Δημήτρης Τσοβόλας: Ο “γιος του αγωγιάτη” από τους Μελισσουργούς

Ασημακόπουλος Βασίλης

28/02/2022

Views: 1,332

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλλαγή

Τα πρόσωπα που μετέχουν ενεργά στον πολιτικό αγώνα, ενσαρκώνουν ιδέες, γίνονται τα ίδια φορείς κοινωνικών σχέσεων εκπροσώπησης και πολιτικής κουλτούρας. Μιλώντας για αυτά μιλάμε για την πολιτική εξέλιξη μιας κοινωνίας σε μια ορισμένη εποχή. Ο Δημήτρης Τσοβόλας αποτέλεσε χαρακτηριστική έκφραση του πλατιού δημοκρατικού-προοδευτικού  ρεύματος που διαμόρφωσε και διαμορφώθηκε από το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή τη μαζική μεταπολιτευτική πολιτική έκφραση της ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας στη χώρα.

Γεννημένος στους Μελισσουργούς Άρτας το 1942, από φτωχή αγροτική οικογένεια ΕΑΜικής προέλευσης, ο Τσοβόλας θα σπουδάσει Νομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ένας βασικός μηχανισμός της ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας των αγροτικών και λαϊκών στρωμάτων ήταν οι σπουδές. Γι’ αυτό επαγγέλματα όπως του εκπαιδευτικού, του δικηγόρου, του πολιτικού μηχανικού, συνδεδεμένα ιδίως τα δύο τελευταία με την μικροϊδιοκτητική κοινωνική δομή και την αυτοαπασχόληση, είχαν ιδιαίτερα λαϊκά-μικροαστικά και συχνά αντι-ελίτ χαρακτηριστικά στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.

Η Μεταπολίτευση θα βρει τον Δημήτρη Τσοβόλα δικηγόρο στην Άρτα. Θα ενταχθεί στο ΠΑΣΟΚ το 1974. Το ΠΑΣΟΚ ως προέλευση και λειτουργία θα είναι το κόμμα “των παιδιών των αγροτών”. Και με αυτήν την έννοια του νεοελληνικού ναροντνικισμού, θα είναι ένα λαϊκιστικό κόμμα των μορφωμένων παιδιών των λαϊκών τάξεων, με λαϊκο-πατριωτικά και δημοκρατικά οράματα, σε κατεύθυνση κοινωνικής δικαιοσύνης, ανόδου του βιοτικού επιπέδου, εξισωτικών πρακτικών και αντι-ελιτιστικών αντιλήψεων. Αυτά ήταν χαρακτηριστικά της πασοκικής σοσιαλιστικής κουλτούρας, όταν το ΠΑΣΟΚ θα αποκτήσει σταδιακά πιο μόνιμα “χρώματα” από το 1977 και μετά. Και ο Δημήτρης Τσοβόλας έγινε από τους  κατ’ εξοχήν εκφραστές.

Την περίοδο 1974-76 των έντονων ιδεολογικο-πολιτικών και οργανωτικών συγκρούσεων, της μετάβασης από ένα ιδιότυπο κόμμα ριζοσπαστικοποιημένων αριστερών στελεχών σε κόμμα μαζών και στη συνέχεια σε γραφειοκρατικό μαζικό κόμμα μέχρι το 1981, ο Τσοβόλας δεν εμφανίζεται ενεργός στην εσωκομματική πάλη, ούτε γίνεται μέλος των κεντρικών οργάνων.

Οι διαμάχες αυτές με έντονες ιδεολογικές μορφές και οργανωτικούς όρους, αφορούν περισσότερο την υπό διαμόρφωση κομματική οργάνωση στα δύο-τρία μεγάλα αστικά κέντρα, καθώς και τον φοιτητικό-μεταφοιτητικό χώρο, όπου κυριαρχούν πρακτικές και λόγος της παραδοσιακής Αριστεράς, έκφραση της ηγεμονίας της στην Μεταπολίτευση. Η πασοκική δημοκρατική-λαϊκή συγκρότηση, της οποίας φορέας είναι ο Τσοβόλας, είναι αντίληψη του ευρύτερου κοινωνικού μπλοκ σε εκείνη τη φάση, παρά του στενότερου κομματικού.

