«Η Κιβωτός της Ελληνικής αλήθειας»: Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος γράφει για το 1821. Μέρος Α!

Πρόλογος – επιμέλεια Σπύρος Δημητρίου

Διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Διάγουμε δύσκολες μέρες, δύσκολες καταστάσεις, πρωτόγνωρες που μάλλον μας γυρίζουν πίσω αντί να μας οδηγούν μπροστά. Αν σ’ αυτό προσθέσει κανείς και το ανολοκλήρωτο της εθνεγερσίας του ’21, τότε ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε εξακολουθεί και είναι μακρύς και δύσκολος. Η επίσημη  Ελλάδα ανολοκλήρωτη, όπως είπαμε,  κι ανερμάτιστη, προσβάλλει, «γιορτάζοντας» τη λαμπρή αυτή επέτειο, τοποθετώντας την στο εθνομηδενιστικό αφήγημα της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων. Οι κυρίαρχες εξουσιαστικές ελίτ της χώρας, με την πνευματική να κάνει  τη βρώμικη  δουλειά,  έχουν προσχωρήσει αναφανδόν προς αυτή την κατεύθυνση, ενάντια στο λαϊκό σώμα και την συλλογική μνήμη.

 Εντούτοις, όμως,  αυτός ο λαός δείχνει να έχει  ακόμη αντοχές,  παρόλο που βάλλεται από παντού και με έντεχνο τρόπο. Η ελληνική ιδιοπροσωπία μας υπάρχει, και θα εξακολουθεί να υπάρχει,  γιατί  αυτός ο λαός  κρατά  τη συλλογική του μνήμη ζωντανή,  αλλά και τα κείμενα, τόσο των παλαιότερων όσο και των  νεώτερων, επιστρέφουν και θα επιστρέφουν πάντα στις πολιτιστικές και ιστορικές ρίζες του έθνους μας.

 Απ’ αυτά τα κείμενα αντοχής στη λήθη, είναι και το κείμενο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου που ακολουθεί. Υπήρξε σημαίνων πρόσωπο της σύγχρονης  ελληνικής ιστορίας του 20ου αιώνα, πιο πολύ ίσως για τα  γράμματα, τη λόγια σκέψη και τη φιλοσοφία και  θα ήταν ακόμη πιο σημαντικός αν παρέμενε εκεί, παρά για τον εναγκαλισμό του με την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα στον  ταραγμένο αιώνα που έζησε. Το κείμενο με τίτλο : «Η κιβωτός της ελληνικής αλήθειας», περιλαμβάνεται στο αφιέρωμα για το 1821 που εξέδωσε το περιοδικό της «ΕΥΘΥΝΗΣ» το 1993, και  καταγράφει τους σταθμούς που οδήγησαν στη ελληνική ανεξαρτησία, τις ξένες δυνάμεις, το αναγκαίο κι εφικτό  της ελληνικής αλήθειας  αλλά και το ανολοκλήρωτο που ακόμη επιζητούμε :

«Στις 18 Μαίου 1833, ο δούξ de Broglie, υπουργός των εξωτερικών του Λουδοβίκου Φιλίππου, μιλώντας στη Γαλλική Γερουσία, είπε: «Η Ελλάς είναι μια ναυτική δύναμη προορισμένη να μεγαλώσει γρήγορα, να μοιρασθεί με την Αγγλία και μαζί μας την ηγεμονία της Μεσογείου, να στρέψει σε μας τα βλέμματά της, να ζητήσει στήριγμα και βάση στη φιλία μας, ν’ αγρυπνεί για μας στα σκαλοπάτια της Ανατολής…».

Τα λόγια του Δουκός de Broglie ήταν προφητικά γιατί απλούστατα δεν αποτελούσαν, στο βάθος, καμμιά προφητεία. Αποτελούσαν μονάχα την ωραία και γενναιόφρονα αποκάλυψη μιας αλήθειας. Η Ελλάς, αν και δεν της δόθηκε το δικαίωμα να γίνει η Δύναμη που μπορούσε να γίνει, έμεινε ωστόσο απάνω από έναν αιώνα πιστή στις Δυτικές Δημοκρατίες. Και μένει ακόμα στο πλευρό τους, και μάλιστα για να μπορέσει να μείνει, αναγκάσθηκε στις μέρες μας να υποστεί μια καταστροφή χωρίς προηγούμενο. Ωστόσο, στάθηκε – και πέφτοντας – ορθή.

