ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ TITITTYAIMENT! Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΜΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΠΡΟΦΗΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ tittytainment!

Τασιόπουλος Γιώργος

Όπως, προφητικά έγραψε ο Ζαν Κλοντ Μισεά στο βιβλίο του "Η εκπαίδευση της αμάθειας"*.

Με αυτό τον νεολογισμό βαλίτσα επρόκειτο απλούστατα να ορισθεί ένα "κοκτέιλ αποβλακωτικής διασκέδασης και επαρκούς διατροφής που θα επέτρεπαν να διατηρηθεί σε καλή διάθεση ο αποστερημένος πληθυσμός του πλανήτη".
Αυτή η κινητική και περιφρονητική ανάλυση έχει, καταφανώς, το πλεονέκτημα να ορίζει με όλη την επιθυμητή σαφήνεια τους όρους της εργολαβίας που οι παγκόσμιες ελίτ αναθέτουν στο σχολείο του 21ου αιώνα.
Tits (γυναικεία στήθη, στην αμερικανική αργκό) καὶ entertainment (διασκέδαση, με την πιο χυδαία έννοια της λέξης).
Τὸν όρο ανέφερε, ο γνωστός πολιτικός επιστήμονας Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκυ, σε συνάντηση των κορυφαίων εγκεφάλων της Νέας Εποχής για να υποδείξει τον τρόπο με τον οποίο θα επιβάλλουν την μαζική αποβλάκωση στην τρίτη τάξη των αχρήστων νεόφτωχων για να καταστούν ακίνδυνοι, ώστε μην επαναστατήσουν.
Η κλειστή διεθνής συνάντηση έλαβε χώρα το 1995 στο Σὰν Φρανσίσκο όπου συζητήθηκε η υπόθεση διαχείρισης του υπόλοιπου 80% του πλανήτη, ώστε να μείνει ήσυχο και παθητικό, όταν σύμφωνα με τα δεδομένα μόνο τὸ 20% του ενεργού πληθυσμού στὸν πλανήτη είναι αρκετό για να παράγει όλα τα αγαθά που χρειάζεται η ανθρωπότητα.

* Σε μετάφραση του Άγγελου Ελεφάντη, σσ. 34-44, εκδ Βιβλιόραμα

Γιορτή σε νηπιαγωγείο με τραγούδια του Τρανού

Η επικεφαλίδα δανεισμένη από τίτλο αθηναϊκής εφημερίδας ή "Κι όμως, διδάσκουν τα παιδιά μας πρέζα και έγκλημα…" σε ανάρτηση γνωστού δημοφιλούς ιστοτόπου για Το σουξέ του Trannos «Της αρέσει να ‘μαι αλήτης και εγώ να είμαι Madame» είναι κυριολεκτικά το hit των ημερών, σε τέτοιο βαθμό ώστε να παιχτεί ακόμα και σε… γιορτή Νηπιαγωγείου!!!

Ποιος είναι ο Τρανός ίσως να μη γνωρίζουν οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς που τα νήπια ή τα μεγαλύτερα ηλικιακά παιδιά τους στο άκουσμα των "ασμάτων" του πάλλονται κυριολεκτικά!

Οι στίχοι του τραγουδιού που είναι σουξέ, κορυφαίο στις προτιμήσεις και ακούστηκε στα προαύλια των σχολείων στις αποχαιρετιστήριες γιορτές λόγω θέρους είναι αποκαλυπτικοί για την κατάντια σχολείου και οικογενειών:

Τα διαμάντια στο κορμί της
είναι όλα τα λεφτά
Της αρέσει να ‘μαι αλήτης
και εγώ να ‘μαι Madame
Έχω κόλλημα μαζί της
δεν υπάρχει πουθενά
Της αρέσει να ‘μαι αλήτης
και εγώ να ‘μαι Madame...

To βιβλίο του Ζαν Κλοντ Μισεά "Η εκπαίδευση της αμάθειας", αν και γραμμένο το 1999, προφητικό, δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα:

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΜΑΘΕΙΑΣ

ΖΑΝ ΚΛΩΝΤ ΜΙΣΕΑ

Μετάφραση: Άγγελος Ελεφαντης, εκδ. Βιβλιόραμα

Απόσπασμα από κεφ. VII σελ. 35-44

 

Το Σεπτέμβριο του 1995 – «πεντακόσιοι πολιτικοί, οικονομικοί ηγέτες και επιστήμονες πρώτης κλάσεως», που στα δικά τους τα μάτια φαντάζουν η ελίτ του κόσμου, συγκεντρώθηκαν στο ξενοδοχείο Fair-mon του Σαν Φρασίσκο για να εκθέσουν τις απόψεις τους για τα πεπρωμένα του νέου πολιτισμού. Δεδομένου του αντικειμένου του, στο φόρουμ αυτό πρυτάνευε η αρχή της πιο αυστηρής αποτελεσματικότητας:

«Αυστηροί κανόνες υποχρεώνουν όλους τους συμμετέχοντες να ξεχάσουν τη ρητορική. Οι εισηγητές διαθέτουν μόλις πέντε λεπτά για να εισηγηθούν κάποιο θέμα. Εξάλλου στη διάρκεια των συζητήσεων καμία παρέμβαση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο λεπτά».

Από τη στιγμή που καθορίστηκαν αυτές οι αρχές εργασίας, η σύσκεψη αναγνώρισε - σαν κάτι το απολύτως προφανές που δεν άξιζε τον κόπο να ζητηθεί - ότι τον ερχόμενο αιώνα εισαγωγικά τα «δύο δέκατα του ενεργού πληθυσμού θα ήταν αρκετά για να διατηρηθεί η δραστηριότητα της παγκόσμιας οικονομίας».  Με τόσο ξεκάθαρες βάσεις το κύριο πολιτικό πρόβλημα, που το καπιταλιστικό σύστημα είναι υποχρεωμένο να αντιμετωπίσει τις επόμενες δεκαετίες, μπορεί να διατυπωθεί με κάθε αυστηρότητα: Πώς θα είναι δυνατό, για την ελίτ του κόσμου, να διατηρηθεί η διακυβερνησιμότητά της κατά τα 80% υπεράριθμης ανθρωπότητας, της οποίας το ανώφελο έχει ήδη προγραμματίσει η φιλελεύθερη λογική;

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΤΖΟΝ ΡΑΣΚΙΝ - ¨Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΓΟΤΘΙΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ"

"Τους ανθρώπους μπορεί να τους χτυπήσεις, να τους αλυσοδέσεις, να τους βασανίσεις, να τους ζεύσεις σαν τα βόδια, να τους ξεπαστρέψεις σαν τις μύγες, κι αυτοί να παραμείνουν - υπό την καλύτερη έννοια μάλιστα - ελεύθεροι.

 Καταπνίγοντας όμως το πνεύμα τους, καταστρέφοντας τα βλαστάρια της ανθρώπινης νοημοσύνης τους για να τα τεμαχίσεις σε κλαδιά που σαπίζουν, μετατρέποντας σε ιμάντες μηχανής τη σάρκα και το δέρμα τους, τα οποία, όταν τ' αποτελειώσουν τα σκουλήκια, είναι προορισμένα να συναντήσουν τον ίδιο τον Θεό- τότε, πράγματι, γίνεσαι αφέντης δούλων.