Σχέση εμπιστοσύνης

Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αναγεννηθεί με τον Ανδρουλάκη

Καρναβάς Θοδωρής

11/01/2022

Views: 2,166

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλλαγή

 

Στο πρώτο μέρος του σημειώματος αναλύσαμε πώς το ΠΑΣΟΚ ανήλθε ταχύτατα στην εξουσία και πώς στη συνέχεια μεταλλάχθηκε με αποτέλεσμα τη νομοτελειακή εκλογική και πολιτική του καταρράκωση. Συνεπώς, η εξέταση του μέλλοντός του υπό το πρίσμα των πολιτικών εξελίξεων, του κοινωνικοπολιτικού τοπίου, οφείλει να εκκινήσει από το κατά πόσο η αναίρεση των αιτιών της πτώσης του και η αναβίωση των λόγων της ανόδου του είναι εφικτές. Το μεγάλο ερώτημα που γεννάται είναι αν η νέα ηγεσία του Ν. Ανδρουλάκη είναι ικανή να κάνει ξανά το ΠΑΣΟΚ μεγάλο. Τώρα, αρκετές βδομάδες μετά την ανάληψη καθηκόντων του, μπορούν να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα.

Το ΠΑΣΟΚ αποψιλώθηκε εκλογικά την τριετία 2009-2012 και έτι περαιτέρω έως το 2015, οπότε έπιασε εκλογικό ιστορικό χαμηλό. Ο βασικός λόγος ήταν η μνημονιακή πολιτική του που ήταν αντίθετη με την ιστορία και το πολιτικό –κυβερνητικό του πρόγραμμα. Ταυτόχρονα, συνιστούσε την πρώτη τα τελευταία 40 χρόνια κυριολεκτικά μετωπική επίθεση κυβέρνησης προς την εκλογική της βάση. Ποτέ άλλοτε μέχρι τότε κυβέρνηση δεν έλαβε τόσο επιθετικά, οριζόντια κοινωνικοοικονομικά μέτρα εναντίον της μεγάλης πλειοψηφίας της μικρομεσαίας τάξης, που συνιστούσε και το εκλογικό της ακροατήριο.

Μεγάλη μερίδα του λαϊκών στρωμάτων οδηγήθηκε ταχύτατα σε καθεστώς επιβαλλόμενης φτώχιας. Η φοροαφαίμαξη και η επιδρομή στην ακίνητη περιουσία, βασικό μέσο αποταμίευσης της μεταπολεμικής Ελλάδας, ήταν τα βασικά μέσα της μνημονιακής επίθεσης. Την ίδια ώρα έγινε κατανοητό ότι η χώρα απώλεσε και τυπικά την εθνική της κυριαρχία, το αυτεξούσιό της, και εισήλθε στη σφαίρα μιας “δικτατορίας έξωθεν υπαγορεύσεων”. Η αίσθηση του αχρείαστου και αποφεύξιμου της μνημονιακής επιλογής, όσο κι αν κατηγορήθηκε η όντως αμαρτωλή κυβέρνηση Καραμανλή, εμπεδώθηκε σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας.

