27 Απρίλη 1941: Οι ναζί στην Αθήνα, οι δωσίλογοι στα πόστα, ο λαός “φρούριο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα”

27 Απρίλη 1941, στις 8 το πρωί, ημέρα Κυριακή: Τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αθήνα.

 ΑΠΟ ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ 

27 Απρίλη 1941, στις 8 το πρωί, ημέρα Κυριακή: Τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αθήνα. Η πρωτεύουσα με το λαό  να «υποδέχεται» τους ναζί παραμένοντας ερμητικά κλεισμένος στα σπίτια του, είναι μια έρημη πόλη.

 Τέσσερις μέρες νωρίτερα, 23 Απρίλη, ο Τσολάκογλου είχε υπογράψει στη Θεσσαλονίκη το οριστικό πρωτόκολλο της συνθηκολόγησης. Οι Γερμανοί βλέποντας στο πρόσωπό του τον “πατριωτισμό” που εκτιμούσαν, τον διόρισαν πρώτο «πρωθυπουργό» της κατεχόμενης Ελλάδας.

Στην πρωτεύουσα οι «κεφαλές του έθνους» είχαν ολοκληρώσει τις προετοιμασίες για να… το βάλουν στα πόδια. Η τελευταία τους προδοτική αποστολή είχε ανατεθεί στον υφυπουργό Ασφαλείας του καθεστώτος Μεταξά (και κατοπινό βουλευτή της ΕΡΕ), τον Κ.Μανιαδάκη.

    Ο Μανιαδάκης φροντίζει να παραδοθούν δέσμιοι στους Γερμανούς οι 2.000 περίπου φυλακισμένοι και εξόριστοι αγωνιστές, κυρίως κομμουνιστές, που από τα κάτεργα της δικτατορίας του Μεταξά πέφτουν (από… τα ελληνικά χέρια) στα χέρια της Γκεστάπο.

Η είσοδος των Γερμανών επιφέρει και τον απόλυτο εξευτελισμό του αστικού πολιτικού κόσμου. «…ο Παπανδρέου – περιγράφει ο Σεφέρης – έλεγε: “Οι Γερμανοί δε θα μας πειράξουν”. Ο Καφαντάρης ομολογούσε: “Επίστευσα στην νίκη του Αξονος”…».

Οσο για τους υπουργούς και τους παρακεντέδες του φασίστα Μεταξά, όλη εκείνη η συνομοταξία των “θα ρίψωμεν μερικές τουφεκιές δια την τιμήν των όπλων” (Λιναρδάτος), ήταν από αυτούς που αν στις 28 Οκτώβρη ο δικτάτορας δεν είχε υποστεί την “προσωπική προσβολή και την απιστία που του είχε κάνει η τροφός του η Γερμανία” (Σεφέρης – Χειρόγραφο Σεπτέμβρης ’41 ) και τους έλεγε ότι αποδέχτηκε το τελεσίγραφο, τότε “όλοι αυτοί οι κύριοι θα πήγαιναν να του φιλήσουν το χέρι και να τον συγχαρούν για το πατριωτικό του σθένος με πολύ μεγαλύτερη ειλικρίνεια παρά όταν άκουσαν το περιλάλητο όχι” (στο ίδιο).     

Με την κατάληψη της χώρας από τους ναζί ένα μέρος του αστικού πολιτικού συρφετού προχωρά στην ανοιχτή συνεργασία με τους κατακτητές και στον δωσιλογισμό. Ένα δεύτερο τμήμα παρέμεινε στην Ελλάδα απέχοντας από τον αγώνα ενάντια στον κατακτητή περιμένοντας να εμφανιστεί την στιγμή που θα έχουν καθοριστεί οι εξελίξεις. Η πλειοψηφία του υπό βρετανική επιρροή πολιτικού προσωπικού της άρχουσας τάξης, φροντίζει να διατηρεί επαφές και σχέσεις “κατανόησης” με τους κατακτητές. Οσο για την πλειονότητα των αστών “ταγών”, μαζί με το Παλάτι, λιποτάκτησαν στο εξωτερικό αρπάζοντας μαζί τους και τις τεράστιες ποσότητες των κρατικών αποθεμάτων σε χρυσό…  