 Ίσως, λοιπόν, η σημερινή Αγγλία, της οποίας οι κάτοικοι τροφοδοτούν σαν καύσιμο τον καπνό του εργοστασίου, με τη δύναμη και τον μόχθο τους να χαραμίζονται καθημερινά για την επίτευξη ενός περίτεχνου κι απόλυτα ακριβούς αποτελέσματος, να είναι λιγότερο ελεύθερη απ' ο,τι στο παρελθόν - παρόλο που και οι πιο ήπιες διαταγές των φεουδαρχών κόστιζαν τότε ανθρώπινες ζωές, και το αίμα του οργισμένου αγρότη χυνόταν στα αυλάκια των χωραφιών" (σσ.35-36)

Ευχαριστώ το Δημήτρη Μπαλτά

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΡΤΟΥ

Εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο «Γόρδιος» το μυθιστόρημα του Δημήτρη Μάρτου «Τα παιδιά της Πλάκας».

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ

Το έργο αναφέρεται σ’ ένα πραγματικό γεγονός, που επαναπροσδιόρισε το νόημα της λέξης «Πλάκα»· από τοπωνύμιο την κατίσχυσε σε προσδιορισμό συμπεριφοράς. Το ζήτημα αφορά μια παρέα νεαρών φοιτητών, η οποία, σε κάποιο σημείο της συνοικίας Πλάκας της Αθήνας, κατά πάσα πιθανότητα σ’ ένα καφενείο, διακήρυττε ότι είχε το σθένος ν’ αντισταθεί στους Άγγλους, σε ενδεχόμενη απόπειρα τους να καταλάβουν την Αθήνα, κατά τον αποκλεισμό του 1850 (Παρκερικά). Όταν, όμως, φημολογήθηκε ότι οι Άγγλοι ανέβαιναν στην Αθήνα οι νεαροί δείλιασαν και διαλύθηκαν. Η φράση ‘’Παιδιά της Πλάκας’’ σηματοδότησε από τότε το λεονταρισμό, την ανημποριά και τη λιγοψυχία. Σταδιακά επεκτάθηκε σε ό,τι ήθελε να στιγματίσει σαν αναξιόπιστο και γελοίο. «Πλάκα κάνεις», δηλαδή, αστειεύεσαι, λες πράγματα που δεν μπορείς να κάνεις, «αυτός είναι της πλάκας», «σπάω πλάκα» κλπ.

Στο έργο, πρόσωπα και γεγονότα είναι φανταστικά, συναρθρώνονται, όμως, με αληθινά. Πολλές φορές, αληθινά περιστατικά, αν και συνέβησαν σε απόσταση χρονική το ένα από το άλλο και σε διαφορετικά μέρη, συνθέτονται σε μια συμπυκνωμένη χρονική στιγμή, μυθιστορηματικά, περισσότερο για να αποδώσουν την ιστορική ατμόσφαιρα που μεταμόρφωσε τον κοινωνικογεωγραφικό προσδιορισμό ‘’παιδιά της Πλάκας’’ σε προσδιορισμό συμπεριφοράς.

Ο μύθος, παρακολουθεί έναν μπαρουτοκαπνισμένο καπετάνιο του 1821, που ένα πρωινό του Απρίλη, θ’ ανηφορήσει με τη δεκαεξάχρονη εγγόνα του προς την πλακιώτικη πλατεία. Εκεί, στο καφενείο ‘’Ο γενναίος Έλλην’’, σύχναζαν παρέες φοιτητών, που δημιουργούσαν πηγαδάκια σφοδρής αντιπαράθεσης, ενόψει του αποκλεισμού των ελληνικών λιμανιών από τον αγγλικό στόλο. Αυτές οι παρέες πήραν το προσωνύμιο ‘’παιδιά της Πλάκας’’, εξ αιτίας, κυρίως, μιας παρέας που εντυπωσίαζε με τις απόψεις και τις υποσχέσεις της ν’ αντιμετωπίσει τους Άγγλους στην περίπτωση που αυτοί ανέβαιναν στην Αθήνα.

Τον καπετάν Γιάγκο τον ενδιέφεραν οι αντιπαραθέσεις των νεαρών γιατί προσδοκούσε να βρει απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα που του δημιούργησε η επαναστατική του δράση, ενώ την Ελένη την παρακινούσε ο έρωτάς της για έναν πρωταγωνιστή εκείνων των αντιπαραθέσεων. Αφού έκαναν τα πρωινιάτικά τους πήραν το δρόμο για την Πλάκα.

Αρχικά έγιναν μάρτυρες ενός περιστατικού (αναφέρεται σε αληθινό γεγονός) ανάμεσα σ’ έναν περιφερόμενο επαγγελματία Γάλλο παλαιστή και έναν Αρναούτη βοσκό της περιοχής, ο οποίος βρέθηκε στην αρένα να παλεύει με τον Γάλλο, μετά από μια σπρωξιά κάποιων νεαρών που ήθελαν να αστειευτούν μαζί του. Ο βοσκός, όμως, ξυλοφόρτωσε τον Γάλλο παλαιστή, δημιουργώντας αισθήματα εθνικής ανάτασης στους παρευρισκομένους και σε λίγο σε όλη την Αθήνα, η οποία τότε μαστιζόταν από τις προσβολές των Άγγλων κατακτητών.

Η γένεση της Ουνίας* και ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Οι θρησκευτικές ρίζες της διαμάχης στην Ουκρανία.

ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

--------------------

Σήμερα είναι καθολικά αποδεκτή η άποψη για τη γένεση της ιδέας της Ουνίας ήδη από το 13ο αιώνα. Κατά τον αείμνηστο ιστορικό αρχιμ. Βασίλειο Στεφανίδη η ιδέα της Ουνίας απαντάται για πρώτη φορά στη Δ' Σύνοδο του Λατερανού (1215). Ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ' , μία δυναμική μεν αλλά και κοσμικού φρονήματος μορφή, είναι πνευματικός πατέρας της Ουνίας (Ελληνόρρυθμης Καθολικής Εκκλησίας) όπως και της Ιεράς Εξέτασης.

Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ' ίδρυσε το 1577 στη Ρώμη το Ελληνικό Κολλέγιο του Αγίου Αθανασίου, Θεολογική Σχολή για την κατάρτιση των στελεχών της Ουνίας (Ελληνόρρυθμων Καθολικών) που θα αναλάμβαναν δραστηριότητα στις ελληνόφωνες περιοχές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και τις ενετοκρατούμενες περιοχές.

Δεν περιορίστηκε όμως στα πνευματικά μέσα η δράση της Ουνίας. Όπου η τοπική κρατική εξουσία ήταν φιλοπαπική χρησιμοποιήθηκε και η ωμή βία για την υποταγή των Ορθοδόξων.

Αυτό συνέβη στην Πολωνία στα τέλη του 16ου αιώνα.

