“Πόλεμος θέσεων” ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ για την ηγεμονία στον αντιδεξιό χώρο

Ασημακόπουλος Βασίλης

05/01/2022

Views: 861

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλλαγή

Σε προηγούμενα κείμενα επιχείρησα να αναλύσω τους πολιτικούς και οργανωτικούς όρους διαμόρφωσης του Νίκου Ανδρουλάκη και της πολιτικής του ομάδας. Επιπλέον μέσα από τη διαπάλη για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ προσπάθησα να αποτυπώσω τις κατευθύνσεις κάθε υποψηφιότητας και ορισμένα συμπεράσματα που απορρέουν από το αποτέλεσμα της ανοιχτής εσωκομματικής διαδικασίας. Θα επιχειρήσω να σκιαγραφήσω ορισμένα θέματα τακτικής και στρατηγικής στο νέο τοπίο, κυρίως στη σχέση μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ενός διαφαινόμενου “πολέμου θέσεων”.

Οι πολιτικές διαιρετικές τομές του 20ου αιώνα ήταν τρεις, τόσο από την άποψη των διακυβευμάτων, όσο και της έντονης συγκρουσιακής διαπάλης και μαζικής κινητοποίησης του λαϊκού παράγοντα, χωρίς να σημαίνει ότι ήταν ίσης βαρύτητας: Η περίοδος 1915-1922, η δεκαετία 1940, η δεκαετία 1960. Και οι τρεις χαρακτηρίστηκαν από τραγωδίες, με έντονη εμπλοκή του διεθνούς παράγοντα: Εθνικός Διχασμός και Μικρασιατική καταστροφή, Εμφύλιος, Δικτατορία και Κύπρος.

Στις διαιρετικές τομές, στα ιστορικά αυτά σχίσματα μορφοποιήθηκαν οι πολιτικές παρατάξεις, τα ιστορικά μπλοκ: Βενιζελισμός-αντιβενιζελισμός, ΕΑΜ-αστικές/συντηρητικές δυνάμεις, Δημοκρατικές δυνάμεις-Δεξιά. Στη μακρά διάρκεια οι διαιρετικές τομές παρήγαγαν συρρίκνωση του ελληνικού έθνους και έξοδό του από ιστορικούς του τόπους, γενοκτονικού μάλιστα χαρακτήρα.

Ένα κράτος που είχε έντονα τα χαρακτηριστικά του κυρίαρχου-κυριαρχούμενου στο διεθνοπολιτικό επίπεδο και ανολοκλήρωτη την κοινωνική του διάσταση, λόγω απώλειας του δημοκρατικού κύματος της περιόδου 1945-1975 στη δυτική Ευρώπη. Μια εθνο-κρατική, οικονομική, πληθυσμιακή και θεσμική αρχιτεκτονική που λάμβανε τα χαρακτηριστικά του κράτους-πρωτεύουσα, μοναδική σε εθνικούς κοινωνικούς σχηματισμούς της Ευρώπης, αν εξαιρεθούν τα μικροσκοπικά κράτη.

Ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός

Η συνέχεια εδώ:“Πόλεμος θέσεων” ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ για την ηγεμονία στον αντιδεξιό χώρο: 

Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη

Ασημακόπουλος Βασίλης

"....Ανανέωση, καθώς ο Ανδρουλάκης, παρά το ότι δεν διαφώνησε με τις μνημονιακές επιλογές, δεν ήταν πρωταγωνιστής σε αντίθεση με τους άλλους δύο βασικούς διεκδικητές. Ο ίδιος το διατύπωνε με το εύστοχο σχήμα ότι ήταν «στο κέντρο της παράταξης, αλλά στο περιθώριο της εξουσίας».

 Ο Ανδρουλάκης είναι γέννημα-θρέμμα της κομματικής οργάνωσης. Δεν είναι κληρονόμος ενδόξου κομματικά ονόματος, δεν έλαβε “δαχτυλίδι διαδοχής”, δεν τον στήριξε κάποιο συστημικό κέντρο. Με αυτή την έννοια η υποψηφιότητά του είχε στοιχεία λελογισμένης αντισυστημικότητας. Ήταν η έκφραση του μαζικού κόμματος έστω σε υποχώρηση, όπως έχω αναλυτικά αναφέρει στα δύο προηγούμενα κείμενα. 

Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει συρρικνωθεί εκλογικά από το 2012 και μετά, να υποχρεώθηκε να αλλάξει το όνομά του, όμως διατήρησε τις οργανωμένες δυνάμεις σε μαζικούς χώρους. Στοιχείο που αποτελεί την άλλη όψη της αδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ να συγκροτηθεί μέχρι σήμερα σε μαζικό κόμμα. Ο Ανδρουλάκης αποτελεί την έκφραση του οργανωμένου κόμματος. Καθόλου τυχαία η νέα ηγεσία εμφανίζεται να ιεραρχεί ως πρώτη προτεραιότητά της την κομματική ανασυγκρότηση του χώρου-παράταξης. Επιχειρεί κάτι σπάνιο στην ιστορία των κομμάτων. Την αναγέννηση-επανεμφάνιση ενός πάλαι ποτέ ηγεμονικού –με γκραμσιανούς όρους– κόμματος, που φαινόταν να βαδίζει προς το περιθώριο, κάποτε φτάνοντας στα όρια της ιστορικής έκλειψης. Κάτι που απέτρεψε η Γεννηματά –με την αρωγή της κυβερνητικής και κομματικής πρακτικής του ΣΥΡΙΖΑ– η οποία πέτυχε τη σταθεροποίηση-οριοθέτηση του χώρου. Στοιχεία που δείχνουν τη ρευστότητα των καιρών. 

Την γνώμη μου για κρίσιμα θέματα της επόμενης μέρας, για ζητήματα στρατηγικής και τακτικής, προγραμματικού λόγου, θα αναπτύξω σε επόμενο άρθρο. Κλείνοντας να επισημάνω ότι την αμέσως επόμενη περίοδο ο Ανδρουλάκης θα δεχθεί ένα “έντονο αγκάλιασμα” από τα συστημικά μέσα-κέντρα για διάφορους λόγους. Κάτι που έχει ήδη αρχίσει. Επίσης, θα προσεγγιστεί από παλαιούς κομματικούς παράγοντες, κυρίως από τον εκσυγχρονιστικό χώρο, δεδομένης και της εσωκομματικής προέλευσής του. Ο κίνδυνος πνιγμού σε μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ισχυρό ενδεχόμενο. Είναι πολύ σημαντικό το πως θα διαχειριστεί αυτές τις καταστάσεις, προκειμένου να μην ακυρωθεί, τόσο η αυτονομία, όσο και η ανανέωση. Είμαστε σε νέα εποχή. Αλλαγή γενιάς και όλα από την αρχή..."


Όλο το κείμενο...Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη:

Δες: Η διαδρομή προς την κορυφή – Από τη Νεολαία στην προεδρία

Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το μαζικό κόμμα

 

Ασημακόπουλος Βασίλης

"....Ανανέωση, καθώς ο Ανδρουλάκης, παρά το ότι δεν διαφώνησε με τις μνημονιακές επιλογές, δεν ήταν πρωταγωνιστής σε αντίθεση με τους άλλους δύο βασικούς διεκδικητές. Ο ίδιος το διατύπωνε με το εύστοχο σχήμα ότι ήταν «στο κέντρο της παράταξης, αλλά στο περιθώριο της εξουσίας».

 Ο Ανδρουλάκης είναι γέννημα-θρέμμα της κομματικής οργάνωσης. Δεν είναι κληρονόμος ενδόξου κομματικά ονόματος, δεν έλαβε “δαχτυλίδι διαδοχής”, δεν τον στήριξε κάποιο συστημικό κέντρο. Με αυτή την έννοια η υποψηφιότητά του είχε στοιχεία λελογισμένης αντισυστημικότητας. Ήταν η έκφραση του μαζικού κόμματος έστω σε υποχώρηση, όπως έχω αναλυτικά αναφέρει στα δύο προηγούμενα κείμενα. 

Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει συρρικνωθεί εκλογικά από το 2012 και μετά, να υποχρεώθηκε να αλλάξει το όνομά του, όμως διατήρησε τις οργανωμένες δυνάμεις σε μαζικούς χώρους. Στοιχείο που αποτελεί την άλλη όψη της αδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ να συγκροτηθεί μέχρι σήμερα σε μαζικό κόμμα. Ο Ανδρουλάκης αποτελεί την έκφραση του οργανωμένου κόμματος. Καθόλου τυχαία η νέα ηγεσία εμφανίζεται να ιεραρχεί ως πρώτη προτεραιότητά της την κομματική ανασυγκρότηση του χώρου-παράταξης. Επιχειρεί κάτι σπάνιο στην ιστορία των κομμάτων. Την αναγέννηση-επανεμφάνιση ενός πάλαι ποτέ ηγεμονικού –με γκραμσιανούς όρους– κόμματος, που φαινόταν να βαδίζει προς το περιθώριο, κάποτε φτάνοντας στα όρια της ιστορικής έκλειψης. Κάτι που απέτρεψε η Γεννηματά –με την αρωγή της κυβερνητικής και κομματικής πρακτικής του ΣΥΡΙΖΑ– η οποία πέτυχε τη σταθεροποίηση-οριοθέτηση του χώρου. Στοιχεία που δείχνουν τη ρευστότητα των καιρών. 