    Η φυγή τους αποτελεί εκδήλωση παροιμιώδους… λεβεντιάς και «εθνικού φρονήματος»: Ανήμερα της συνθηκολόγησης ο βασιλιάς Γεώργιος με τον πρωθυπουργό Εμμ. Τσουδερό, τον πρίγκιπα Πέτρο και τον Άγγλο πρεσβευτή Μάικλ Πάλαιρετ επιβιβάζονται σ’ ένα βρετανικό υδροπλάνο με πρώτο σταθμό την Κρήτη και κατόπιν το Κάιρο. Είχε προηγηθεί η φυγή του εξαίρετου ζεύγους των διαδόχων του θρόνου, του Παύλου με τη Φρειδερίκη. Τη, δε, νύχτα 22 προς 23 Απριλίου με τα αντιτορπιλικά  «Πάνθηρ», «Β. Ολγα» και «Ιέραξ» την… κοπάνησαν άπαντες:

Ο υποναύαρχος Σακελλαρίου καταγράφει την κατάντια της αστικής πολιτικής τάξης: 

«(…) άπαντες οι υπουργοί, ο Διοικητής και ο Υποδιοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος και μερικοί κρατικοί επίσημοι και μη λειτουργοί, οι πλείστοι με τας οικογενείας των- γυναίκες, τέκνα, πεθερές, κουβερνάντες και τας αποσκευάς των μπαούλα, βαλίτσες και τουαλέτες, τσάντες με ρουχισμό, μερικοί με παιχνίδια των παιδιών των και κάποιοι με τα χρυσαφικά των. Ο Βασιλεύς και ο κ. Τσουδερός ανεχώρησαν αεροπορικώς περί τα ξημερώματα της 23ης Απριλίου, αφού αφήκαν και από μίαν προκήρυξιν προς τον Λαόν διά να του εξηγήσουν την προς την Κρήτην απομάκρυσίν των. Φαίνεται όμως ότι η θέα τοσούτον ασυνηθίστου διά πολεμικά πλοία φορτίου, και δη εν καιρώ πολέμου, εξερέθισε τα πληρώματα εις τοιούτον βαθμόν, ώστε εις την Σούδαν εξεδηλώθη μικρά στάσις επί του “Βασίλισσα Ολγα”, του προσωπικού απαιτήσαντος να μην επιβή κανείς πλέον. Αντιλαμβάνεται ο καθείς την ψυχολογία όλων αυτών των αξιωματικών, υπαξιωματικών και ναυτών που κανένας τους δεν εγνώριζε πού και πώς άφηναν τα σπίτια τους, όταν έβλεπαν ότι υπήρχαν προνομιούχοι Έλληνες και Ελληνίδες ή Ελληνόπουλα που μπορούσαν ανέτως να μεταφέρονται με τα πολύτιμα των υπαρχόντων των προς άλλας ασφαλείς κατευθύνσεις μέχρις ότου παρέλθει η συμφορά ή όταν έβλεπαν ότι η οικογένεια του Πρωθυπουργού της Ελλάδος συνωδεύετο και από το απαραίτητο σκυλάκι της, χωρίς τη συντροφιά του οποίου φαίνεται ότι δεν ήτο δυνατόν να σωθεί η Ελλάς»…

Γιατί στην Δυτική Κρήτη έμειναν μέχρι το Ιούνιο-Ιούλιο του 1945 οι Γερμανοί;

 

Η Βίλα Αριάδνη την οποία έχτισε ως κατοικία του  ο Έβανς στο Ηράκλειο, στην οποία υπεγράφη η υλοποίηση της αποκαλυφθείσας αργότερα, επαίσχυντης μυστικής αγγλογερμανικής Συμφωνίας της Λισαβόνας για την Κρήτη

Η μυστική Συνθήκη της Λισαβόνας και η "περίεργη" συνθηκολόγηση στην βίλα Αριάδνη…

1. Ο Άλμπερτ Σπέερ, υπουργός της Πολεμικής και Βιομηχανικής Παραγωγής του Χίτλερ, σε συνέντευξή του στον Β. Μαθιόπουλο αποκαλύπτει:

 " Είμαι αυτήκοος μάρτυρας ενός γεγονότος, που μας είχε προκαλέσει πολύ μεγάλη εντύπωση το φθινόπωρο του 1944. Θυμάμαι συγκεκριμένα ότι ο στρατηγός Γιόντλ, αρχηγός του Γενικού (γερμανικού) Επιτελείου, ήρθε μια μέρα και μου ανέφερε ότι επήλθε συμφωνία σε υψηλό επίπεδο μεταξύ Αγγλίας και Γερμανίας, που αφορούσε την Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή, πρωτοφανής μέχρι τότε και όπως γνωρίζω ΜΟΝΑΔΙΚΗ σε όλο τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, αφορούσε – όπως, τουλάχιστον, μου είπε ο Γιόντλ – την εκκένωση της Ελλάδας από τα γερμανικά στρατεύματα χωρίς βρετανική ενόχληση.

Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, είχε συναφθεί Αγγλογερμανική συμφωνία με αντάλλαγμα την παράδοση από τους Γερμανούς της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Η συμφωνία αυτή έγινε στη Λισσαβόνα και το ποιος είχε την πρωτοβουλία δεν ξέρω, αλλά πιστεύω ότι δεν έγινε σε διπλωματικό επίπεδο, αλλά πολύ ψηλότερα, για να μην υπάρξουν ακριτομυθίες. Η πληροφορία για το περίεργο αυτό «τζέντλεμαν αγκρήμεντ» μεταξύ Λονδίνου και Βερολίνου προκάλεσε σε όσους το έμαθαν κατάπληξη. Και, πράγματι, οι Άγγλοι την τήρησαν.

 Τα γερμανικά πολεμικά και μεταγωγικά σκάφη φορτώθηκαν στρατό από τα ελληνικά νησιά – που εκκένωσαν – πέρασαν, το φθινόπωρο του 1944, ανενόχλητα μπροστά από τα μάτια των Βρετανών και ανάμεσα από τα βρετανικά υποβρύχια στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. 

Το τίμημα της συμφωνίας, κατά τη γνώμη μου, ήταν να παραχωρήσουν οι Γερμανοί τη Θεσσαλονίκη στους Άγγλους αμαχητί και μ’ αυτόν το τρόπο η Ελλάδα να περιέλθει στο δυτικό στρατόπεδο. Και, βέβαια, ο Χίτλερ θα διατηρούσε ανέπαφες τις δικές του δυνάμεις, που κατείχαν το ελληνικό χώρο". (Βήμα 1976 )

ΤΟ ΞΥΠΟΛΗΤΟ ΤΑΓΜΑ (ΤΑΙΝΙΑ)

Στή μεταπολεμική Θεσσαλονίκη, ἕνας νεαρός ἄντρας, ὁ Δημήτρης, "συλλαμβάνει" ἕναν πιτσιρικά, τό Σταῦρο, πού ἔκλεψε ἕνα πορτοφόλι καί τοῦ ἀφηγεῖται τήν ἱστορία του, δηλαδή τήν ἱστορία τῶν 160 παιδιῶν πού ἀποτελοῦσαν τό "ξυπόλητο τάγμα", προσπαθώντας νά ἐπιβιώσουν κατά τή διάρκεια τῆς Κατοχῆς. Μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς τους, διωγμένα ἀπό τό ὀρφανοτροφεῖο, εἶχαν δημιουργήσει μιά ἡρωική συμμορία καί ἔκλεβαν ἀπό τούς Γερμανούς καί τούς συνεργάτες τούς τρόφιμα καί φάρμακα, τά ὁποῖα μοίραζαν σέ ὅσους τά εἶχαν ἀνάγκη.