Ο βασιλιάς της Πολωνίας Σιγισμούνδος Γ' (1587-1632) έγινε όργανο των Ιησουιτών Ποσεβίν και Σκάργκα και των Ουνιτών. Παπικός ο ίδιος προέκρινε τη φιλία του Πάπα για την προώθηση των πολιτικών σχέσεών του με την Ευρώπη. Ο Σιγισμούνδος επέβαλε την Ουνία στους ορθόδοξους της Πολωνίας όπως και σε εκείνους της Λιθουανίας και Ουκρανίας με βίαιο τρόπο ύστερα από την Ουνιτική Σύνοδο του Βρεστ-Λίτοβσκ (1596). Κάθε αντίδραση αντιμετωπίστηκε με τη βία από τους Λατίνους και τους Ουνίτες Κληρικούς και σημειώθηκε σωρεία εγκλημάτων. Στην παραπάνω σύνοδο όλοι σχεδόν οι επίσκοποι υπέγραψαν την ένωση και εκατομμύρια Ορθόδοξοι έγιναν αναγκαστικά ουνίτες. Οι εναπομείναντες ορθόδοξοι υπέστησαν πρωτοφανείς διωγμούς. Παράλληλα η Ουνία επεκτάθηκε στη Ρουθηνία (Καρπαθορρωσία) (1646) στη Σλοβακία (1649), στην Τρανσυλβανία (1698/99) και γενικά όπου υπήρχε ορθόδοξο πλήρωμα (Σερβία, Αλβανία, Βουλγαρία, Γεωργία, Οικουμενικό Πατριαρχείο, Ελλάδα). Η πολεμική σύγκρουση Πολωνίας-Ρωσίας τον 17ο αι. έλαβε το χαρακτήρα καθαρά θρησκευτικής αντιπαράθεσης διότι στόχος του Παπισμού-Ουνιτισμού ήταν να χτυπηθεί ο προστάτης των Ορθοδόξων Τσάρος και να εμποδιστεί η επέκταση του Προτεσταντισμού, καθώς, τον 16ο αιώνα είχαμε τη γένεση του Προτεσταντισμού (1517) και ο Παπισμός αναζητεί στήριγμα στην Ανατολή για να εξισορροπηθεί η αμφισβήτησή του στη Δύση.

Μετά το 1948 στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και στα Βαλκάνια το φαινόμενο της Ουνίας περιορίστηκε καθώς οι ελληνορυθμοι καθολικοι υπέστησαν σκληρές διώξεις από τον Στάλιν. Στην Ουκρανία το μεγαλύτερο τμήμα των απαλλοτριωμένων περιουσιών των Ουνιτών παραχωρήθηκε στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Διατηρήθηκαν κρυφά κάποιες επαφές Καθολικών κύκλων με Ουνιτικά στελέχη του εξωτερικού.

Με το τέλος του ψυχρού πολέμου το 1989 ζυμώθηκαν προσπάθειες αναβίωσης της Ουνίας σε χώρες του πρώην ανατολικού συνασπισμού.

Κάποιες φορές μάλιστα, ένα σημαντικό ποσοστό ιερέων από εκείνους που ήταν παρόντες στην Πλατεία Ανεξαρτησίας ( Μαϊντάν ) ευλογώντας του νεκρούς και παρεμβαίνοντας στη διαμαρτυρία ήταν Ουνίτες (Ελληνόρρυθμοι Καθολικοί)οι οποίοι από την πρώτη στιγμή έπαιξαν εμφανή ρόλο στην άσκηση πιέσεων ώστε ο Γιανουκόβιτς να παραιτηθεί από την προεδρία της Ουκρανίας. Επομένως, αυτοί εκπροσώπων (και όχι μόνο από πολιτισμική σκοπιά.) την προέλασή της Δύσης προς ανατολάς, τόσο εξαιτίας της εγγύτητάς τους με τη Ρώμη όσο και για τη σαφή πολιτική υποστήριξή τους στη διαδικασία προσέγγισης της Ουκρανίας με την Ευρώπη.

Να λοιπόν οι λόγοι που η παρουσία του στη χώρα θεωρείται από τις Ορθόδοξες Εκκλησίες ενοχλητική και απειλητική: αφενός λόγοι πολιτισμικοί -οι Ορθόδοξοι αισθάνονται συνδεδεμένοι με πιο ανατολικές και πιο αγνές αξίες από ό,τι εκείνες της Δύσης, οι οποίες θεωρούνται παρακμιακές και αγοραίες- και, αφετέρου, λόγοι καθαρά θρησκευτικοί, δεδομένου ότι η "φιλοδυτική' θέση των Ελληνόρρυθμων Καθολικών εκλαμβάνεται και ως καθαρή απόπειρα να προσεταιριστούν περισσότερους πιστούς και να εξαπλωθούν εδαφικά.

*Οι Ουνίτες ή Ελληνόρρυθμοι ή Ελληνοκαθολικοί όπως συνήθως χαρακτηρίζονται είναι ουσιαστικά παπικοί, δεχόμενοι το σύνολο της παπικής διδασκαλίας, και μάλιστα τα δόγματα εκείνα που διαφοροποιούν ριζικά τον Παπισμό από την Ορθοδοξία και μόνο εξωτερικά και επιφανειακά με την περιβολή των κληρικών τους και τα ανατολικά έθιμά τους δίνουν την απατηλή εντύπωση ότι παραμένουν Ορθόδοξοι (στα λατινικά Uniti/Ουνίτες)

Προτεινόμενα βιβλία:

Συνομιλώντας με έναν απολογητή του εικοστού πρώτου αιώνα

από

 Αντίφωνο

 -

18 Φεβρουαρίου 2022

0

540

Η απολογητική, εκείνος ο κλάδος της χριστιανικής θεολογίας που αφοσιώνεται στο να υπερασπισθεί με λογικά επιχειρήματα τη χριστιανική πίστη, από κάθε λογής μομφές, κυρίως από μη Χριστιανούς, έχει αρκετή ιστορία πίσω της[1]. Αν και αυτό είναι γνωστό, ίσως είναι λιγότερο γνωστό ευρέως ότι η χριστιανική απολογητική παραμένει ζωντανή και στις μέρες μας. Χαρακτηριστική είναι εδώ η περίπτωση του συγγραφέα Δημήτρη Τσινικόπουλου, το βιβλίο του οποίου Το στοίχημα του Πασκάλ (εκδόσεις Εν Πλω, 2015), με πρόλογο από τον Σωτήρη Γουνελά, αποτελείται από 36 άρθρα-απαντήσεις σε μομφές ενάντια στον Χριστιανισμό. Από πού προέρχονται όμως οι εν λόγω μομφές; Ο υπότιτλος κάνει λόγο για «κριτική» ενάντια στον Νέο Αθεϊσμό, αλλά και στη «θρησκευτική Νεωτερικότητα». Αρχικά, ο Νέος Αθεϊσμός (New Atheism), που ξεκίνησε στα τέλη του 20ού αιώνα και έγινε περισσότερο γνωστό στις αρχές του 21ου, αποτελεί ένα πνευματικό κίνημα του δυτικού κόσμου που υποστηρίζει την περαιτέρω εκκοσμίκευση των κοινωνιών μας και την απόρριψη όλων των θρησκειών, χρησιμοποιώντας μια επιθετική ρητορική που παρομοιάζει τη θρησκευτικότητα γενικά με έναν μολυσματικό ιό ή με ένα είδος παλιμπαιδισμού, που παρεμποδίζει με κάθε τρόπο την κοινωνική πρόοδο της ανθρωπότητας. Για να καταρρίψει τους ισχυρισμούς του, ο συγγραφέας αναφέρεται σε μια σειρά από σημαντικές προσωπικότητες της διανόησης στον δυτικό. Σύμφωνα με τον ίδιο, μεγάλο μέρος των νεοαθεϊστικών κατηγοριών στηρίζεται σε κακόπιστες προκαταλήψεις και παρανοήσεις ενάντια στον Χριστιανισμό. Μέσα στο βιβλίο θίγονται και ορισμένα περισσότερο ακανθώδη και επίκαιρα ζητήματα, ένα από τα οποία είναι αυτό της εξέλιξης των ειδών.