Την γνώμη μου για κρίσιμα θέματα της επόμενης μέρας, για ζητήματα στρατηγικής και τακτικής, προγραμματικού λόγου, θα αναπτύξω σε επόμενο άρθρο. Κλείνοντας να επισημάνω ότι την αμέσως επόμενη περίοδο ο Ανδρουλάκης θα δεχθεί ένα “έντονο αγκάλιασμα” από τα συστημικά μέσα-κέντρα για διάφορους λόγους. Κάτι που έχει ήδη αρχίσει. Επίσης, θα προσεγγιστεί από παλαιούς κομματικούς παράγοντες, κυρίως από τον εκσυγχρονιστικό χώρο, δεδομένης και της εσωκομματικής προέλευσής του. Ο κίνδυνος πνιγμού σε μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ισχυρό ενδεχόμενο. Είναι πολύ σημαντικό το πως θα διαχειριστεί αυτές τις καταστάσεις, προκειμένου να μην ακυρωθεί, τόσο η αυτονομία, όσο και η ανανέωση. Είμαστε σε νέα εποχή. Αλλαγή γενιάς και όλα από την αρχή..."


Όλο το κείμενο...Οι τρεις υποψηφιότητες και η πρόκληση για τον Ανδρουλάκη:

Δες: Η διαδρομή προς την κορυφή – Από τη Νεολαία στην προεδρία

Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το μαζικό κόμμα

Πώς έχτισε τον κομματικό στρατό του ο Νίκος Ανδρουλάκης

Ασημακόπουλος Βασίλης

16/12/2021

Views: 888

FacebookTwitterLinkedInEmailPrintViberΑνταλλαγή

Θα προσεγγίσουμε την εκλογή νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και τα ζητήματα που θέτει, μέσα από τις ακόλουθες διαστάσεις: Την πολιτική διαδρομή, την αναμέτρηση για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, την επόμενη μέρα. Αρχικά σε δύο κείμενα θα εξεταστούν στιγμές της πολιτικής διαδρομής του Νίκου Ανδρουλάκη, μέσα από την οπτική του μαζικού κόμματος, επειδή είναι ο πρώτος πρόεδρος του χώρου, γέννημα-θρέμμα αποκλειστικά της κομματικής οργάνωσης.

Σε επόμενα κείμενα θα αναφερθούμε σε θέματα της αναμέτρησης για την ηγεσία στο χώρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ζητήματα της επόμενης μέρας. Βασικό αναλυτικό σχήμα στη θεωρία των πολιτικών κομμάτων, είναι το κόμμα μαζών ή με εμπειρικούς όρους, ορθότερα ίσως, το μαζικό γραφειοκρατικό κόμμα. Ο Μωρίς Ντυβερζέ στην πραγματεία του για τα “πολιτικά κόμματα” στη δεκαετία 1950, προχωρά στην κλασική τυπολογία του κομματικού φαινομένου, όπου αναλύει το “κόμμα μαζών”.

Νωρίτερα στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Ρόμπερτ Μίχελς στο βιβλίο “Κοινωνιολογία των πολιτικών κομμάτων στη σύγχρονη δημοκρατία” (Γνώση, 1997), μελετώντας συγκεκριμένα τη λειτουργία του πλέον μαζικά οργανωμένου κόμματος της εποχής του, του SPD, προβαίνει σε καίριες επισημάνσεις για τη διαμόρφωση και τα χαρακτηριστικά της κομματικής γραφειοκρατίας.

Η ευρωπαϊκή ιστορία του 20ου αιώνα είναι συνδεδεμένη με το φαινόμενο του μαζικού γραφειοκρατικού κόμματος, ως τρόπου μαζικής συμμετοχής στην πολιτική διαδικασία. Το γραφειοκρατικό κόμμα στη δημοκρατική του εκδοχή πάντοτε, συνδέθηκε με το καθολικό εκλογικό δικαίωμα, την βιομηχανική κοινωνία και αφετηριακά με τη σοσιαλιστική/σοσιαλδημοκρατική πολιτική οικογένεια.

