Ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος και οι αντιθέσεις του καιρού μας

από

 Ευάγγελος Κοροβίνης

 -

11 Απριλίου 

Έναν μήνα και πλέον μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το ενδιαφέρον του κοινού για την σύγκρουση μειώνεται. Η προσοχή σταδιακά μετατοπίζεται στις οικονομικές συνέπειες των κυρώσεων. Ωστόσο μόνον σε ένα μέρος της κοινής γνώμης γίνεται φανερό ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι τίποτε άλλο παρά η τοπική εκρηκτική έκφραση μιας γενικότερης, μιας παγκόσμιας κρίσης. Μιας κρίσης που συνδέεται κυρίως με την μετατόπιση του κέντρου βάρους της παγκόσμιας οικονομίας από την Δύση στην Ανατολική Ασία.

Η προσπάθεια των Η.Π.Α να καθυποτάξουν την Ρωσία και στην συνέχεια, από θέσεως ισχύος, να βρουν έναν τρόπο να αντιμετωπίσουν και την Κίνα, οδηγεί τα πράγματα σε έναν ακήρυκτο τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, που προς το παρόν τουλάχιστον είναι οικονομικός και επικοινωνιακός κυρίως.

Θα ήταν, όμως, παραπλανητικό να υποθέσει κανείς ότι οι βασικοί εμπλεκόμενοι σε αυτόν τον πόλεμο, οι Η.Π.Α και η Ευρώπη από την μια μεριά και η Ρωσία και η Κίνα από την άλλη, είναι ομοιογενείς και αδιάβροχες από εσωτερικές αντιθέσεις οντότητες.

Α. Οι Η.Π.Α

Η μακροβιότητα του Βυζαντίου

από

 Ευάγγελος Κοροβίνης

 -

10 Φεβρουαρίου 2022

3

786

Το Βυζάντιο υπήρξε ένα κράτος από τα πιο μακρόβια στην ιστορία. Ταυτόχρονα ήταν και παραμένει πολύ λιγότερο μελετημένο από άλλες επικράτειες της ίδιας ιστορικής περιόδου ενώ επίσης παραμένει μη κατανοητό εν πολλοίς από την δυτική ιστοριογραφία. Στα πλαίσια αυτά αντιμετωπίσθηκε, μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον, ως ένας παρακμιακός φτωχός συγγενής. Είναι απορίας άξιο, όμως, πως μια επικράτεια με τέτοια χαρακτηριστικά κατόρθωσε, όχι μόνον να επιβιώσει, αλλά και να μεγαλουργήσει επί μια χιλιετία.

Α. «Εξανατολισμός» ή εκχριστιανισμός;

Το Βυζάντιο αναδύεται ως απάντηση στην κρίση που πέρασε η ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατά την διάρκεια του 3ου αιώνα μ.Χ. Ο αιώνας αυτός ήταν περίοδος εμφυλίων πολέμων, νόθευσης του νομίσματος και εμπορικών συναλλαγών σε είδος. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε σταματήσει να επεκτείνεται, οι προερχόμενοι από αιχμαλώτους πολέμου δούλοι σπάνιζαν, οι τιμές ανέβαιναν και η τοπική αριστοκρατία που στήριζε με τις χορηγίες της τα οικονομικά των πόλεων και τις κυβερνούσε, εξωθήθηκε από τις περιστάσεις στην χρεωκοπία. Στο βάθος της κρίσης υπέβοσκαν και άλλα προβλήματα στα οποία θα αναφερθούμε λίγο πιο κάτω.

Προς το τέλος του 3ου αιώνα, εν πάση περιπτώσει,αναζητήθηκε ως λύση της κρίσης, από τον δραστήριο αυτοκράτορα Διοκλητιανό, ένας «εξανατολισμός» της αυτοκρατορίας, κατά τα πρότυπα της Περσίας των Σασσανιδών. Έγινε προσπάθεια, συγκεκριμένα,να περιβληθεί η αυτοκρατορική εξουσία με το φωτοστέφανο μιας υποτιθέμενης θείας καταγωγής της. Προωθήθηκε ταυτόχρονα ένας αυστηρός διαχωρισμός των πολιτικών από τις στρατιωτικές πλευρές του κρατικού μηχανισμού.  Η υπαλληλία διογκώθηκε υπέρμετρα ενώ η διοίκηση κατατμήθηκε σε μια πυραμίδα υποδιαιρέσεων,που είχε στην βάση της πολυπληθείς μικρές επαρχίες.  Στόχος ήταν η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού και κυρίως η παρεμπόδιση της συγκέντρωσης εξουσιών στα χέρια ανταγωνιστών του αυτοκράτορα.

Η παρακμή της Δύσης και η «σύγκρουση των πολιτισμών»

από

 Ευάγγελος Κοροβίνης

 -

1 Δεκεμβρίου 2021

Για επτά δεκαετίες ο κόσμος κυριαρχήθηκε από την δυτική φιλελεύθερη διεθνή τάξη, με ηγεμονική δύναμη την Αμερική και συμμάχους-κλειδιά την Δυτική Ευρώπη και την Ιαπωνία. Μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, η διεθνής αυτή φιλελεύθερη τάξη φάνηκε, προς στιγμήν, να θριαμβεύει. Πολλές χώρες στην Αν. Ευρώπη, στην Αν. Ασία και στην Λατινική Αμερική εγκαθιστούσαν κοινοβουλευτικά καθεστώτα και ενσωματώνονταν στην παγκόσμια αγορά.

Α. Ο εχθρός εντός των τειχών

Σήμερα η φιλελεύθερη διεθνής τάξη βρίσκεται σε κρίση. Πόσο βαθιά είναι η κρίση; Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας μετάβασης προς κάποιου είδους μετα-Αμερικανική τάξη, που θα παραμείνει όμως «ανοιχτή» και «βασισμένη σε κανόνες». Άλλοι όμως θεωρούν ότι η κρίση είναι κατά πολύ βαθύτερη.

Οι τελευταίοι πιστεύουν ότι η κυρίαρχη δυτική ατομοκεντρική παράδοση έχει εξαντλήσει τα ανθρωπολογικά της καύσιμα, καθώς την χαρακτηρίζει, πλέον, ένας νέος τύπος ανθρώπου, που τον έχει απορροφήσει πλήρως η κατανάλωση και είναι δοσμένος στην ηδονή της στιγμής. Ο κύκλος που ξεκίνησε με τον Διαφωτισμό και μέσω της βιομηχανικής επανάστασης αγκάλιασε ολόκληρο τον πλανήτη, φαίνεται να κλείνει οριστικά.