Η συνέχεια ....Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αναγεννηθεί με τον Ανδρουλάκη: Δεν μπορεί να αναγεννηθεί το ΠΑΣΟΚ με Ανδρουλάκη γιατί αν και ο ίδιος δεν έχει υπουργικό παρελθόν, κουβαλάει τα πολιτικά και ιδεολογικά βαρίδια του

Μπορεί ο Ανδρουλάκης να ξανακάνει το ΠΑΣΟΚ μεγάλο;

Ασημακόπουλος Βασίλης

07/01/2022

Views: 1,113

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλΣε προηγούμενο κείμενο εξέτασα την πορεία του ΠΑΣΟΚ με βάση το γκραμσιανό σχήμα του “πολέμου ελιγμών-πολέμου θέσεων”. Επίσης, τον ΣΥΡΙΖΑ από το 2012 και μετά κυρίως ως αποτέλεσμα του “πολέμου ελιγμών” σε μια μεταρρυθμιστική (όχι επαναστατική) γραμμή, με την έννοια του όρου στην αριστερή φιλολογία. Στο παρόν εξετάζω την κίνηση ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στη διαφαινόμενη συνθήκη ενός “πολέμου θέσεων”.

Η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ επιχειρεί κάτι σπάνιο στην ιστορία των κομμάτων. Την αναγέννηση ενός πάλαι ποτέ ηγεμονικού κόμματος, που φαινόταν να βαδίζει προς το περιθώριο. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει αφενός να οξύνει τον αντιπολιτευτικό του λόγο με όρους καθημερινότητας – στο πεδίο ιδίως των κοινωνικών ανισοτήτων και των εργασιακών ζητημάτων. Αφετέρου να αποφύγει την υπαγωγή του σε θεματικές που ορίζει ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η παρούσα “κανονικότητα” προκρίνει περισσότερο στρατηγικές “πολέμου θέσεων”, στις οποίες το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ οφείλει ανταγωνιστικά να ανταποκριθεί, εφόσον επιδιώκει να αμφισβητήσει την μετά το 2012 πρωτοκαθεδρία του ΣΥΡΙΖΑ στο χώρο της Κεντροαριστεράς. Να κάνει ό,τι έπραξε ο Ανδρέας Παπανδρέου από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 απέναντι στην παραδοσιακή Αριστερά, να ανακτήσει στοιχεία της ιδιομορφίας του χώρου, που αφορούν τη σχέση εθνικού-διεθνικού σήμερα. Στοιχεία διακριτά που διαφοροποιούσαν το ΠΑΣΟΚ από άλλα κόμματα της ευρωπαϊκής Αριστεράς, τα οποία έχει επισημάνει ο οξυδερκής Ντόναλντ Σασούν στο μνημειώδες έργο του “Εκατό Χρόνια Σοσιαλισμού” (τ. 2ος, Καστανιώτης, 2001), με την βοήθεια του Βασίλη Φούσκα στο κεφάλαιο για το ΠΑΣΟΚ της περιόδου 1974-1994.

Αναπαράγεται στο δημόσιο λόγο ότι η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν έχει διατυπώσει θέσεις. Η προσέγγιση στην απολυτότητά της είναι λανθασμένη. Πράγματι δεν έχει διατυπωθεί αναλυτικά και επεξεργασμένα ένα σώμα ιδεών-απόψεων. Η πολιτική ομάδα του Νίκου Ανδρουλάκη είχε συγκροτηθεί περισσότερο με οργανωτικά χαρακτηριστικά και λιγότερο ιδεολογικά. Αυτό έχει να κάνει και με την ηγεμονική κομματική κουλτούρα του ΠΑΣΟΚ την περίοδο που ανδρώθηκε ο ίδιος και η γενιά του πολιτικά, ένα δηλαδή μαζικό κόμμα σε υποχώρηση.

Θέσεις-Κατευθύνσεις

Έχουν όμως αναδειχθεί ορισμένα σημεία-κατευθύνσεις που αξίζει να επισημανθούν, καθώς αποτελούν μια αφετηρία. Το πρώτο είναι η αναφορά στην παραταξιακή μνήμη. Το δεύτερο είναι το παρόν και το μέλλον του τόπου και των πολιτών με την χρήση κρίσιμων εννοιών όπως δημογραφικό, πατρίδα, κοινωνικές ανισότητες, παιδεία, εργασία, ανάπτυξη-παραγωγή, που σκιαγραφούν προτεραιότητες. Το τρίτο είναι η αναφορά με κέντρο την Ελλάδα, ένα “εμείς”, δηλαδή η εθνική, δημοκρατική, κοινωνική ενότητα.