Ηρακλής Λογοθέτης: Μια ξεχασμένη ιστορία της Επανάστασης του 1821

«Συγκρίνω, πότε ευθέως και πότε πλαγίως, εκείνη την εποχή με τα όσα ακολούθησαν και να παρωθήσω τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα».

Ηρακλής Λογοθέτης είναι μια πολυδιάστατη προσωπικότητα της λογοτεχνίας και του θεάτρου. Συγγραφέας, μεταφραστής, κριτικός, σπούδασε οικονομικά αλλά προσανατολίστηκε νωρίς στη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, το θέατρο και τον κινηματογράφο. Συγγραφέας πολλών λογοτεχνικών και δοκιμιακών έργων έρχεται με το τελευταίο του βιβλίο «Δάνειον έθνος» να μάς θυμίσει μια ξεχασμένη ιστορία από τα χρόνια
της Ελληνικής Επανάστασης.

Στην αφετηρία του βιβλίου σας «Δάνειον έθνος» («Σμίλη», Αθήνα 2020) βρίσκεται ένα σχετικά άγνωστο περιστατικό από τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Ποιο είναι, συνοπτικά; 

Το επεισόδιο εκτυλίσσεται το 1823 και αφορά την απόπειρα συνάψεως συμμαχικής συνθήκης μεταξύ της προσωρινής κυβερνήσεως των επαναστατημένων Ελλήνων και του Τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννου του Ιεροσολυμίτου.

Και πού το ανακαλύψατε;

Καμιά φορά το συρτάρι ενός σκεβρωμένου γραφείου μαγκώνει και δεν ανοίγει όσο κι αν προσπαθείς, μέχρι που κάποιος σεισμός το πετάει έξω. Το ίδιο συμβαίνει και με τα κλειστά βιβλία. Ανοίγουν μόνα τους μετά από τεκτονικές μετατοπίσεις συνειδησιακού χαρακτήρα. Τον Κωνσταντίνο Σάθα τον γνώριζα κυρίως από το Χρονικό του Γαλαξειδίου, που αυτός ανακάλυψε και εξέδωσε· και οι Ιστορικές Διατριβές του, απ’ όπου αλίευσα το συγκεκριμένο επεισόδιο, ήρθαν στην επιφάνεια κυρίως από ενδιαφέρον για το πρόσωπο αυτού του παραγνωρισμένου ιστορικού. Αρχικά με συγκίνησε ο άνθρωπος που εγκατέλειψε την Ιατρική για τη μούσα της Ιστορίας, σπατάλησε την περιουσία του στην έρευνα και πέθανε εξοργιστικά ανυποστήρικτος από την Ελληνική Πολιτεία, τυφλός και εξαθλιωμένος, μέσα στην άδεια του κάμαρα, στο πολύβουο Παρίσι, κατά τον στίχο του Κώστα Ουράνη. Μετά άρχισε η τριβή με το ίδιο το κείμενο, και από τις πρώτες σελίδες αντιλήφθηκα ότι έπιασα λαυράκι, γιατί από την ιλαροτραγική εξέλιξη αυτού του διπλωματικού θρίλερ με τους Ιππότες προκύπτει ότι ο χαρακτήρας του Νεοέλληνα δεν έχει αλλάξει και πολύ. Με λυγισμένο προς τα πίσω το ένα πόδι είναι έτοιμος για κλωτσιά, όπως ο Μπαρμπαγιώργος, ή για δουλοπρεπή υπόκλιση, όπως ο Χατζηαβάτης. Άλλοτε παραμένει αισιόδοξα εφησυχασμένος κι άλλοτε τρέχει με το θάνατο στο στόμα σαν τρελός λαγός του Μίλτου Σαχτούρη.

Τι ήταν οι Ιππότες και ποιο πολιτικό βάρος είχαν στα χρόνια 1821-23;

Ένα θρησκευτικό τάγμα ήταν, με αριστοκρατική δομή και στρατιωτικό χαρακτήρα. Γεννήθηκε στο δρόμο των σταυροφοριών, στο δρόμο για την Ιερουσαλήμ, και φέροντας τα σημάδια της γέννησής του, παρέμεινε πλανόδιο. Μετά την αποχώρησή τους από τους Αγίους τόπους, οι Ιππότες εγκαταστάθηκαν στη Ρόδο για διακόσια περίπου χρόνια, ώς το 1522 που τους εξεδίωξε ο Σουλεϊμάν. Επόμενος σταθμός ήταν η Μάλτα ώς το 1798, οπότε ο Ναπολέων την κατέλαβε αιφνιδιαστικά και έκτοτε παρέμειναν χωρίς κυρίαρχη έδρα, γιατί οι Εγγλέζοι πήραν πίσω το νησί από τους Γάλλους, αλλά, θεωρώντας το λάφυρο πολέμου, δεν το απέδωσαν ποτέ στους Ιππότες. Την εποχή που διαδραματίζεται το επίμαχο επεισόδιο το Τάγμα είναι απομεινάρι του λαμπρού του παρελθόντος. Βρίσκεται σε κατάσταση πτωχεύσεως και έχει εξαντλήσει ανεπιτυχώς όλες τις προσπάθειες να ανακτήσει την κρατική του υπόσταση, οπότε οι Ιππότες αρπάζονται από την ευκαιρία της συμμαχίας με την Ελλάδα και ευελπιστούν τάζοντας λαγούς με πετραχήλια ότι οι Έλληνες θα τους παραχωρήσουν κάποιο νησί σε τιμή ευκαιρίας ενώ παράλληλα επιδιώκουν, από κοινού αρχικά, ένα δάνειο από την τράπεζα της Αγγλίας.

Η συνέχεια εδώ... https://www.athensvoice.gr/culture/book/689932_daneion-ethnos-i-xehasmeni-istoria-apo-ta-hronia-tis-epanastasis

DE PROFUNDIS: Ο π.Νικόλαος Λουδοβίκος - Η άνοδος του Βελούδινου Ολοκληρωτισμού #29 (TV100 031221)

DE PROFUNDIS: Ο π.Νικόλαος Λουδοβίκος - Η άνοδος του Βελούδινου Ολοκληρωτισμού #29 (TV100 031221)

Ισίδωρος Ζουργός | «Περί της εαυτού ψυχής»

Το βίντεο από την παρουσίαση του πρόσφατου βιβλίου του Ισίδωρου Ζουργού, "Περί της εαυτού ψυχής", εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2021. 

Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στο βιβλιοπωλείο Ιανός της Αθήνας το Σάββατο 13 Νοεμβρίου. Το «Περί της εαυτού ψυχής» είναι ένα εσωτερικό χρονικό για τον τρόπο που ένας αντιγραφέας γίνεται συγγραφέας, ένα μυθιστόρημα οικογένειας, περιπέτειας και ελευθερίας, για το άλλο Βυζάντιο. Ένα βιβλίο για τη δύναμη της γραφής και της μνήμης, γι’ αυτήν την ορμή που απαιτεί να ονοματίσουμε τα πράγματα του κόσμου εξαρχής με ανάδοχο τη δική μας ψυχή. 

Ο συγγραφέας συνομιλεί με τον Δημήτρη Αγγελή, ποιητή, διευθυντή του περιοδικού «ΦΡΕΑΡ», και τον Σταύρο Γιαγκάζογλου, επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

ΠΗΓΗ: Σταύρος Γιαγκάζογλου

Κώστας Χατζηαντωνίου: συνέντευξη στην Μαρία Τσακίρη

Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου

"ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ"
του σπουδαίου ιστορικού και λογοτέχνη, Κώστα Χατζηαντωνίου.