Όταν ο Δούξ de Broglie επρόφερε τα παραπάνω λόγια είχαν, ήδη, περάσει δώδεκα ολόκληρα χρόνια από τις 25 Μαρτίου 1821. Τι σημαίνει τάχα η ημερομηνία αυτή για την Ιστορία της Ελλάδος;

ΖΑΚ ΒΙΚΤΩΡ ΑΛΜΠΕΡ ΔΟΥΚΑΣ ΤΟΥ ΜΠΟΛΙ

Στις 25 Μαρτίου 1821, την ημέρα του Ευαγγελισμού, μερικές εκατοντάδες Ελλήνων συγκεντρώθηκαν στη μονή της Αγίας Λαύρας, γύρω από ένα Λάβαρο και με το λιτό αίσθημα μιας ιστορικής ευθύνης βαθύτατα ολοκάθαρης, εγκαινίασαν πανηγυρικά την εθνική εξέγερση των Ελλήνων σαν γιρτή θρησκευτική. Που βρίσκεται, τάχα το μοναστήρι της Αγίας Λαύρας; Εδώ και μερικούς μήνες – αλλοίμονο – δε βρίσκεται πια πουθενά… Η μονή της Αγίας Λαύρας, όπως άλλωστε και η πόλη των Καλαβρύτων και κάμποσα χωριά της εποχής εκείνης που το σεμνό μοναστήρι τα επροστάτευε από τα ύψη της φυσικής και ηθικής κορφής του, καταστράφηκε το Δεκέμβριο του 1943 από τους Γερμανούς. Πολλά χωριά και κωμοπόλεις γνώρισαν τους έξη τελευταίους μήνες την ίδια τραγική τύχη. Ωστόσο, η Αγία Λαύρα, παρά το γεγονός ότι καταστράφηκε, δεν έπαψε να υπάρχει. Τις ιδέες δεν τις πιάνει το πυρ των εχθρών. Η ιδέα της Αγίας Λαύρας έμεινε για μας, εις πείσμα του κατακλυσμού, ή μάλλον ακριβώς εξ αιτίας του, η αιώνια Κιβωτός της Ελληνικής Αλήθειας.

Από την ημέρα του Ευαγγελισμού χρειάσθηκαν δέκα ολόκληρα χρόνια – χρόνια θυσιών και μιας τραγωδίας ασύλληπτης – για να φθάσει η Ελλάς στο ιστορικό εκείνο σημείο που έκανε τον Δούκα de Broglie να εμπνευσθεί τα λόγια που της αφιέρωσε. Όταν άρχισε ο μεγάλος αγώνας, ο Μέττερνιχ, ο ύπατος διαχειριστής της ζωής της Ευρώπης, δεν καταδεχόταν και να μνημονεύσει τα’ όνομα των Ελλήνων, και έγραφε στα Απομνημονεύματά του : «Εκεί κάτω πέρ’ από τα’ ανατολικά μας σύνορα, τριακόσιες ή τετρακόσιες χιλιάδες άνθρωποι κρεμασμένοι ή πνιγμένοι δεν λογαριάζονται».

Η φράση αυτή γράφτηκε στα 1821. Ευτυχώς για την παγκόσμια ιστορία και για την τιμή της, πλάι στη φωνή εκείνων που διατύπωσαν τις σκέψεις τους σε μια κακεντρεχή πρόζα, υψώθηκε επίσης στα 1821 η φωνή του ποιητή. Ο Σέλλευ τραγούδησε:

A brighter Hellas rears its mountains

From waves serener far!

A new Peneus roils his fountains

Against the morning star.

Οι δισταγμοί είναι η πολυτέλεια των μεγάλων και ισχυρών. Ο Ελληνικός λαός δεν μπορούσε να περιμένει και να διστάζει. Οι μεγάλοι νόμισαν ότι έπρεπε να τον μεμφθούν. Υπάρχουν, όμως, πάντα ανάμεσα στους μεγάλους λαούς και μερικοί, που, ύστερ’ από τους δισταγμούς που ανταποκρίνονται στη δύναμή τους και στην αδράνεια που είναι συνάρτηση της συσσωρευμένης μάζας της ισχύος των, παίρνουν εγκαίρως την ωραία πρωτοβουλία ν’ αναγνωρίσουν, να βοηθήσουν και ν’ αγκαλιάσουν τις αλήθειες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στα 1822 και 1823 επρόβαλαν στην Αγγλία οι άνδρες, που η ιστορική εκείνη ώρα καλούσε στο προσκήνιο. Τον Κάστλρη διαδέχθηκε ο Γεώργιος Κάννινγκ που γράφοντας στις 14 Σεπτεμβρίου 1822 στον Λόρδο Ουέλιγκτον άρχισε να συζητεί την ντε φάκτο αναγνώριση των επαναστατημένων Ελλήνων. 