Η συνέχεια της δημοσίευσης: Μπορεί ο Ανδρουλάκης να ξανακάνει το ΠΑΣΟΚ μεγάλο;

Παλινδρομούν οι “εκσυγχρονιστές” μεταξύ Μητσοτάκη και Ανδρουλάκη

 Ο χώρος του Κέντρου Περισσότερο ανησυχητική για τη ΝΔ να είναι η συνέχεια: «ο χώρος του Κέντρου ιστορικά κινείται πότε δημιουργώντας Κεντροαριστερή πλειοψηφία και πότε Κεντροδεξιά. Όσοι κεντρώοι ψηφοφόροι δάνεισαν την ψήφο τους, το έκαναν γιατί κάποιοι από αυτούς δέχθηκαν το κεντρώο προφίλ του κ. Μητσοτάκη και άλλοι γιατί δεν ήθελαν επουδενί να συνεχιστεί η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

 Τώρα υπάρχει τρίτος και, μάλιστα, σοβαρός παίκτης στο πολιτικό σύστημα». Διευκρινίζει δε, ότι ψήφισε στις εκλογές του ΚΙΝΑΛ. Φυσικά το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιόν αφορούν οι δηλώσεις της κ. Διαμαντοπούλου, με δεδομένη την περιορισμένη απήχηση που έχει. Αν είναι μόνο προσωπικές απόψεις, μικρή σημασία έχουν. Ενδέχεται όμως να εμφανίζεται σαν “λαγός” για τον ευρύτερο χώρο των πασοκικής προέλευσης εκσυγχρονιστών. 

Είναι δεδομένο ότι εκλογικοί πρόσφυγες από το πάλαι ποτέ ακμαίο ΠΑΣΟΚ αναζήτησαν καινούργια πολιτική στέγη, όχι μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στη ΝΔ του Κυριάκου. Λιγότεροι μεν αριθμητικά, αυτό είναι καθαρό, αλλά με δυσανάλογα μεγάλη επιρροή στην δημόσια σφαίρα, λόγω της μακράς θητείας τους στα οικονομικά και επικοινωνιακά κυκλώματα εξουσίας. Ο ανεψιός του πρωθυπουργού Γρηγόρης Δημητριάδης, σε παλαιότερη συζήτησή του, είχε αναγνωρίσει ότι «αυτοί όμως μας έδωσαν την αυτοδυναμία». Ο πρωθυπουργός τους αξιοποίησε (επίσης δυσανάλογα σε σχέση με το ποσοστό των ψήφων που μετέφεραν) σε θέσεις εξουσίας, γιατί του ενίσχυαν το κεντρώο και μεταρρυθμιστικό προφίλ.

ΕΔΩ όλο το άρθρο:Παλινδρομούν οι “εκσυγχρονιστές” μεταξύ Μητσοτάκη και Ανδρουλάκη:

Η δημοσκοπική άνοδος του ΚΙΝΑΛ και η αθέατη πλευρά του Ανδρουλάκη

Η δημοσκοπική άνοδος του ΚΙΝΑΛ και η αθέατη πλευρά του Ανδρουλάκη: Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το ΚΙΝΑΛ φαίνεται να απολαμβάνει μιντιακής υποστήριξης, οφείλει όμως και κάποιες εξηγήσεις για να διατηρήσει το "ηθικό πλεονέκτημα".

Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη

Ασημακόπουλος Βασίλης

"....Ανανέωση, καθώς ο Ανδρουλάκης, παρά το ότι δεν διαφώνησε με τις μνημονιακές επιλογές, δεν ήταν πρωταγωνιστής σε αντίθεση με τους άλλους δύο βασικούς διεκδικητές. Ο ίδιος το διατύπωνε με το εύστοχο σχήμα ότι ήταν «στο κέντρο της παράταξης, αλλά στο περιθώριο της εξουσίας».

