Η τρέχουσα μεταρρύθμιση του υπουργείου Παιδείας ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση των αμερικανικών στόχων σχετικά με την εκπαίδευση στην Ελλάδα, όπως περιγράφονται σε Έκθεση Στρατηγικής του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ από το 2018. Οι στόχοι αυτοί αντανακλούν συγκεκριμένες γεωπολιτικές επιδιώξεις, ενώ δεν συνάδουν με τον υφιστάμενο προσανατολισμό της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας προς τον ευρωπαϊκό χώρο.
«Συγχαρητήρια υπουργέ! Υπάρχουν πολλά πράγματα να κάνουμε από κοινού σε αυτό το πεδίο, χτίζοντας ευκαιρίες για νέους ανθρώπους στις χώρες μας και βαθαίνοντας τους ακαδημαϊκούς δεσμούς που θα μας βοηθήσουν να οικοδομήσουμε το μέλλον».
Με αυτό το μήνυμα στο Twitter, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ συνεχάρη τη νέα υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως για την ανάληψη των καθηκόντων της, στις 10 Ιουλίου 2019, πρώτη μέρα της στο υπουργείο.
Πρόσφατα, η προσπάθεια του υπουργείου Παιδείας να αναδιαρθρώσει ριζικά την τριτοβάθμια εκπαίδευση κορυφώθηκε με το νομοσχέδιο «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, Προστασία της Ακαδημαϊκής Ελευθερίας, Αναβάθμιση του Ακαδημαϊκού Περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις», που ψηφίστηκε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 11/2/2021. Το νομοσχέδιο οδήγησε σε αντιδράσεις από την αντιπολίτευση αλλά και από στελέχη της κυβερνώσας παράταξης, από τη σύνοδο των πρυτάνεων, καθώς και από φοιτητές που έχουν διαδηλώσει επανειλημμένα εναντίον του, κυρίως εξαιτίας της θέσπισης σώματος πανεπιστημιακής αστυνομίας αλλά και για άλλες διατάξεις του.
Όπως προκύπτει από μια παράλληλη εξέταση της τρέχουσας μεταρρύθμισης και της πιο πρόσφατης ICS (Integrated Country Strategy) για την Ελλάδα, δηλαδή της Έκθεσης Στρατηγικής του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, την οποία παρουσιάζουμε πιο κάτω, το υπουργείο Παιδείας ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση των αμερικανικών στρατηγικών στόχων σχετικά με την εκπαίδευση στην Ελλάδα. Οι στόχοι αυτοί αντανακλούν συγκεκριμένες γεωπολιτικές επιδιώξεις — εξ ου άλλωστε και το mention του κ. Πάιατ στον αναπληρωτή γραμματέα Παιδείας και Πολιτισμού του State Department, στο συγχαρητήριο tweet του προς την κ. Κεραμέως.
Την ίδια στιγμή, οι αμερικανικοί στόχοι δεν μοιάζει να βρίσκονται σε συμφωνία με τον υφιστάμενο προσανατολισμό της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας προς τον ευρωπαϊκό χώρο, καθώς πολλά ελληνικά ανώτατα ιδρύματα ετοιμάζονται να συμπράξουν με ευρωπαϊκά στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια». Κρίσιμο στοιχείο της ασυμφωνίας αποτελεί το γεγονός ότι ενώ το αμερικανικό μοντέλο, στο οποίο ανοίγει δρόμο η μεταρρύθμιση Κεραμέως, βασίζεται κυρίως σε συμπράξεις ιδιωτικών πανεπιστημίων, η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ευνοεί τις συμπράξεις δημοσίων.