____*****____

Στις 23 Απριλίου 1616 έφυγαν από τη ζωή δύο μεγάλα ονόματα των γραμμάτων: ο Ισπανός συγγραφέας του Δον Κιχώτη Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο Άγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σέξπιρ. Με αφορμή το διπλό αυτό γεγονός, η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου.

*****

Εορτάζουμε προτείνοντάς σας το πιο αξιόλογο, σύμφωνα με την κρίση μας, βιβλίο των ημερών μας.

Στο "Στέμμα των αυγών" αναβιώνει ένας χαμένος κόσμος αλλά και μια περίοδος κρίσιμη για την βυζαντινή ιστορία. Είναι ένα βιβλίο αναφοράς για την Αυτοκρατορία της Νίκαιας, όπου τέθηκαν οι βάσεις ώστε να γεννηθεί η νεοελληνική συνείδηση.

Στη συνέντευξη στην κ. Μαρία Τσακίρη και το vivlio- life.gr ο συγγραφέας μιλά για τη συγγραφή του βιβλίου.

Επτά χρόνια διήρκεσε η έρευνα του Κώστα Χατζηαντωνίου, για να παραδώσει σ’ εμάς τους αναγνώστες «Το στέμμα των αυγών». Μια έρευνα, στην οποία όχι μόνο έπρεπε να διασταυρώσει ιστορικές αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα αλλά και να ψάξει σε μεσαιωνικούς κώδικες σε μονές του Αγίου Όρους, σε ξένες βιβλιοθήκες ακόμη και σε βυζαντινά τμήματα πανεπιστημίων. Αντικείμενο της έρευνας ένα χειρόγραφο του 13ου αιώνα μεταγραμμένο στην νεοελληνική γλώσσα, σε έξι τετράδια που βρέθηκαν στα χέρια του.

"Η μάχη για να γίνει αλήθεια η αληθοφάνεια της έμπνευσης", όταν αρχίσει να ξεδιπλώνεται η γραφή για ένα βιβλίο που "φιλοδοξεί να διασώσει την αιωνιότητα ενός ψυχικού τοπίου που υπό υλικούς όρους χάθηκε για πάντα".

"... -Το μυθιστόρημά σας επιφυλάσσει μια ευχάριστη έκπληξη στους αναγνώστες. Ψιλές, δασείες, περισπωμένες μιας άλλης εποχής που, όμως, δένουν τόσο αρμονικά με το κείμενό σας! Μιλήστε μας για την απόφαση αυτού του είδους γραφής.

-Η γλώσσα και η γραφή δεν είναι απλώς εργαλεία επικοινωνίας. Είναι σύμβολα ενός ψυχικού τοπίου στο οποίο συναντιούνται δημιουργός, αναγνώστες και κόσμος. Σε ένα τέτοιο βιβλίο που φιλοδοξεί να διασώσει την αιωνιότητα ενός τοπίου που υπό υλικούς όρους χάθηκε για πάντα, οι τόνοι και τα πνεύματα ήταν απαραίτητοι για να περιγραφεί, στο μέτρο των μικρών μου δυνατοτήτων, ο τόνος και το πνεύμα ενός Πολιτισμού που θα ζει όσο υπάρχουν οι κληρονόμοι του και κυρίως όσο υπάρχει ελληνική γλώσσα..."

Συγγραφέας του βιβλίου «Το στέμμα των αυγών» – «Εκδόσεις Καστανιώτη»

Επτά χρόνια διήρκεσε η έρευνα του Κώστα Χατζηαντωνίου, για να παραδώσει σ’ εμάς τους αναγνώστες «Το στέμμα των αυγών». Μια έρευνα, στην οποία όχι μόνο έπρεπε να διασταυρώσει ιστορικές αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα αλλά και να ψάξει σε μεσαιωνικούς κώδικες σε μονές του Αγίου Όρους, σε ξένες βιβλιοθήκες ακόμη και σε βυζαντινά τμήματα πανεπιστημίων. Αντικείμενο της έρευνας ένα χειρόγραφο του 13ου αιώνα μεταγραμμένο στην νεοελληνική γλώσσα, σε έξι τετράδια που βρέθηκαν στα χέρια του. Ευχάριστη έκπληξη για τον αναγνώστη οι ψιλές οι δασείες και τα πνεύματα του κειμένου. Για τη συγγραφή ενός τέτοιου βιβλίου «που φιλοδοξεί να διασώσει την αιωνιότητα ενός τοπίου που υπό υλικούς όρους χάθηκε για πάντα», οι τόνοι τα πνεύματα κρίθηκαν απαραίτητα, γι’ αυτό και υποδεχόμαστε ευχάριστα το πολυτονικό σύστημα της ελληνικής γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε! Όπως λέει στο Vivlio-life ο συγγραφέας η έρευνά του για το αυθεντικό χειρόγραφο θα συνεχιστεί και μάλιστα σχεδιάζει να ταξιδέψει στα ερείπια της μονής των Σωσάνδρων, την οποία συναντούμε στην ανάγνωση και μας κρατά σε μεγάλη αγωνία!

«Πολίται Χρή Λέγειν τα Καίρια» Έλεγε ένας μεγάλος δάσκαλος κάτω από την Ακρόπολη.

Του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Στο Διεθνές Πεδίο

Η Κυβέρνηση δεν ξέρει και δεν μπορεί να διαχειρισθεί ηγεμονικά, ειρηνικά, βελούδινα, έξυπνα την ιστορικού τύπου Τουρκική κρίση ενώ η Ιστορία είναι πολύ μαζί μας. Για τις αντιπολιτεύσεις να μην μιλήσουμε. Ορισμένοι προηγήθηκαν εξ’ άλλου.

Τα Πανεπιστημιακά τμήματα για αυτές τις σπουδές όταν υπάρχουν είναι πηγές απαιδευσίας και όχι μόνον απαιδευσίας. Παρ’ όλο που πληρώνονται από το Ελληνικό Δημόσιο και τους Έλληνες Πολίτες. Για αυτό το μεγάλο παράδοξο που συναντά η Επιστημονική Έρευνα και η Πολιτική στο «Νέο Ανατολικό Ζήτημα – Το Τουρκικό Πρόβλημα- Η Ανθρωπιστική Ελλάδα».

Στο Αναπτυξιακό Πεδίο – Εθνικό και Παγκόσμιο

Στο αναπτυξιακό μέτωπο δεν ξέρει να κατανείμει τους Ευρωπαϊκούς Πόρους κατά τρόπο που θα Επαναθεμελιώνει Χωρογραφικά, Τομεακά, Παραγωγικά την Χώρα. Συντηρεί τις παλιές προβληματικές δομές, το παλιό πρότυπο.

Στις κατανομές που μπορεί να διακρίνει κανείς σε ένα θολό τοπίο του «πάρε και εσύ κάτι…», απουσιάζει η Επιστήμη, η Αναπτυξιακή Παιδεία.

Απουσιάζουν η Θράκη, η Μακεδονία, η Δυτική Μακεδονία (υπάρχει μια πρόταση του ποδαριού), η Ρούμελη, η Ήπειρος, αυτές που ονομάζω οι Δέκα Ιστορικές Περιφέρειες. Απουσιάζουν τα Αγροβιομηχανικά  διατροφικά συμπλέγματα, οι Πόλοι Τεχνολογίας – Καινοτομίας. Απουσιάζουν η Κύμη, η Άρτα, η Φιλλιππιάδα, η Πέλλα, η Καστοριά, η Θεσσαλονίκη, η Αττική, η Δωδώνη (στο Αναστήλωση).