Η ελληνική ιδιομορφία

Για ακαδημαϊκή προσέγγιση στη θεωρία των πολιτικών κομμάτων, το βιβλίο του Κώστα Ελευθερίου, “Το Πολιτικό Κόμμα” (ΕΝΑ, 2021), προσφέρει πολύ καλή εισαγωγή. Η ελληνική περίπτωση είχε ιδιομορφίες σε σχέση με την ευρωπαϊκή εμπειρία. Στο ελληνικό κράτος υπήρξε καθολικό εκλογικό δικαίωμα (στον ανδρικό πληθυσμό) νωρίτερα από όλη την Ευρώπη. Όχι από το Σύνταγμα του 1844, όπως συνήθως αναφέρεται, αλλά από τα χρόνια ήδη της Επανάστασης, πριν την τυπική συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους, για ένα συνδυασμό από λόγους που δεν είναι του παρόντος. Γι’ αυτό και η ισχυρή πολιτική κουλτούρα του δημοκρατισμού.

Η ασθενής βιομηχανική ανάπτυξη, αλλά και τα συγκεκριμένα στοιχεία του εθνικού ζητήματος, είχαν σαν αποτέλεσμα το εργατικό κίνημα να έχει διαφορετικά εν μέρει χαρακτηριστικά τόσο οργανωτικά, όσο και κατεύθυνσης-φυσιογνωμίας σε αρκετές στιγμές της ιστορίας του, από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Τέλος, από τη δεκαετία 1930 και μετά, η Αριστερά μονοπωλήθηκε από την τριτοδιεθνιστική παράδοση, κάτι που δεν αποτέλεσε μάλλον την εξαίρεση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Δεν είναι τυχαίο ότι μαζικό σοσιαλιστικό πολιτικό ρεύμα στην Ελλάδα εμφανίστηκε σε μια περίοδο που βρισκόταν σε εξέλιξη ήδη από δεκαπενταετίας μια βιομηχανικού τύπου συσσώρευση κεφαλαίου-συγκεντροποίηση παραγωγής με όψεις δυτικού τύπου κι όταν το επέτρεψαν οι πολιτικές συνθήκες με την πτώση της δικτατορίας. Η εργατική τάξη, ιδίως στη βιομηχανική της εκδοχή, υπήρξε από τις βασικές συνιστώσες του ΠΑΣΟΚ με όρους πολιτικούς και οργανωτικούς.

Παράδοξα και αντιθέσεις του ΠΑΣΟΚ

Από το ΠΑΣΟΚ στο Κίνημα Αλλαγής

Τα χρέη της πολιτικής και οι οφειλές της ιστορίας

«Η παράδοση όλων των νεκρών γενεών βαραίνει σα βραχνάς στο μυαλό των ζωντανών»
Καρλ Μαρξ, Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη

Του Βασίλη Ασημακόπουλου

Την περίοδο 2013-2014 το ΠΑΣΟΚ υποχρεώθηκε να αλλάξει όνομα. Στις ευρωεκλογές του 2014 εμφανίστηκε μέσα από την εκλογική σύμπραξη κομμάτων με τίτλο «ΕΛΙΑ-Δημοκρατική Συμπαράταξη», κατά απομίμηση της κεντροαριστερής ιταλικής ΕΛΙΑΣ των μέσων της δεκαετίας του ’90, την εποχή που η νέα σοσιαλδημοκρατία φαινόταν να καλπάζει πανευρωπαϊκά, αλλά και πέραν του Ατλαντικού. Στις βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου και του Σεπτεμβρίου 2015 συμμετείχε στον εκλογικό συνασπισμό «Δημοκρατική Συμπαράταξη». Και από τον Ιούλιο 2017 λειτουργεί στο πλαίσιο του συμμαχικού σχήματος με την επωνυμία «Κίνημα Αλλαγής», πραγματοποιώντας και εκλογές με τη διαδικασία του «ανοιχτού κόμματος» τον Νοέμβριο εκείνου του έτους.
Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε το ηγεμονικό κόμμα της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας, αλλά και της μεταπολιτευτικής ελληνικής κοινωνίας στην εξέλιξή της. Ένας κομματικός σχηματισμός πολιτικο-οργανωτικής κυρίως ενότητας και εκλογικής συσπείρωσης, με μια πολυσυλλεκτική στρατηγική. Γιατί όμως ένα κόμμα, όπως το ΠΑΣΟΚ, που η αυτοδύναμη κάθοδος στις εκλογές αποτελούσε αφετηριακό ταυτοτικό του στοιχείο, σε μια χώρα που η εκλογική διαδικασία έχει μεγάλη κεντρικότητα ως το βασικό στοιχείο έκφρασης του κοινωνικού αγώνα, λόγω της εκτεταμένης μικροϊδιοκτητικής δομής και της ηγεμονικής πολιτικής κουλτούρας του δημοκρατισμού, να μην εμφανίζεται, τυπικά, με το όνομα και τα σύμβολά του στις εκλογές από το 2014 και μετά; Τα δυσθεώρητα οικονομικά χρέη προς τις τράπεζες αποτελούν μια εύλογη εξήγηση αυτής της επιλογής, που μοιάζει με απαγόρευση. Αυτό όμως αποτελεί το υλικό αποτέλεσμα, όχι την αιτία. Η αιτία είναι πολιτική.

