Του Μάριους Γκέραλντ Σταμάτε* δημοσιεύτηκε στον νέο Ερμή τον Λόγιο τ. 21
Η ευρασιανική ατζέντα του Πούτιν
Η εγχώρια πολιτική στη Ρωσία αποτελεί συχνά τη σύνθεση των ανταγωνιστικών απόψεων δυτικόφιλων, αντι-δυτικών, ευρασιανιστών, υπερεθνικιστών και νοσταλγών του κομμουνισμού[1]. Η ρωσική εξωτερική πολιτική καθορίζεται γενικότερα από τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. Υπάρχει ένα συμβολικό εκκρεμές στη ρωσική εξωτερική πολιτική, που αιωρείται μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, ανάλογα με τις πολιτικές ισορροπίες που τηρούνται. Υπό τη σημερινή κυβέρνηση, η ρωσική εξωτερική πολιτική είναι πιο επικριτική για τη Δύση και ακολουθεί μια πορεία περισσότερο προσανατολισμένη προς την Ευρασία.
Η πολιτική έννοια της Ευρασίας, ή «ευρασιανισμός», αναφέρεται στην πνευματική σύνδεση των ευρωπαϊκών και των ασιατικών λαών στην ιστορία και το μέλλον της Ρωσίας. Η αρχική ιδέα πίσω από το κίνημα της Ευρασίας προέρχεται από τα έργα του πρίγκιπα Ν. Σ. Τρουμπετσκόι, του Π. Ν. Σαβίτσκι, του Γ. Β. Βερνάντσκι και πολλών άλλων. Ο Τρουμπετσκόι πίστευε ότι η διασύνδεση των ανατολικών Σλάβων και των τουρκικών και ουραλο-αλταϊκών λαών των στεπών –ή των τουρανικών φύλων– συνιστά ένα από τα βασικά δομικά στοιχεία της ρωσικής ιστορίας. Στη δεκαετία του 1920, αυτή η θεωρητική ιδέα βρήκε πολλούς οπαδούς μεταξύ των Ρώσων εμιγκρέδων που διασκορπίστηκαν στην Πολωνία, τη Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Τσεχοσλοβακία, και οι οποίοι αναζητούσαν μια νέα θεωρία για να καταπολεμήσουν την ιδεολογική δυναμική της μαρξιστικής-λενινιστικής επανάστασης στη Ρωσία. Ένα μικρό κίνημα «ευρασιανιστών» αναπτύχθηκε, αλλά ο ευρασιανισμός αυτός είχε αδύναμες ρίζες και γρήγορα παρήκμασε.
Ο ευρασιανισμός σημαίνει πολλά πράγματα. Πράγματι, το όνομα υποτιμά τη σημασία του φαινομένου, επειδή ο όρος έχει αναδειχθεί ως μία από τις πιο δημοφιλείς λέξεις-κλειδιά στο ευμετάβλητο ιδεολογικό οπλοστάσιο της μετασοβιετικής πολιτικής. Ωστόσο, η δημοφιλία δεν ενισχύει απαραίτητα τη συνέπεια, κάτι που σίγουρα ισχύει και για τον ευρασιανισμό.