιβλίου, δημοσιευμένο το 1956 (!!!), μοιάζουν προφητικά για το σημερινό καθεστώς που διαμορφώνεται. Μα δεν είναι προφητεία η καλή γνώση της ανθρώπινης ψυχής και της κάθε κοινωνικής περιόδου στην οποία καλείται να επιβιώνει. Γι αυτό και σου επιτρέπει να «προβλέπεις» το μέλλον που πολλές φορές αρνείσαι να φανταστείς ή στο «κρύβει» η κάθε κυρίαρχη εξουσιαστική «αυθεντία».

«Αυτόματα που θα ακολουθούν χωρίς βία, που θα οδηγούνται χωρίς ηγέτες, που θα κατασκευάζουν μηχανές που θα ενεργούν σαν άνθρωποι και θα κάνουν ανθρώπους που θα ενεργούν σα μηχανές. Ανθρώπους που η λογική τους θα γίνεται χειρότερη, ενώ η διάνοιά τους θα βελτιώνεται, δημιουργώντας έτσι την επικίνδυνη κατάσταση εφοδιασμού του ανθρώπου με το μέγιστο της υλικής δύναμης χωρίς τη σύνεση της χρησιμοποίησής της.

Από μια κοινωνία με εξαρτήσεις στην κοινωνία της συνολικής εξάρτησης;

Όψεις της ψηφιακής επιτάχυνσης

Του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου

Πάει καιρός, από τότε που ο μακαρίτης Τίμοθυ Λήρυ (ψυχολόγος και παιδί της αμερικάνικης αμφισβήτησης), είχε βρήκε την ψυχεδελική ηρεμία του στις τεχνολογίες του κυβερνοχώρου. Ως «τόπου» διαφυγής απ΄ την πραγματικότητα, όπου μπορούμε να μεταμορφωνόμαστε, χωρίς LSD και βλαπτικά τριπάκια. Ο Λήρυ συνέδεσε το ψυχεδελικό κίνημα «διεύρυνσης» του εαυτού με την εκρηκτική εξάπλωση του προσωπικού υπολογιστή, στο κίνημα που ονομάστηκε «κυβερνοδελική» (κυβερνητική και ψυχεδέλεια).

Η προσπάθεια των νέων του ΄60, να βιώσουν βαθύτερες ψυχικές διεργασίες με τη χρήση ψυχοδηλωτικών ουσιών, έφτασε στο όριό της είτε μέσα από την εξάρτηση ή την παράνοια, είτε μέσα από την καταναλωτική ενσωμάτωση. Ο σπόρος όμως που έψαχνε τα όρια του ανθρώπινου υποσυνείδητου ήταν ισχυρός και μετουσιώθηκε στην ψηφιακή κουλτούρα του προσωπικού υπολογιστή, ως δικαίωση της – εντέλει ατομικιστικής και ναρκισσιστικής – χίππικης αντικουλτούρας με τη λογική μάλιστα ότι «το όριο είναι ότι δεν υπάρχει όριο».Άλλωστε οι περισσότεροι γκουρού της βιομηχανίας λογισμικού, είχαν λίγο-πολύ, βαπτιστεί στα ιερά νερά του κινήματος, προτού γίνουν γιάππυς και πριν ο Λήρυ ασχοληθεί με τη παραγωγή υπολογιστών αναγγέλλοντας ότι «το PC είναι το LSD της δεκαετίας του ’90», δημιουργώντας λιγότερο θόρυβο από τότε που συνελήφθη επειδή κάπνισε μαριχουάνα δημόσια, σε συνέντευξη τύπου. Ο Τζόμπς μελέτησε τον βουδισμό στην Ινδία, ενώ ο Γκέητς είχε ψυχεδελικές συνήθειες στο Χάρβαρντ. Η μεταφυσική μπερδεύτηκε με την τεχνολογία, διευκολύνοντας την βιοψηφιακή συγχώνευση και τη δημιουργία ενός νέου (ψευδο)συνειδησιακού κινήματος.

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ανέπαφες ανθρώπινες «σχέσεις» – 5ο μέρος

 Ο Τεχνικός μηδενισμός, χωρίς ανθρώπινο ήθος και ελευθερία

 του Δημήτρη Γιαννάτου *

Πώς φτάσαμε να θεωρούμε «πρόοδο» την αποδέσμευση του ανθρώπου από την ίδια την υλική του παρουσία; Πως ο απόλυτος ατομικισμός και η τεχνολογική σχετικότητα των πάντων έφτασε να θεωρείται η μοναδική ( η δικτατορικά μοναδική) Αλήθεια; Η τεχνολογία και η επιστήμη δεν είναι η Αλήθεια, είναι μια μέθοδος μόνο. Μας βοηθά εν μέρει να φτάσουμε στην όποια αλήθεια. Η αλλοίωση όμως της τεχνολογίας σε «τεχνοφασισμό» ενυπάρχει στην ίδια τη σύνθεση της νέας τεχνολογίας. Όμως η πληροφορική-ψηφιακή υπεράσπιση των πάντων, παίρνει τη θέση «απόλυτης αλήθειας» που αν την κριτικάρεις, κινδυνεύεις να στιγματιστείς ως απόκληρος και ως εχθρός της ανθρωπότητας.

Πάμε παρακάτω, τώρα. Στις μέρες μας, τονίζοντας την πανανθρώπινη ανάγκη, ο άνθρωπος να παραμείνει άνθρωπος όχι μόνο στην συναισθηματική ανθρωπιά του, αλλά και στην υλική-σωματική του υπόσταση, είναι σημαντικό να συνεχίσουμε την ανθρώπινη αξιοποίηση της επιστήμης. Και όχι να δικαιολογούμε εκείνη την τάση της ηλεκτρονικής επιστήμης και πολιτικής που διευκολύνει αποκλειστική μετατροπή της ανθρώπινης σχέσης σε …viral ναρκισσιστικά τηλεπαράθυρα σωματικής απουσίας. Η αιφνίδια αλλαγή που προωθείται στην  σωματικής επαφή δεν αποτελεί απλά ένα διάλειμμα λόγω έκτακτης ανάγκης. Ίσως γι’αυτό πολλοί γονείς, θεωρήσουν υπερβολικά αυτά που γράφω ή άλλοι που νιώθουν όντως προβληματισμένοι και ανήσυχοι να απωθούν τις σκέψεις τους, ελπίζοντας σε μια «χαρούμενη επιστήμη» που απλά θα συνεχίσει να είναι «μόνο ένα εργαλείο για τον άνθρωπο».

Όμως, η κοινωνικότητα των ανθρώπινων σωμάτων, δεν μπορεί να υποκατασταθεί από το ασθενικό χάπι των «συνδέσεων». Όμως πως εξελίχθηκε η ιστορία του ανθρώπου μέχρι τις μέρες μας, όπου οδηγούμαστε σε μια αλλοτρίωση, όταν η εικονική κοινωνικότητα θα θεωρείται «ελευθερία»; Ας δούμε σύντομα την συμβολική και ουσιαστική εξέλιξη του κόσμου, όπως την περιγράφει η Φιλοσοφία και οι Κοινωνικές επιστήμες.

Η εξέλιξη των πολιτισμικών συστημάτων