"... Η ιστορία ενός κόμματος είναι η ιστορία μιας χώρας από μια συγκεκριμένη οπτική, σύμφωνα με μια περίφημη διατύπωση του Αντόνιο Γκράμσι. (...)

Το ΠΑΣΟΚ τελικά ήταν ζήτημα ιστορικής προσόδου που διαμορφώθηκε από τους εθνικούς - δημοκρατικούς - κοινωνικούς αγώνες του ελληνικού λαού από τη δεκαετία του '30 και μετά, μορφοποιήθηκε σε πολιτικό κίνημα από τον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά καταναλώθηκε, όπως εύστοχα έχει επισημάνει ένας από τους συντάκτες της 3ης Σεπτέμβρη '74, ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, στις ομιλίες του στο 3ο το 1994 και στο 4ο το 1996 συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

(...)

Η ιδεολογικο-πολιτική κουλτούρα του ΣΥΡΙΖΑ είναι μεταεθνική, δικαιωματική, με βάσεις κυρίως στα κοινωνικά στρώματα της νέας μικροαστικής τάξης, σε μια σοσιαλφιλελεύθερη κατεύθυνση, μετασχηματίζοντας περαιτέρω τη μέση δημοκρατική συνείδηση κατά τα ανωτέρω.

Το ΠΑΣΟΚ μιας εποχής είχε εθνικο-λαϊκή ταυτότητα, με ισχυρή εργατική και αγροτική γείωση. Ηταν εκδοχή του νεοελληνικού ναροντνικισμού και του μικροαστικού δημοκρατικού σοσιαλισμού, με έντονο το στοιχείο της ενότητας εθνικού - κοινωνικού.

Ενα παράδειγμα για την ενότητα εθνικού - κοινωνικού και την αμηχανία ή και αντίθεση που αντιμετωπίζει στα κόμματα της Αριστεράς σήμερα, είναι το σχήμα αρμονικής ενότητας των στοιχείων του αιώνιου Μίκη Θεοδωράκη όπως καταγράφεται στην τελευταία του επιστολή προς τον γ.γ. της ΚΕ του ΚΚΕ..."

Βασίλης Ασημακόπουλος

«Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συνέχεια αλλά και ασυνέχεια του ΠΑΣΟΚ»

Ενας από τους πλέον οξυδερκείς νεότερους έλληνες επιστήμονες με ειδική γνώση στο πεδίο της Κεντροαριστεράς και μετά τη Μεταπολίτευση μάς ξεναγεί στο σύμπαν του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος, στο τότε και στο τώρα