 Ο Ανδρουλάκης είναι γέννημα-θρέμμα της κομματικής οργάνωσης. Δεν είναι κληρονόμος ενδόξου κομματικά ονόματος, δεν έλαβε “δαχτυλίδι διαδοχής”, δεν τον στήριξε κάποιο συστημικό κέντρο. Με αυτή την έννοια η υποψηφιότητά του είχε στοιχεία λελογισμένης αντισυστημικότητας. Ήταν η έκφραση του μαζικού κόμματος έστω σε υποχώρηση, όπως έχω αναλυτικά αναφέρει στα δύο προηγούμενα κείμενα. 

Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει συρρικνωθεί εκλογικά από το 2012 και μετά, να υποχρεώθηκε να αλλάξει το όνομά του, όμως διατήρησε τις οργανωμένες δυνάμεις σε μαζικούς χώρους. Στοιχείο που αποτελεί την άλλη όψη της αδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ να συγκροτηθεί μέχρι σήμερα σε μαζικό κόμμα. Ο Ανδρουλάκης αποτελεί την έκφραση του οργανωμένου κόμματος. Καθόλου τυχαία η νέα ηγεσία εμφανίζεται να ιεραρχεί ως πρώτη προτεραιότητά της την κομματική ανασυγκρότηση του χώρου-παράταξης. Επιχειρεί κάτι σπάνιο στην ιστορία των κομμάτων. Την αναγέννηση-επανεμφάνιση ενός πάλαι ποτέ ηγεμονικού –με γκραμσιανούς όρους– κόμματος, που φαινόταν να βαδίζει προς το περιθώριο, κάποτε φτάνοντας στα όρια της ιστορικής έκλειψης. Κάτι που απέτρεψε η Γεννηματά –με την αρωγή της κυβερνητικής και κομματικής πρακτικής του ΣΥΡΙΖΑ– η οποία πέτυχε τη σταθεροποίηση-οριοθέτηση του χώρου. Στοιχεία που δείχνουν τη ρευστότητα των καιρών. 

Την γνώμη μου για κρίσιμα θέματα της επόμενης μέρας, για ζητήματα στρατηγικής και τακτικής, προγραμματικού λόγου, θα αναπτύξω σε επόμενο άρθρο. Κλείνοντας να επισημάνω ότι την αμέσως επόμενη περίοδο ο Ανδρουλάκης θα δεχθεί ένα “έντονο αγκάλιασμα” από τα συστημικά μέσα-κέντρα για διάφορους λόγους. Κάτι που έχει ήδη αρχίσει. Επίσης, θα προσεγγιστεί από παλαιούς κομματικούς παράγοντες, κυρίως από τον εκσυγχρονιστικό χώρο, δεδομένης και της εσωκομματικής προέλευσής του. Ο κίνδυνος πνιγμού σε μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ισχυρό ενδεχόμενο. Είναι πολύ σημαντικό το πως θα διαχειριστεί αυτές τις καταστάσεις, προκειμένου να μην ακυρωθεί, τόσο η αυτονομία, όσο και η ανανέωση. Είμαστε σε νέα εποχή. Αλλαγή γενιάς και όλα από την αρχή..."


Όλο το κείμενο...Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη:

Δες: Η διαδρομή προς την κορυφή – Από τη Νεολαία στην προεδρία

Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το μαζικό κόμμα

 

Ασημακόπουλος Βασίλης

"....Ανανέωση, καθώς ο Ανδρουλάκης, παρά το ότι δεν διαφώνησε με τις μνημονιακές επιλογές, δεν ήταν πρωταγωνιστής σε αντίθεση με τους άλλους δύο βασικούς διεκδικητές. Ο ίδιος το διατύπωνε με το εύστοχο σχήμα ότι ήταν «στο κέντρο της παράταξης, αλλά στο περιθώριο της εξουσίας».