H ταινία ντοκουμέντο της Finos Film για την απελευθέρωση της Αθήνας

Στο φως ήρθε ένα χαμένο για 55 χρόνια φιλμ–ντοκουμέντο στο οποίο ήταν αποτυπωμένη μια σημαντική στιγμή της ελληνικής ιστορίας, η απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς

Του Άγγελου Μενδρινού

Ο Φιλιποίμην Φίνος, ο ιδρυτής της Finos Film, με την κάμερα στο χέρι εκείνο το πρωινό της 12ης Οκτωβρίου 1944 κατέγραφε μοναδικές στιγμές. Όχι, μόνο, τη χαρά του πλήθους, αλλά και τον τελευταίο Γερμανό που κατέβασε την σβάστκα από την Ακρόπολη! Ήθελε να ετοιμάσει ένα «ζουρνάλ» όπως λεγόντουσαν, τότε, τα «Επίκαιρα» που έδειχναν οι κινηματογράφοι στο διάλειμμα των ταινιών, σύμφωνα με το newscenter

Ετοίμασε το φιλμάκι με σπικάζ και έξοχη, δική του, σκηνοθεσία και σκόπευε να το προωθήσει στους κινηματογράφους. Δεν πρόλαβε. Μεσολάβησαν τα Δεκεμβριανά κι η ταινία του κρίθηκε αντεθνική.

Λογικό.

Η πείνα του 1941-1942 στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Μία από τις πρώτες και φοβερότερες επιπτώσεις της τριπλής κατοχής που επιβλήθηκε στη χώρα μας από τη ναζιστική Γερμανία και τους Ιταλούς και Βούλγαρους συμμάχους τους, ήταν το μαρτύριο της έλλειψης τροφίμων που γνώρισαν τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας και πρωτίστως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη. Πείνα ανελέητη, που ξεπάστρεψε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες στα τριάμισι χρόνια της μαύρης χιτλερικής σκλαβιάς, κυρίως το χειμώνα του 1941-1942, τον “μαύρο χειμώνα της Ελλάδος” όπως αποκλήθηκε. Ο άγριος και θανατηφόρος λιμός που γνώρισε η χώρα μας εκείνη τη μαύρη τετραετία, οφείλονταν στο γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους στα ελληνικά χώματα οι κατακτητές, επιδόθηκαν στην καταλήστευση των πρώτων υλών, των τροφίμων και των πλουτοπαραγωικών πηγών της χώρας. 1

Φτώχεια και δυστυχίαΑπό τις πρώτες κιόλας μέρες της Κατοχής, φτώχεια και δυστυχία ξαπλώνονται παντού. Τα αποθέματα σε τρόφιμα, οι πρώτες ύλες και ποικίλα άλλα είδη, που φυλάγονταν στις κρατικές αποθήκες, κατάσχονται και διαρπάζονται ως λεία πολέμου, ενώ τα οικονομικά βάρη της διατροφής των κατοχικών στρατευμάτων, που πέφτουν στους αδύνατους ώμους των Ελλήνων, προκαλούν την εξαθλίωση της χώρας. Αλλά και τα λίγα προϊόντα και είδη πρώτης ανάγκης που παράγονται στην καταστραμμένη χώρα με το σκληρό μόχθο του ελληνικού λαού, μεταφέρονται στη Γερμανία και Ιταλία ή διοχετεύονται στη μαύρη αγορά. Έτσι με την έναρξη της σκλαβιάς αρχίζει η ζωή να γίνεται μέρα με τη μέρα δυσκολότερη.

Δεν πέρασαν λίγες εβδομάδες από τη γερμανική εισβολή και οι ελλείψεις βασικών αγαθών άρχισαν να γίνονται εμφανείς στις μεγάλες πόλεις. Δεν ήταν μόνο η άνοδος των τιμών που ενόχλησε αρχικά, καθώς γρήγορα παρατηρήθηκε τόσο μεγάλη έλλειψη αγαθών, ώστε τα παραδοσιακά, εντεταταλμένα προς τούτο καταστήματα, τα μπακάλικα, τα μανάβικα, τα κρεοπωλεία, άδειαζαν ολοένα και περισσότερο από τα προϊόντα τους και πολλές φορές ξεχνούσαν τόσο αποτελεσματικά την αποστολή τους, ώστε οι ιδιοκτήτες τους βρίσκονταν στην ανάγκη να αναζητήσουν νέο επάγγελμα…. 2