Μανιάτης Δημήτρης Ν7 Σεπτεμβρίου 

Τρεις ημέρες μετά την 3η Σεπτέμβρη, που στο ένα σκέλος της αφορά την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, έχει πάντα ενδιαφέρον να διερευνάς το καθοριστικότερο κόμμα της Μεταπολίτευσης που έλαβε πολλές μεταμορφώσεις. Και δεν είναι μόνον ιστορικοί οι λόγοι. Είναι και ταυτοτικοί, αφού ένας αναστοχασμός πάνω σε αυτό αφορά και την Γ' Ελληνική Δημοκρατία αλλά και την επίδρασή του στον ελληνικό λαό και τα μαζικά ήθη. Pop φαινόμενο που σήμερα είναι πια 47 ετών; Μπορεί, αφού το ΠΑΣΟΚ συχνά γίνεται viral στα κοινωνικά δίκτυα, ταυτόσημο μιας εποχής ευμάρειας, ή και στο κέντρο της ευφυούς κοινότητας «Το Παλιό ΠΑΣΟΚ το Ορθόδοξο». ΠΑΣΟΚ όμως είναι και ο ενεστώτας χρόνος του, πυλώνας του ΚΙΝΑΛ, και αναφορά για πολύ κόσμο. Για όλα αυτά μιλάμε σήμερα με έναν εκ των οξυδερκέστερων νεότερων επιστημόνων που έχουν γνώση του πεδίου. Τον Βασίλη Ασημακόπουλο. Δικηγόρος, πολιτικός επιστήμονας, διδάσκων στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, συγγραφέας του βιβλίου «Πρώτη Φορά Αριστερά» (A.P Publications, 2017), αλλά και συνεπιμελητής με τον Χρύσανθο Τάσση του συλλογικού τόμου «ΠΑΣΟΚ 1974-2018» (Gutenberg, 2018), ο Ασημακόπουλος μας ξεναγεί στο σύμπαν ΠΑΣΟΚ, στο τότε και στο τώρα.

 

Ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων και η δύναμη της Ιστορίας

του Βασίλη Ασημακόποιυλου

Ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων και η δύναμη της Ιστορίας

Η 106η επέτειος, από την έναρξη της γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Νεότουρκους – που κυριαρχούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αποτέλεσαν πρόδρομο του κεμαλικού κινήματος- το 1915, είναι ιστορική.

Η επίσημη αναγνώρισή της από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, είναι αποτέλεσμα του πολυδιάστατου και επίμονου αγώνα του αρμενικού έθνους, αλλά και της διεθνοπολιτικής συγκυρίας. Είναι η δύναμη της Ιστορίας, αλλά και της Πολιτικής. Με Π κεφαλαίο.

Ο προηγούμενος πρόεδρος είχε αρνηθεί, παρά την αναγνώριση της Γενοκτονίας από το Κογκρέσο το 2019. Η νευρική αντίδραση του τουρκικού κράτους, του θύτη, του ενόχου γενοκτονιών εθνών στην περιοχή της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Μεσογείου, που κάνει λόγο για «λαϊκισμό» είναι χαρακτηριστική.

Το πρώτο βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου για το ζήτημα της Γενοκτονίας των Αρμενίων, προς τα τέλη της δεκαετίας του ’90, στην πολιτική σχολή που φοιτούσα, ήταν μια έκδοση των πρακτικών του Διαρκούς Δικαστηρίου των Λαών, ενός δικαστηρίου γνώμης που είχε συγκροτήσει η Διεθνής Ένωση για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών, στο Παρίσι το 1984. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ηρόδοτος το 1988, σε μετάφραση Γιάννας Κούρτοβικ και Σήφη Κασσεσιάν, με πρόλογο του Περικλή Ροδάκη.

 Συμμετείχαν σημαντικοί διανοούμενοι της εποχής, ενώ στο τέλος περιλαμβάνεται το σχετικό μήνυμα του σπουδαίου σκηνοθέτη Γιλμάζ Γκιουνέι. Η έκδοση έχει τίτλο : «Το έγκλημα της σιωπής. Η Γενοκτονία των Αρμενίων». Ήταν μία περίοδος που ακόμα δεν είχε αναγνωριστεί διεθνώς η Γενοκτονία των Αρμενίων και ο αγώνας για τη διεθνή αναγνώρισή της βρισκόταν σε εξέλιξη και ανοδική πορεία. Αυτό μαρτυρά ο τίτλος της έκδοσης. Να σπάσει η σιωπή.

Διαβάζοντας σήμερα τις ανακοινώσεις για την ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων, της Προέδρου της Δημοκρατίας, του Πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαπιστώνεται κάτι κοινό. Σε καμία από τις τρεις δεν αναγράφεται ο θύτης του εγκλήματος. Η επίσημη πολιτική στην Ελλάδα παραμένει με π μικρό. Εκτός ιστορίας.

Είμαστε όμως σε άλλη εποχή. Οι λαοί, τα έθνη, η αλήθεια, η δικαιοσύνη, ο ανθρωπισμός θα νικήσουν. Οι ένοχοι για τα εγκλήματά τους θα καταδικαστούν. 

Το Δικαστήριο της Ιστορίας είναι αμείλικτο.