 Ο Ανδρουλάκης είναι γέννημα-θρέμμα της κομματικής οργάνωσης. Δεν είναι κληρονόμος ενδόξου κομματικά ονόματος, δεν έλαβε “δαχτυλίδι διαδοχής”, δεν τον στήριξε κάποιο συστημικό κέντρο. Με αυτή την έννοια η υποψηφιότητά του είχε στοιχεία λελογισμένης αντισυστημικότητας. Ήταν η έκφραση του μαζικού κόμματος έστω σε υποχώρηση, όπως έχω αναλυτικά αναφέρει στα δύο προηγούμενα κείμενα. 

Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει συρρικνωθεί εκλογικά από το 2012 και μετά, να υποχρεώθηκε να αλλάξει το όνομά του, όμως διατήρησε τις οργανωμένες δυνάμεις σε μαζικούς χώρους. Στοιχείο που αποτελεί την άλλη όψη της αδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ να συγκροτηθεί μέχρι σήμερα σε μαζικό κόμμα. Ο Ανδρουλάκης αποτελεί την έκφραση του οργανωμένου κόμματος. Καθόλου τυχαία η νέα ηγεσία εμφανίζεται να ιεραρχεί ως πρώτη προτεραιότητά της την κομματική ανασυγκρότηση του χώρου-παράταξης. Επιχειρεί κάτι σπάνιο στην ιστορία των κομμάτων. Την αναγέννηση-επανεμφάνιση ενός πάλαι ποτέ ηγεμονικού –με γκραμσιανούς όρους– κόμματος, που φαινόταν να βαδίζει προς το περιθώριο, κάποτε φτάνοντας στα όρια της ιστορικής έκλειψης. Κάτι που απέτρεψε η Γεννηματά –με την αρωγή της κυβερνητικής και κομματικής πρακτικής του ΣΥΡΙΖΑ– η οποία πέτυχε τη σταθεροποίηση-οριοθέτηση του χώρου. Στοιχεία που δείχνουν τη ρευστότητα των καιρών. 

Την γνώμη μου για κρίσιμα θέματα της επόμενης μέρας, για ζητήματα στρατηγικής και τακτικής, προγραμματικού λόγου, θα αναπτύξω σε επόμενο άρθρο. Κλείνοντας να επισημάνω ότι την αμέσως επόμενη περίοδο ο Ανδρουλάκης θα δεχθεί ένα “έντονο αγκάλιασμα” από τα συστημικά μέσα-κέντρα για διάφορους λόγους. Κάτι που έχει ήδη αρχίσει. Επίσης, θα προσεγγιστεί από παλαιούς κομματικούς παράγοντες, κυρίως από τον εκσυγχρονιστικό χώρο, δεδομένης και της εσωκομματικής προέλευσής του. Ο κίνδυνος πνιγμού σε μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ισχυρό ενδεχόμενο. Είναι πολύ σημαντικό το πως θα διαχειριστεί αυτές τις καταστάσεις, προκειμένου να μην ακυρωθεί, τόσο η αυτονομία, όσο και η ανανέωση. Είμαστε σε νέα εποχή. Αλλαγή γενιάς και όλα από την αρχή..."


Όλο το κείμενο...Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη:

Δες: Η διαδρομή προς την κορυφή – Από τη Νεολαία στην προεδρία

Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το μαζικό κόμμα

Μήλον της έριδος η Κεντροαριστερά – Η ανεπάρκεια του ΣΥΡΙΖΑ, ευκαιρία για το ΠΑΣΟΚ

Όπως είχαμε επισημάνει από το 2017 και απέδειξαν τα γεγονότα, το πολιτικό άνοιγμα προς την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και η ρητορική μετατόπιση της Κουμουνδούρου προς την Κεντροαριστερά δεν είναι από μόνες τους ικανές κινήσεις να αφομοιώσουν στον ΣΥΡΙΖΑ τους κεντροαριστερής προέλευσης ψηφοφόρους. 