Τον Σερ Τόμας Μείτλαντ διαδέχθηκε στα νησιά του Ιονίου ο Σερ Φρέντερικ Άνταμς, που έδωσε την ευχέρεια στους Έλληνες των νήσων αυτών να σπεύσουν σε βοήθεια των αδελφών τους στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τον Λόρδο Στράτφορντ διαδέχθηκε στην Κωνσταντινούπολη ο Στράτφορντ Κάννιγκ που ένιωσε το ελληνικό πρόβλημα καλύτερα κι’ απ’ αυτόν τον μεγάλο εξάδελφό του.

Θα μνημονεύσω μερικές ημερομηνίες και μερικά γεγονότα. Έτσι θ’ αποδειχθεί από τη μια μεριά, πόσο δύσκολη είναι η κάθε γέννα μέσ’ στην ιστορία, κι’ από την άλλη μεριά, πόσο αναγκαία είναι η ατομική πρωτοβουλία μερικών φωτισμένων ανδρών. Και θα ήθελα να επαναλάβω ότι δεν είναι απλή σύμπτωση το ότι οι φωτισμένοι άνδρες που βοηθούν τις αλήθειες, όπως βοηθάει η αυγή τα λουλούδια στ’ άνοιγμά τους, ανήκουν σε ορισμένα μεγάλα έθνη περισσότερο παρά σε άλλα.

Στις 25 Μαρτίου 1823, ο Γεώργιος Κάννινγκ αναγνώρισε ως διεθνές γεγονός τον αποκλεισμό που ο ελληνικός στόλος είχε επιβάλει από τον προηγούμενο χρόνο στα τουρκικά λιμάνια. Η πράξη αυτή ισοδυναμούσε με αναγνώριση των Ελλήνων ως εμπολέμων. Έτσι, η νέα Ελλάς δέχθηκε το πρώτο της διεθνές δελτίο ταυτότητος από τα χέρια των Άγγλων.

ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΚΑΝΙΝΓΚ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΟΥ ΦΕΡΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Στις 10 Ιουλίου 1823 το Τάγμα των Ιωαννιτών, που είχε χάσει την κρατική του υπόσταση, αναγνώρισε την Ελλάδα που δεν είχε ακόμη αποκτήσει τη δική της. Πρόκειται για μια χειρονομία που, αν και δεν ήταν απαλλαγμένη από κάποιαν υστεροβουλία, αποτελούσε ωστόσο μιαν ωραία χειρονομία. Πάντως, ο κόμης Ζουρνταίν που έπαιξε το ρόλο του σ’ αυτήν την ιστορία, αγαπούσε μ’ όλη του την καρδιά τους Έλληνες.

Στις 2 Δεκεμβρίου 1823, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Μονρόε, που η ταπεινοφροσύνη του και η μεγάλη ηθική του υπόσταση μας θυμίζουν τον Αθηναίο πολίτη Αριστείδη, είπε σ’ ένα περίφημο λόγο του : «Έχουμε την πεποίθηση, μια πεποίθηση καλά θεμελιωμένη, ότι από την ιστορική πάλη που επιχειρούν θα βγουν οι Έλληνες νικητές, και ότι θα καταλάβουν πάλι μεταξύ των πολιτισμένων λαών της γης τη θέση που τους ανήκει».

Στις 4 Απριλίου του 1826 υπογράφτηκε στην Πετρούπολη το πρώτο διπλωματικό έγγραφο που αναγνωρίζει την Ελλάδα σαν μια συλλογική προσωπικότητα. Το πρωτόκολλο αυτό φέρει τις υπογραφές του Ουέλιγντον, του Νεσιελμάντ και του Λίβεν. Οι δυο Δυνάμεις αποφάσισαν να παρέμβουν για να εξασφαλίσουν την αυτονομία της Ελλάδος κάτω από την επικυριαρχία του Σουλτάνου. Μερικούς μήνες αργότερα, προσχώρησε και η Γαλλία στο πρωτόκολλο. 

TO ΠΡΩΤΟΚΟΛΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ ΤΟΥ 1826

Εξ αιτίας της Ελλάδος, που έξη ολόκληρα χρόνια επέμενε να χύνει το αίμα της στον άνισο αγώνα που έχει εφεύρει η ιστορία για να εικονογραφήσει τις σελίδες της, η Ιερά Συμμαχία ουσιαστικά διαλύθηκε και μέσ’ από τη διάλυση αυτή επρόβαλε η Τριπλή Συμμαχία. Το γεγονός αυτό είχε μια σημασία εξαιρετικά μεγάλη, προ πάντων μάλιστα για την Ευρώπη και λιγώτερο για την Ελλάδα που, παρά το πρωτόκολλο της Πετρουπόλεως, εξακολουθούσε να υφίσταται το μαρτύριό της. 

Η 22 Απριλίου 1826 ήταν η μέρα που έπεσε το Μεσολόγγι, η ημέρα που σημειώθηκε η ένδοξη εκείνη έξοδος εκατοντάδων ηρώων που ύστερ’ από μακρά πολιορκία κατάφεραν ν’ ανοίξουν το δρόμο της σωτηρίας χαρίζοντας στην αιωνιότητα μια λάμψη που δεν της ήταν και πολύ γνωστή. Χρειάσθηκε, ωστόσο, ακόμη περισσότερο από ένα έτος για να έρθει η 6η Ιουλίου 1827, δηλαδή η ημέρα της υπογραφής της συνθήκης του Λονδίνου, που, επαναλαμβάνοντας το περιεχόμενο του πρωτοκόλλου της Πετρουπόλεως επρόβλεψε και την ενδεχόμενη επέμβαση των τριών στόλων – του αγγλικού, του γαλλικού και του ρωσικού – για την ειρήνευση του Μοριά.

Στις 20 Οκτωβρίου 1827, οι στόλοι επραγματοποίησαν την πράξη εκείνη, που συνύφανε για πάντα τα ονόματα των ναυάρχων Κόδριγκτον, Δε Ριγνύ και Χέυντεν με τό όνομα της Ελλάδος. Ο Γεώργιος Κάννινγκ δεν πρόλαβε να χαρεί το αποτέλεσμα της πολιτικής του. Μπορούμε όμως να πούμε και για τον Κάννινγκ, ότι είπε τις ώρες εκείνες ο Βίκτωρ Ουγκώ για τον Βύρωνα:

«Η Ελλάδα ελευθερώθηκε και μέσ’ από τον τάφο χαιρετίζει ο Βύρων το Ναυαρίνο».

“H ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ”, ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΟΥ ΙΒΑΝ ΑΙΒΑΖΟΦΣΚΥ

Η επέμβαση των στόλων ήταν μια πράξη αποφασιστική, αλλά δεν ήταν ένα τέρμα. Η ελληνική τραγωδία, που με τη συνετή δράση του στρατηγού Μαιζόν στα τέλη του 1828 απαλύνθηκε σε ορισμένο τμήμα της Ελλάδος, στον Μοριά, δεν εσταμάτησε ωστόσο να παίζεται. Το πρωτόκολλο του Λονδίνου της 22ας Μαρτίου του 1829 εθέσπισε νομικά την ελληνική ανεξαρτησία κάτω από την αιγίδα του Σουλτάνου. Υπογράφοντας τη συνθήκη της Ανδριανουπόλεως, που ετερμάτισε τον ρωσοτουρκικό πόλεμο., η Υψηλή Πύλη υιοθέτησε τους όρους των πρωτοκόλλων του Λονδίνου, αλλά ο Κυβερνήτης Καποδίστριας, διερμηνεύοντας πιστά την ψυχή εκείνων που είχαν πέσει για την Ελλάδα, δεν αποδέχθηκε τις μισές λύσεις. Αφού οι νεκροί είχαν δοθεί ολόκληροι στο θάνατο, γιατί δεν θάπρεπε τάχα κ’ οι ζωντανοί να δοθούν κι’ αυτοί ολόκληροι στην ελληνική ζωή;