Δημητρίου Βικέλα, "Η ΕΛΛΑΣ ΠΡΟ ΤΟΥ 1821"

Του Μελέτη Μελετόπουλου

ΓΙΑ ΝΑ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ Η ΥΠΟΠΤΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΞΩΡΑΪΣΜΟΥ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ ΩΣ ΜΙΑΣ "ΟΜΟΡΦΗΣ ΚΑΙ ΩΡΑΙΑΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ".

Ο φίλος μου, σπουδαίος κοινωνιολόγος και καθηγητής Σπύρος Γεωργίου, επανεξέδωσε με εισαγωγή και σχόλια το σπάνιο, εκπληκτικό κείμενο του Δημητρίου Βικέλα, Η ΕΛΛΑΣ ΠΡΟ ΤΟΥ 1821 (εκδόσεις Ντουντούμη). 

Ο Βικέλας, λοιπόν, γράφει: 

ότι επί Τουρκοκρατίας οι "περιελθόντες την Τουρκίαν ξένοι μετά φρίκης εκθέτουσι την καθ΄όλην αυτής την έκτασιν επικρατούσαν αθλιότητα.....Προς ουδεμίαν επί γης επικράτειαν ομοιάζει. Από της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι της απωτάτης του Ευξείνου άκρας, από του Βοσπόρου μέχρι της Αδριατικής, αι πόλεις αυτής είναι κοπρώνες, τα χωρία της φωλεαί ερημώσεως. Απανταχού ο λόγος περί μόνον πανώλης, ή πυρκαϊών, ή επιδημιών, ή λιμού. 

Πέντε θέσεις για το 1821

   

Περιοδικό «Τετράδια»: Τεύχος αφιερωμένο στο 1821

 

Τουρκικό Πρόβλημα" του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Του Βασίλη Ασημακόπουλου

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι ένας γνωστός δημόσιος διανοούμενος, μάχιμος στοχαστής του πολιτικού λόγου και πράξης, με την κλασική και ορθόδοξη έννοια του ελληνικού τόπου και χρόνου. Με συνεχή, συνεπή και δημιουργική παρουσία από τα χρόνια του αγώνα ενάντια στη δικτατορία μέσα από τις γραμμές του ΠΑΚ και στη συνέχεια ιδρυτικό-ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.

Κοινωνιολόγος και Πολιτικός Επιστήμονας ο Χαραλαμπίδης κινείται στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ανατολική Μεσόγειο, ενεργητικά παρών στο πλευρό των λαών-εθνών της παγκόσμιας περιφέρειας απέναντι στις δυνάμεις και τις δομές της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης. Το ιδιαίτερο πολιτικό ρεύμα ιδεών που διαμόρφωσε εντός ΠΑΣΟΚ, από το 1977 και μετά, αποτέλεσε έναν κριτικό αντίλογο-πρόταση για την πορεία της χώρας, απέναντι στην κρατικοποιημένη γραφειοκρατική εκδοχή του κόμματος και στην τριτοδιεθνιστική της περίοδο του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού (1979-1989) και στο μεταμορφισμό της μέσω της τηλεκρατίας κατά την εκσυγχρονιστική-νεοσοσιαλδημοκρατική φάση της.

Αυτή την πολιτική ταυτότητα ο Χαραλαμπίδης τη χαρακτηρίζει, ήδη από το προσυνεδριακό διάλογο του 2ου συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ το 1990, όταν πρωτο-εμφανιζόταν, ως ψεύτικη και μη ανταποκρινόμενη στα ιστορικά σημαινόμενα των συγκεκριμένων πολιτικών κατηγοριών και όρων. Ο ίδιος αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ το 1999 και παραμένει ενεργός και δραστήριος πολιτικο-διανοητικά.

Στη μακρά, αλλά πάντα νεανική, διαδρομή του, ο Χαραλαμπίδης, έχει ασχοληθεί με ζητήματα θεωρίας και εμπειρίας σοσιαλιστικής μετάβασης, εργατικού κινήματος, θεσμικά-πολιτικά, κινηματικά-κομματικά, αγροτικού χώρου, πόλεων και περιφερειών, θεωρία και προτάσεις για την ανάπτυξη, εθνικά θέματα, το δικαίωμα στη μνήμη, τον αγώνα για την απελευθέρωση των λαών, τον περιφερειακό διεθνισμό, τον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό κ.α.

Ορισμένα από τα πρόσφατα βιβλία του, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Στράβων, είναι: "Από το ΠΑΣΟΚ στο ΚΚΚΑΣΟΡ, ο εκφυλισμός ενός ιστορικού εγχειρήματος" (2009), "Το Μικρά Ασία ενώνει, το Τουρκία εκβαρβαρίζει. Πόντος, η επιστροφή μιας πανάρχαιας ταυτότητας" (2011), "Ελληνική Πολιτική Παιδεία-Η Πολιτική ως Ανώτερη Τέχνη" (2012), "Αναστήλωση. Ο Τουρισμός ως Πολιτιστική Οικονομία" (2015), "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία-Η ανάκτηση του ελληνικού τρόπου" (2017), "Μακεδονικότητα-Ελληνικότητα-Οικουμενικότητα. Μακεδονία δικαίωμα στη μνήμη" (2018), "Καλαβρία-Η βαθειά Ελλάδα" (2019) κ.α.

Διεπιστημονική ματιά συγγραφέα

Νέα κυκλοφορία: Παράδοση και Μοντερνισμός στον νέο ελληνισμό

Τίτλος: Παράδοση και Μοντερνισμός στον νέο ελληνισμό

Συγγραφέας: Σπύρος Κουτρούλης

Εναλλακτικές Εκδόσεις 2020

Η ερμηνεία του ελληνισμού προϋπέθεσε την «ένδον» πορεία του ελληνικού στοχασμού, την προσπάθεια, δηλαδή, να αντικρύσουμε τον εαυτό μας όπως αυτός πραγματικά είναι. Η πνευματική πορεία για την ανάδειξή του δεν έγινε από πνευματικούς ανθρώπους που είχαν υψώσει τείχη απέναντι στον κόσμο, αλλά από εκείνους που είχαν στέρεη γνώση του ευρωπαϊκού –ίσως και του παγκόσμιου– στοχασμού. Στοχαστές όπως ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Θεοτοκάς, ο Τσαρούχης, ο Δημαράς, ο Πικιώνης, που υπήρξαν εξέχοντα μέλη της γενιάς του ’30, συνδύασαν τον μοντερνισμό με την ανάδειξη στοιχείων που καθόρισαν τη φυσιογνωμία του ελληνισμού, όπως τα γραπτά του στρατηγού Μακρυγιάννη, η τέχνη του Θεόφιλου, ο Ερωτόκριτος, τα δημοτικά τραγούδια, η αισθητική της ντόπιας αρχιτεκτονικής κ.α. Συγχρόνως, όλοι τους μας κάλεσαν να «πάμε στον λαό και να φωτιστούμε από αυτόν». Οι λόγοι για μια τέτοια κίνηση είναι πολλοί. Πρώτα-πρώτα, απέδιδαν καίρια σημασία στη λαϊκή παράδοση και τον λαϊκό πολιτισμό. Κατά δεύτερον, θεωρούσαν ότι στοιχεία της παράδοσης διέσωζαν αυθεντικά το αρχαίο τραγωδία (όπως η εκκλησιαστική λειτουργία διέσωζε την αρχαία τραγωδία, το ύφος και το πνεύμα της), ίσως αρτιότερα απ’ ό,τι συμβαίνει στην ευρωπαϊκή φιλολογία.

«ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ»

«ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ» – ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Αντίστροφη μέτρηση πλέον για την κυκλοφορία από τις “Εκδόσεις Καστανιώτη” του νέου μου μυθιστορήματος και στον “Χάρτη” του Νοεμβρίου μπορείτε να διαβάσετε προδημοσίευση του εισαγωγικού κεφαλαίου: «Το χειρόγραφο των Σωσάνδρων και πώς ήρθε στα χέρια μου». Έξι τετράδια που σώθηκαν το 1922 στην φλεγόμενη Μαγνησία κι ένας μοναχός του 13ου αιώνα που ζωντανεύει την αυτοκρατορία της Νικαίας και την εποχή στην οποία τέθηκαν τα θεμέλια της νεοελληνικής συνείδησης. Το χαμένο στέμμα που ενσάρκωνε ολόκληρο πρόγραμμα για την ανόρθωση της οικονομίας και την αποκατάσταση της ακεραιότητας μιας χώρας που αγωνιζόταν να επιβιώσει μαχόμενη σε όλα τα μέτωπα.

Το χειρόγραφο των Σωσάνδρων και πώς ήρθε στα χέρια μου

του Κώστα Χατζηαντωνίου

ΧΑΡΤΗΣ 23 {ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020}

{Ποίηση & Πεζογραφία} Κείμενα

Όλα άρχισαν ένα κρύο πρωί του Γενάρη του 2012. Είχαν περάσει λίγες εβδομάδες αφότου κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γόρδιος και ο τρίτος τόμος της Ιστορίας της Μικράς Ασίας, και μέσα σε μιαν Αθήνα που βίωνε με δακρυγόνα τις σκληρές ημέρες της χρεωκοπίας, ένιωθα μια μικρή αλλά βαθιά ικανοποίηση· είχα ολοκληρώσει ένα συνθετικό έργο, συμβολή στην συνοπτική όσο και συνεκτική μνήμη του κόσμου της Ανατολής, ενός κόσμου μυθικού στην συνείδησή μου από τα πρώτα μου χρόνια, από τα πρώτα μου ακούσματα και διαβάσματα. Ο αγαπητός φίλος και εκδότης Θόδωρος Σωσάνογλου –καλή του ώρα εκεί στο χωριό τού Κιλκίς όπου έχει εδώ και χρόνια αποσυρθεί– με ενημέρωσε εκείνο το πρωί πως μια αναγνώστρια, συγκινημένη με την Ιστορία, ζητούσε με ιδιαίτερη ζέση να με συναντήσει. Δεν είχα λόγο, φυσικά, να μην ανταποκριθώ, κι έτσι του είπα να την ειδοποιήσει ώστε την επόμενη ημέρα να βρεθούμε στα γραφεία του εκδοτικού οίκου, σ’ έναν πεζόδρομο των Εξαρχείων.

Η ηλικιωμένη γυναίκα, που, κρατώντας μια τσάντα από την οποία προεξείχε ένα μαύρο ντοσιέ, κατέβηκε με προσοχή τα τρία σκαλιά της εισόδου για να εισέλθει στον Γόρδιο το άλλο πρωί, αφού με συνεχάρη θερμά και με ολοφάνερη συγκίνηση για τα βιβλία –γρήγορα αντιλήφθηκα πως είχε διαβάσει συστηματικά και τα τρία, τι σπάνια χαρά!– προχώρησε, με κάποιο δισταγμό, στο θέμα που την απασχολούσε και για το οποίο είχε σκεφθεί να απευθυνθεί σ’ εμένα. Κατά την τραγική οπισθοχώρηση του ελληνικού στρατού από την Μικρά Ασία τον Αύγουστο του 1922, ένας δάσκαλος από την Μαγνησία, λόγιος άσημος μα φωτισμένος, όπως σύντομα θα διαπίστωνα, για λόγους άγνωστους στους οικείους του, λίγο πριν η φλεγόμενη πόλη τους εκκενωθεί από τα τελευταία τμήματα του ελληνικού στρατού, την αυγή της 26ης Αυγούστου 1922, ξεκίνησε με κατεύθυνση το παρακείμενο όρος Σίπυλος. Έκτοτε χάθηκε. Οι δικοί του μάταια προσμένανε να φτάσει στην Σμύρνη, όπου κατέφυγαν με την ψυχή στο στόμα, έως ότου την εγκαταλείψουν κι αυτήν, εκείνες τις ημέρες της συμφοράς. Φοβούνταν πως μη αντέχοντας την ζωή χωρίς την Ιδέα που οιστρηλατούσε τον βίο και νοηματοδοτούσε τον κόσμο του, ο αγαπημένος τους αρνήθηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του και έτσι βρήκε οικτρό τέλος, όπως χιλιάδες άλλοι.

Τρίτομη Ιστορία του Σ. Καργάκου: Οι μεγάλες αλήθειες για το 1821

             

 Α. Χαρακτήρας  και ταυτότητα του ΄21      

Του Λαοκράτη Βάσση

            Ένα μνημειώδες έργο, πλούτος για την ιστοριογραφία μας, όπως η τρίτομη ιστορία του Σαράντου Καργάκου, για την Επανάσταση του ’21, πάνω από 2.000 σελίδες, εκδ. ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ, δεν χωράει σε σύντομες κριτικές θεωρήσεις.  Γιατί, τι να πρωτοαναφέρεις απ’ τη συναρπαστική ιστόρηση των στρατιωτικών της γεγονότων ή απ’ τη στοχαστική ανάλυση της σύνθετης πολιτικής της διάστασης, απ’ τα πολύπλοκα δηλαδή πολιτικά της γεγονότα;  Προέκρινα, γι’ αυτό, να επικεντρώσω την προσέγγισή  μου στις πολύ κρίσιμες και καίριες αλήθειες του Καργάκου για τον χαρακτήρα και την ταυτότητα του ’21.  Όπου, φωτίζοντας, με έξοχη ερμηνευτική πειστικότητα, την εθνο-αναγεννητική και όχι εθνο/γενετική  ιστορική αλήθεια του Μεγάλου μας Ξεσηκωμού, κάνει, με την ευθύνη του επιστήμονα ιστορικού, «φύλλο-φτερό» τον ύπουλο και ύποπτο επιστημονικοφανή λόγο του επελαύνοντος, τα τελευταία χρόνια, νεο-ιστορικού αναθεωρητισμού και εθνο-αποδομητισμού. Που βάλθηκε να ξεθεμελιώσει παν τι το εθνικό και ελληνικό.