Σε ένα βαθμό αυτό μπορεί να συμβεί. Δεν πρόκειται, όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ να γίνει ο διάδοχος του μεγάλου ΠΑΣΟΚ, όπως ελπίζει ο Τσίπρας. Για να καλύψει με ηγεμονικούς όρους ο ΣΥΡΙΖΑ το κενό πολιτικής εκπροσώπησης της Κεντροαριστεράς έπρεπε να εκφράσει πολιτικά τις βασικές κοινωνικοοικονομικές ανάγκες και τις εθνικές ανησυχίες του κορμού της εκλογικής της βάσης. 

Σε ό,τι αφορά τις κοινωνικο-οικονομικές ανάγκες αυτό ήταν αδύνατον σε συνθήκες Μνημονίου και μετά-Μνημονίου. Η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Τσίπρα ήταν σε γενικές γραμμές να στηρίξει τα φτωχότερα στρώματα, αφαιμάζοντας τα μικρομεσαία. 

Σε ό,τι αφορά τις εθνικές ανησυχίες των κεντροαριστερών ψηφοφόρων, αυτό είναι αδύνατον λόγω των περισσότερο ή λιγότερο εθνομηδενιστικών ιδεολογημάτων που κυριαρχούν στην Κουμουνδούρου. Όσο το ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ παρέμενε στο πλαίσιο που είχε χαράξει η Γεννηματά, φαινόταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κινδύνευε. Ο αναποτελεσματικός και ιδεολογικοποιημένος τρόπος που ασκεί αντιπολίτευση από το 2019 και οι θέσεις που πήρε σε κρίσιμα ζητήματα λόγω των ιδεολογημάτων του (μεταναστευτικό, ελληνογαλλικό σύμφωνο αμυντικής συνδρομής, αμυντικές δαπάνες κ.α.) κατέδειξαν την ιδεολογική-πολιτική κυριαρχία του “μικρού ΣΥΡΙΖΑ” επί του “μεγάλου ΣΥΡΙΖΑ”. Στην πραγματικότητα, οι κεντροαριστεροί πρώην “πράσινοι” ψηφοφόροι που πήγαν στο κόμμα του Τσίπρα σαν εκλογικοί πρόσφυγες και το εκτόξευσαν, ελάχιστα επηρέασαν την πολιτική του.

Η συνέχεια...

Μήλον της έριδος η Κεντροαριστερά – Η ανεπάρκεια του ΣΥΡΙΖΑ, ευκαιρία για το ΠΑΣΟΚ: 

Πώς έχτισε τον κομματικό στρατό του ο Νίκος Ανδρουλάκης

Ασημακόπουλος Βασίλης

16/12/2021

Views: 888

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλλαγή

Θα προσεγγίσουμε την εκλογή νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και τα ζητήματα που θέτει, μέσα από τις ακόλουθες διαστάσεις: Την πολιτική διαδρομή, την αναμέτρηση για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, την επόμενη μέρα. Αρχικά σε δύο κείμενα θα εξεταστούν στιγμές της πολιτικής διαδρομής του Νίκου Ανδρουλάκη, μέσα από την οπτική του μαζικού κόμματος, επειδή είναι ο πρώτος πρόεδρος του χώρου, γέννημα-θρέμμα αποκλειστικά της κομματικής οργάνωσης.

Σε επόμενα κείμενα θα αναφερθούμε σε θέματα της αναμέτρησης για την ηγεσία στο χώρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ζητήματα της επόμενης μέρας. Βασικό αναλυτικό σχήμα στη θεωρία των πολιτικών κομμάτων, είναι το κόμμα μαζών ή με εμπειρικούς όρους, ορθότερα ίσως, το μαζικό γραφειοκρατικό κόμμα. Ο Μωρίς Ντυβερζέ στην πραγματεία του για τα “πολιτικά κόμματα” στη δεκαετία 1950, προχωρά στην κλασική τυπολογία του κομματικού φαινομένου, όπου αναλύει το “κόμμα μαζών”.