Στη δύσκολη αυτή ώρα δυο ήταν οι άνδρες που βοήθησαν αποτελεσματικά την Ελλάδα : ο υπουργός των Εξωτερικών της Αγγλίας λόρδος Άμπερντην και ο Γάλλος πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη Γκιγιεμινό. Με το πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3ης Φεβρουαρίου 1830, που δυο μήνες αργότερα αναγκάστηκε να το δεχτεί ο Σουλτάνος αναγνωρίσθηκε η απόλυτη ανεξαρτησία της Ελλάδος. Ποιάς όμως Ελλάδος;

Τα όρια της Ελλάδος που χαράχθηκαν τον Φεβρουάριο του 1830 ελευθέρωσαν λιγώτερους από πεντακόσιες χιλιάδες Έλληνες. Τα όρια αυτά διορθώθηκαν βέβαια λιγάκι, αλλά και μετά τη διόρθωσή τους, που έγινε με τα νέα πρωτόκολλα του 1831 και του 1834 οι σπουδαιότερες από τις βόρειες επαρχίες της Ελλάδος, καθώς και η Κρήτη και τα άλλα μεγάλα νησιά του Αιγαίου έμειναν έξω από την ελεύθερη Ελλάδα.

Ωστόσο, κι’ αυτό ήταν κάποια αρχή. Και ο Δούξ de Broglie μπορούσε ήδη να ξεχωρίσει εμπρός του την εικόνα μιας Ελλάδος, που ήταν προορισμένη γρήγορα να μεγαλώσει ως ναυτική δύναμη. Και η Ελλάς μεγάλωσε. Μεγάλωσε ως γεγονός υλικό, αλλά και ως σύμβολο παθών και πόνων. Και ύστερ’ από σκληρούς και ατελείωτους αγώνες, που διαρκέσανε απάνω από εκατό χρόνια, η Ελλάς βυθίστηκε σήμερα πάλι στον ίδιο ωκεανό αίματος και στο ίδιο βάθος πόνου, που είχε χαρακτηρίσει τη ζωή και το θάνατό της, το θάνατο και την ανάστασή της στο 1821.

Το 1821 και το 1940 είναι για την Ελλάδα ισοδύναμα σε τραγωδίες και σε ηθική ομορφιά. Οι αναλογίες που υπάρχουν μεταξύ τους είναι πολλαπλές, ακόμη κ’ εκείνες που αναφέρονται σε παροδικές εμφύλιες συγκρούσεις. Ο Αδαμάντιος Κοραής, ο μεγαλύτερος πνευματικός ηγέτης των Ελλήνων στο 1821, είχε απόλυτα δίκιο, απευθύνοντας στους Έλληνες, που είχαν επαναστατήσει, εκκλήσεις για ομόνοια. Είχε δίκιο. Ωστόσο, πρέπει και να παρατηρήσουμε ότι για τον Κοραή ήταν πράγμα εύκολο ν’ απευθύνει συμβουλές από το παρατηρητήριό του που βρισκόταν στο Παρίσι.

Στην Ελλάδα, στο 1821, ακριβώς όπως και σήμερα, δεν υπήρχαν παρά ερείπια, καπνοί, καρδιές πυρπολημένες, κορμιά ηρώων που μαρτυρούσαν. Και, το σπουδαιότερο απ’ όλα, δεν υπήρχε ακόμα κράτος. Μπορείτε τάχα να συλλάβετε, αγαπητοί μου αναγνώστες, τι ακριβώς σημαίνει η τελευταία αυτή φράση; Μπορείτε τάχα να καταλάβετε τι συμβαίνει σε μια χώρα που κατέχεται από τον εχθρό, όταν ο λαός οργανώνεται παρά την ανυπαρξία κράτους και συνεχίζει τον αγώνα κατά των κατακτητών, χωρίς κράτος, χωρίς κοινοβούλιο και κυβέρνηση, χωρίς υπουργούς και επιτελεία; Δεν θα επρόκειτο για κάτι το εγκόσμιο και ανθρώπινο, αν δεν σημειώνονταν και διενέξεις. Σημειώνονται, άλλωστε παντού οι διενέξεις αυτές, με μόνη τη διαφορά ότι στις ελεύθερες και οργανωμένες χώρες ακολουθούν το δρόμο που ορίζουν οι πολιτικοί θεσμοί και κανονισμοί. Στην Ελλάδα σήμερα, όπως ακριβώς και στην περίοδο 1821 – 1828, οι διαφορές δεν μπορούν να λυθούν παρά μόνο με τρόπο ανώμαλο, γιατί η ομαλή ζωή προυποθέτει την ύπαρξη κράτους, και κράτος στην Ελλάδα δεν υπάρχει.

O ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΜΙΑ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΟΤΙ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑ-ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΟΙ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΛΥΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΑΝΩΜΑΛΟ ΤΡΟΠΟ

Αλλά, στο κάτω της γραφής, έχουμε τάχα το δικαίωμα, μπροστά στο υπέροχο γεγονός που ενσαρκώνεται στην ενότητα θυσίας του ελληνικού λαού, ν’ αφήνουμε τον εαυτό μας να επηρεάζεται από εφήμερες διενέξεις που άλλωστε δεν αφορούν παρά ομάδες ανθρώπων που ζουν σε μιαν έκτακτη κατάσταση;

Η ιστορία δεν είναι υπόθεση καλλιγραφίας, δεν είναι ένα «ταμπλώ βιβάν». Οι πιο μεγάλες σελίδες της ιστορίας γράφτηκαν με ανώμαλη και άσχημη γραφή, και τούτο για τον απλούστατο λόγο, ότι για νάναι μια σελίδα της ιστορίας μεγάλη πρέπει να είναι συνυφασμένη επίσης με πόνους μεγάλους. Κ’ οι πόνοι προκαλούν ίχνη βαθειά, ρυτίδες, στο πρόσωπο της ιστορίας. Η Ελλάς πάσχει, όπως έπασχε και στο 1821. Πάσχοντας παλεύει, δημιουργεί, ξεπερνάει τον εαυτό της. Το ίδιο μπορούμε να πούμε για την Ευρώπη ολόκληρη, και για τον κόσμο ολόκληρο. Ποτέ στην ιστορία η κρίση της ζωής δεν ήταν τόσο ολοκληρωτική όσο σήμερα. Οι μεγάλες κρίσεις έχουν και τη σκοτεινή τους πλευρά. Αλλά από το βάθος της νύχτας προβάλλει και σκίζει τα σκότη η σπίθα της μεγάλης ελπίδας. Η Ελλάς συμβάλλει μ’ όλο της το αίμα, μ’ όλη της την ψυχή, στην παγκόσμια προσπάθεια που είναι αναγκαία για να μετατραπεί η μεγάλη ελπίδα σε πραγματικότητα. Η ακαθόριστη ελπίδα της σημερινής ημέρας θα είναι η απτή πραγματικότητα της αυριανής.

Η Αγία Λαύρα, το σεμνό μοναστήρι, όπου καθιερώθηκε η ελληνική ανεξαρτησία, δεν υπάρχει πια ως υλικό γεγονός. Στις 13 Δεκεμβρίου 1943 οι Γερμανοί το τίναξαν στον αέρα. 750 άνδρες των Καλαβρύτων βρήκαν θάνατο μαρτυρικό από τα χέρια των γερμανών την ίδια μέρα που σημειώθηκε και η ιεροσυλία. Στο ιερό αυτό απόσπασμα των Αθανάτων εμπιστεύθηκε το πνεύμα της ιστορίας τη φύλαξη του πυρπολημένου συμβόλου. Έτσι το μέγα σύμβολο της ελληνικής αλήθειας θα είναι ακόμα καλύτερα φυλαγμένο στην αιωνιότητα».

Συλλογικό ΤΟ ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ. Η κιβωτός του Νέου Ελληνισμού Εκδόσεις περιοδικό της «ΕΥΘΥΝΗΣ» ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΡΙΟΥ Αθήνα 1993

ΠΗΓΗ: https://avalonofthearts.gr/%ce%b7-%ce%ba%ce%b9%ce%b2%cf%89%cf%84%cf%8c%cf%82-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%ce%bb%ce%bb%ce%b7%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ae%cf%82-%ce%b1%ce%bb%ce%ae%ce%b8%ce%b5%ce%b9%ce%b1%cf%82-%ce%bf/?fbclid=IwAR16OBYdAbC0kp2q3OpIA0WEU2270cVnEx6O7pZcXQw9iBbBiDzu2EqZViY

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com