Γιατί διχάζονται οι Έλληνες; – Η άλλη όψη

Ασημακόπουλος Βασίλης

Η επέτειος των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821, είναι εκ των πραγμάτων ένα σημείο, μία ρωγμή του χρόνου, μια δομή ευκαιρίας για έναν συλλογικό αναστοχασμό, τόσο του καθεαυτού ιδρυτικού γεγονότος του σύγχρονου ελληνικού κράτους, όσο και της πορείας των 200 χρόνων. Καθώς και μιας άλλης όψης: γιατί διχάζονται οι Έλληνες.

Τόσο σε επίπεδο πολιτικής κοινωνίας (κράτος, κόμματα, αυτοδιοίκηση), όσο και κοινωνίας πολιτών (επιχειρηματικοί φορείς, συλλογικά εκδοτικά εγχειρήματα, επιστημονικές μονογραφίες, αφιερώματα στον τύπο, διαδικτυακές συζητήσεις κ.α.), διατυπώνεται ένας πλούσιος διάλογος, συνθετικός και αντιπαραθετικός, εκδήλωση της αναστοχαστικής αυτής διαθεσιμότητας της ελληνικής κοινωνίας.

Η συζήτηση βέβαια για το παρελθόν, φέρει τη σφραγίδα του εκάστοτε παρόντος στο οποίο πραγματοποιείται και αφορά το μέλλον, την εθνική-κοινωνική προοπτική ενός λαού. Μεταξύ των αφιερωμάτων, η δημόσια τηλεόραση, η ΕΡΤ, προχώρησε σε μια σειρά 12 επεισοδίων με τίτλο “Γιατί 21; 12 ερωτήματα”. Την επιμέλεια της σειράς έχουν οι δημοσιογράφοι Μαριλένα Κατσίμη και Πιέρρος Τζανετάκος.

Το 2ο επεισόδιο, που προβλήθηκε από την ΕΡΤ-2 στις 4-4-2021, με τίτλο “Γιατί διχάζονται οι Έλληνες;”, επιχειρούσε να διευρευνήσει το ζήτημα του διχασμού, των εμφύλιων διαιρέσεων ή παθών, στην πορεία των 200 χρόνων, από την Επανάσταση μέχρι το Μνημόνιο-Αντιμνημόνιο, όπως κωδικοποιείται από την ίδια την εκπομπή και με αφετηριακό ερώτημα αν ο διχασμός είναι χαρακτηριστικό του ελληνικού λαού ή ένα σύνηθες πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο των επιμέρους ομάδων που συναποτελούν ένα έθνος (Γιατί 21; 12 Ερωτήματα επεισόδιο 2 | Γιατί διχάζονται οι Έλληνες; ΕΡΤflix (ertflix.gr).

Βαλυράκης και Κολλάς: Δύο θάνατοι, δυο διαδρομές και η παρακμή του ΠΑΣΟΚ

Ασημακόπουλος Βασίλης

01/03/2021

Views: 2,391

TwitterLinkedInPrintViΤο τελευταίο χρονικό διάστημα έφυγαν από τη ζωή δύο πολιτικά πρόσωπα, που αποτέλεσαν παραδειγματικές στιγμές του πολιτικού και κοινωνικού αγώνα σε διαφορετικές περιόδους. Αμφότεροι υπήρξαν χαρακτηριστικές περιπτώσεις της ιδεολογικής αλλά και πολιτικο-οργανωτικής ταυτότητας του ΠΑΣΟΚ, της διαμόρφωσης, εξέλιξης αλλά και των ορίων της, δραστηριοποιούμενοι ενεργά σε διαφορετικά τμήματα της κομματικής του δομής.

Ο Σήφης Βαλυράκης, από τα Χανιά της Κρήτης, βενιζελικής πολιτικής καταγωγής, υιός αξιωματικού στρατού ξηράς, διακριθέντος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο και μετέπειτα βουλευτή της Ένωσης Κέντρου, αποτελεί χαρακτηριστική εκδοχή του αγωνιστικού τμήματος της προδικτατορικής κεντροαριστεράς, ιδίως της ΕΔΗΝ. Ενός μαχόμενα δημοκρατικού χώρου που ριζοσπαστικοποιήθηκε ακόμα περισσότερο στα χρόνια της δικτατορίας, σε αντιιμπεριαλιστική-εθνικοαπελευθερωτική-σοσιαλιστική κατεύθυνση. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πλέον συγκρουσιακές αντιδικτατορικές ενέργειες  –μέχρι την αγωνιστική αφύπνιση του φοιτητικού κινήματος από το 1971 και μετά– έλαβαν χώρα από αντιστασιακές οργανώσεις με πολιτική καταγωγή από το προδικτατορικό κέντρο (Ελληνική Αντίσταση / Παναγούλης, ΠΑΚ, Δημοκρατική Άμυνα).