Νωρίτερα στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Ρόμπερτ Μίχελς στο βιβλίο “Κοινωνιολογία των πολιτικών κομμάτων στη σύγχρονη δημοκρατία” (Γνώση, 1997), μελετώντας συγκεκριμένα τη λειτουργία του πλέον μαζικά οργανωμένου κόμματος της εποχής του, του SPD, προβαίνει σε καίριες επισημάνσεις για τη διαμόρφωση και τα χαρακτηριστικά της κομματικής γραφειοκρατίας.

Η ευρωπαϊκή ιστορία του 20ου αιώνα είναι συνδεδεμένη με το φαινόμενο του μαζικού γραφειοκρατικού κόμματος, ως τρόπου μαζικής συμμετοχής στην πολιτική διαδικασία. Το γραφειοκρατικό κόμμα στη δημοκρατική του εκδοχή πάντοτε, συνδέθηκε με το καθολικό εκλογικό δικαίωμα, την βιομηχανική κοινωνία και αφετηριακά με τη σοσιαλιστική/σοσιαλδημοκρατική πολιτική οικογένεια.

Η ελληνική ιδιομορφία

Για ακαδημαϊκή προσέγγιση στη θεωρία των πολιτικών κομμάτων, το βιβλίο του Κώστα Ελευθερίου, “Το Πολιτικό Κόμμα” (ΕΝΑ, 2021), προσφέρει πολύ καλή εισαγωγή. Η ελληνική περίπτωση είχε ιδιομορφίες σε σχέση με την ευρωπαϊκή εμπειρία. Στο ελληνικό κράτος υπήρξε καθολικό εκλογικό δικαίωμα (στον ανδρικό πληθυσμό) νωρίτερα από όλη την Ευρώπη. Όχι από το Σύνταγμα του 1844, όπως συνήθως αναφέρεται, αλλά από τα χρόνια ήδη της Επανάστασης, πριν την τυπική συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους, για ένα συνδυασμό από λόγους που δεν είναι του παρόντος. Γι’ αυτό και η ισχυρή πολιτική κουλτούρα του δημοκρατισμού.

Η ασθενής βιομηχανική ανάπτυξη, αλλά και τα συγκεκριμένα στοιχεία του εθνικού ζητήματος, είχαν σαν αποτέλεσμα το εργατικό κίνημα να έχει διαφορετικά εν μέρει χαρακτηριστικά τόσο οργανωτικά, όσο και κατεύθυνσης-φυσιογνωμίας σε αρκετές στιγμές της ιστορίας του, από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Τέλος, από τη δεκαετία 1930 και μετά, η Αριστερά μονοπωλήθηκε από την τριτοδιεθνιστική παράδοση, κάτι που δεν αποτέλεσε μάλλον την εξαίρεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δεν είναι τυχαίο ότι μαζικό σοσιαλιστικό πολιτικό ρεύμα στην Ελλάδα εμφανίστηκε σε μια περίοδο που βρισκόταν σε εξέλιξη ήδη από δεκαπενταετίας μια βιομηχανικού τύπου συσσώρευση κεφαλαίου-συγκεντροποίηση παραγωγής με όψεις δυτικού τύπου κι όταν το επέτρεψαν οι πολιτικές συνθήκες με την πτώση της δικτατορίας. Η εργατική τάξη, ιδίως στη βιομηχανική της εκδοχή, υπήρξε από τις βασικές συνιστώσες του ΠΑΣΟΚ με όρους πολιτικούς και οργανωτικούς.

Παράδοξα και αντιθέσεις του ΠΑΣΟΚ