            α. Στο εισαγωγικό πρώτο μου μέρος θέλω να τονίσω:  

   Πρώτον, ότι ο Σαράντος Καργάκος ανήκει στους αληθινά μεγάλους της πνευματικής μας ζωής, όπως δείχνει και το τεράστιο συγγραφικό του έργο.  Υπερβαίνουν τα εκατό τα βιβλία που έχει γράψει, τα περισσότερα πολύτομα.  Ιδίως τα ιστορικά, χάρη στα οποία και ανήκει στους κορυφαίους Νεοέλληνες ιστορικούς, δίπλα στον Παπαρρηγόπουλο, τον Βακαλόπουλο και τον Σβορώνο.  Καθώς, σημαντικά συγγράμματά του, όπως η τρίτομη Ιστορία των Αθηνών, η δίτομη Ιστορία της Σπάρτης, η δίτομη ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου,  η δίτομη Μικρασιατική Εκστρατεία, η τετράτομη Ιστορία του Β΄ Παγκόσμιου  Πολέμου και η τρίτομη Επανάσταση του ’21, για να αρκεστούμε σ’ αυτά, δικαίως τον ανυψώνουν στην πρώτη αυτή κατηγορία ιστορικών μας.

"Τεστ Δεξιοτήτων": Κάν’ το μόνος σου

Μαύρος Δημήτρης

Το “Τεστ Δεξιοτήτων”* είναι ένα λογοτεχνικό έργο το οποίο αντιστέκεται στην συνηθισμένη ειδολογική κατηγοριοποίηση. Όσο πλησιάζει προς το τέλος, θυμίζει ολοένα και περισσότερο συλλογή διηγημάτων, ωστόσο το ζήτημα είναι τι συμβαίνει μέχρι τότε.

Το “Τεστ Δεξιοτήτων” του Alejandro Zambra κυκλοφόρησε στη Χιλή τo 2014. Στην Ελλάδα ήρθε το 2017 από τις εκδόσεις Ίκαρος, που φιλοξενούν τρία από τα έργα του Χιλιανού συγγραφέα, όλα σε μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, ο οποίος φαίνεται αποφασισμένος να μεταφράσει όσα περισσότερα παράξενα βιβλία προλάβει (οι Μπόρχες, Περέκ, Κενώ, Σεπούλδεβα και Κορτάσαρ είναι μόνο μερικοί απ’ όσους έχει μεταφέρει στη γλώσσα μας).

Χρησιμοποιώντας τη δομή του συστήματος εξετάσεων για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, όπως αυτή εφαρμόστηκε στη Χιλή από το 1967 μέχρι το 2002, ο Σάμπρα συνθέτει ένα τεστ πολλαπλών απαντήσεων με 90 ερωτήσεις. Ο αναγνώστης καλείται να απαντήσει σε αυτές, ερχόμενος συχνά αντιμέτωπος με σοβαρά ηθικά διλήμματα, αδιέξοδα ή αναπάντεχα κωμικές επιλογές. Αλλού του ζητείται να αναδιαρθρώσει σειρές αποσπασμάτων ώστε να φτιάξει την κατ’ εκείνον καλύτερη αφήγηση (και ανάλογα με τη σειρά παράγονται και πολλαπλά νοήματα).

Βρίσκεται ο ίδιος στη θέση του κριτικού και μπορεί, αν το επιλέξει, να διαγράψει τμήματα του έργου που τα βρίσκει φλύαρα ή μη αναγκαία, να επαινέσει τις ικανότητες του συγγραφέα ή να χλευάσει την ανικανότητά του. Εκπαιδεύεται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, περνώντας από απλούστερες ερωτήσεις συσχετισμού λέξεων σε άλλες δυσκολότερες, υποκειμενικότερες, όπου κάθε απάντηση φέρει και μεγαλύτερο αντίκτυπο, ώσπου καταλήγει να γίνει, πέρα από κριτικός, και ερμηνευτής των ιστοριών που του παρουσιάζει ο Σάμπρα.

Οι προκλήσεις για τον αναγνώστη

Μέσα στο βιβλίο, οι ιστορίες εμφανίζονται ολόκληρες, υπό μορφή αποσπάσματος ή θραύσματος, ή και εντελώς υπαινικτικά. Ρωτάει, φερ' ειπείν, τον αναγνώστη ποια από τις ακόλουθες λέξεις δεν έχει σχέση με τις υπόλοιπες:

-Προστατεύω

• καλύπτω
• φροντίζω
• λατρεύω
• συνοδεύω
• επαγρυπνώ

Η ειρωνεία με το «Φαρενάιτ 451»

ΝΙΚΟΛΑΣ ΖΩΗΣ

Ο Ρέι Μπράντμπερι, ο οποίος πέθανε το 2012, τιμάται σήμερα από βιβλιοθήκες των ΗΠΑ με μια μαραθώνια ανάγνωση του διάσημου βιβλίου.

Το 1920, γεννήθηκε στο Ιλινόις ένας συγγραφέας που εισήλθε στην επικράτεια της γραφής από μια λοξή οδό. Ο Ρέι Μπράντμπερι δεν μεγάλωσε σε οικογένεια βιβλιοφάγων, όμως στο περιβάλλον του άκουγε πολλές ιστορίες. Τα πρώτα του αναγνώσματα δεν ήταν κλασικά έργα, αλλά αφηγήσεις τρόμου και επιστημονικής φαντασίας. Λόγω οικονομικών δυσκολιών δεν σπούδασε, ωστόσο, όπως είχε δηλώσει, «όλη μου η εκπαίδευση ήταν στις βιβλιοθήκες». Η αλήθεια είναι ότι τις τελευταίες τις τίμησε, μελετώντας στα έδρανά τους ή στηρίζοντας τον εκσυγχρονισμό τους. Πλέον, ήρθε η σειρά τους να τον μνημονεύσουν: η βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και αρκετές άλλες των ΗΠΑ διοργανώνουν σήμερα έναν μαραθώνιο ανάγνωσης του δημοφιλούς μυθιστορήματός του «Φαρενάιτ 451», που θα διαβαστεί από ηθοποιούς και συγγραφείς και θα μεταδίδεται από τη σελίδα raybradburyreadathon.com.

Μερικοί το γνωρίζετε ήδη: οι 451 βαθμοί της κλίμακας Φαρενάιτ είναι η θερμοκρασία στην οποία καίγεται το χαρτί. Το μυθιστόρημα του Μπράντμπερι, δημοσιευμένο στη μακαρθική Αμερική του 1953, μας μεταφέρει σε μια δυστοπική μεγαλούπολη, όπου τα βιβλία παραδίδονται στις φλόγες εντεταλμένων πυρονόμων, όπως ο πρωταγωνιστής Γκάι Μόνταγκ, προκειμένου να εξαλειφθεί κάθε επικίνδυνη ιδέα από τις σελίδες τους, κάθε διάθεση για αναζήτηση που καλλιεργείται από την ανάγνωσή τους. Αν υπάρχει κάτι διαχρονικό σε όλα αυτά, το εξηγεί ο Βασίλης Δουβίτσας, μεταφραστής του «Φαρενάιτ 451» στην έκδοση της «Αγρας» (2012). «Στοιχεία που στο βιβλίο περνούν ως νύξεις επιστημονικής φαντασίας, τελικά επαληθεύθηκαν, ειδικά την τελευταία δεκαετία, μέσα την επιτήρηση ή την απαξίωση της λογοτεχνίας» λέει. «Το μήνυμα του βιβλίου, όμως, δεν είναι τόσο ότι τα βιβλία απαγορεύτηκαν από κάποια κυβερνητική εντολή, όπως στο “1984”, αλλά ότι ο κόσμος τα απαξίωσε λόγω μιας κουλτούρας καταναλωτισμού, που έβαλε την προσωπική αναζήτηση σε δεύτερη μοίρα».

Το βιβλίο περιγράφει έναν κόσμο όπου τα βιβλία καίγονται ώστε να εξαλειφθεί κάθε διάθεση για στοχασμό.