Ο Βαλυράκης, μέλος της ΕΔΗΝ και του ΠΑΚ στη συνέχεια, καταζητούμενος επί τρία χρόνια για βομβιστικές επιθέσεις, συνελήφθη, βασανίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, απέδρασε με κινηματογραφικό τρόπο δύο φορές από τις φυλακές του δικτατορικού καθεστώτος. Στη συνέχεια υπήρξε κρατούμενος για πολλούς μήνες σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Αλβανία σε απάνθρωπες συνθήκες, απ’ όπου αφέθηκε ελεύθερος ύστερα από ενεργοποίηση –και αφού κατόρθωσε ο ίδιος να γνωστοποιήσει την κατάσταση εγκλεισμού του– των διεθνών διασυνδέσεων του αρχηγού του ΠΑΚ με τον μαοϊκό κόσμο. Παράδειγμα δημοκράτη, γενναιόψυχου αγωνιστή της αντιδικτατορικής πάλης σε πολύ δύσκολες συνθήκες.

Ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ στη μεταπολίτευση, μετείχε σε όλες τις εσωκομματικές συγκρούσεις που μορφοποίησαν τον συγκεκριμένο χώρο. Αποτέλεσε ενεργό τμήμα του ανδρεοπαπανδρεϊκού μηχανισμού, πιστός στην κομματική ηγεσία, μέλος της Κ.Ε. του κόμματος, βουλευτής και υπουργός στις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου. Σταθερά ενταγμένος στο χώρο της εσωκομματικής αντιπολίτευσης την περίοδο Σημίτη, στις κυβερνήσεις του οποίου ουδέποτε μετείχε. Υπήρξε κριτικός σε χειρισμούς ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής και ιδίως εθνικών θεμάτων απέναντι στην τότε κυβέρνηση.

Χαρακτηριστική ήταν η δημόσια αντίδραση του, μαζί με άλλους βουλευτές, στην παράδοση του Οτζαλάν το 1999. Η καχυποψία και αρνητική διάθεση προς το πρόσωπό του από τον αμερικανικό παράγοντα, προερχόμενη από τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, παρέμεινε ενεργός μέχρι το τέλος, όπως μαρτυρά το επεισόδιο του 2009 στη Νέα Υόρκη. Επιπλέον ο Βαλυράκης διατηρούσε ενεργό το μέτωπο ενάντια στην Siemens και τον ρόλο της στην ελληνική πολιτική ζωή. Τα μνημονιακά χρόνια είχε αποστασιοποιηθεί από το ΠΑΣΟΚ και βρισκόταν εγγύτερα στον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο συνδικαλιστής που έγινε εκσυγχρονιστής

Ο Ανδρέας Κολλάς, από το Πέραμα με καταγωγή από την Φρίξα Ηλείας, υπήρξε ενεργό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, ενταγμένος στο συνδικαλιστικό βραχίονα του κόμματος (ΠΑΣΚΕ). Έγινε ευρύτερα γνωστός την περίοδο του αγώνα του συνδικάτου της ΕΑΣ, του Σωματείου των Οδηγών των Αστικών Λεωφορείων, την περίοδο 1992-1993, όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιχείρησε να τα ιδιωτικοποιήσει.

Τα αστικά λεωφορεία που ανήκαν στο συγκρότημα Ανδρεάδη, είχαν κρατικοποιηθεί, όπως και ολόκληρος ο όμιλος Ανδρεάδη (εμβληματική περίπτωση μονοπωλιακού καπιταλισμού στην ελληνική οικονομία, εφοπλισμός-ναυπηγεία, τράπεζες, συγκοινωνίες κ.α.), από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή, την περίοδο 1976-77 (εποχή της λεγόμενης σοσιαλμανίας Παπαληγούρα). Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, εφαρμόζοντας τη νεοφιλελεύθερη γραμμή της, επιχείρησε την ιδιωτικοποίηση των αστικών συγκοινωνιών. Κατήργησε την κρατική ΕΑΣ τον Ιούλιο 1992, απολύοντας 8.500 εργαζομένους και πούλησε άδειες σε ιδιώτες κυρίως πρώην οδηγούς των αστικών λεωφορείων, οι οποίοι είχαν συγκροτήσει την εταιρεία ΣΕΠΕ. Ένα μοντέλο ανάλογο των υπεραστικών λεωφορείων ΚΤΕΛ.